Rewolucja przemysłowa w Europie, na ziemiach polskich i Górnym Śląsku

• Autorzy: Lis A. J.

Warianty tytułu

EN

The industrial revolution in Europe, in the former Polish lands and in Upper Silesia

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W artykule opisano zmiany społeczno-gospodarcze Europy i Polski w XVIII i XIX wieku. Przedstawioną epokę rewolucji przemysłowej w ujęciu przyczynowo-skutkowym. Wskazano na najważniejsze odkrycia techniczne i ich wpływ na rozwój przemysłu (przemysł włókienniczy, węglowy, hutniczy), rolnictwo (rolnictwo wielkotowarowe, zmechanizowane) a następnie pośrednio ich wpływ na zmiany społeczne (rozwój miast, rozwój okręgów przemysłowych, napływ ludności wiejskiej do miasta, wyzwolenie chłopstwa, wytworzenie się nowych klas społecznych – mieszczaństwo, fabrykanci, robotnicy). W artykule wskazuje się także na zróżnicowanie geograficzne rewolucji przemysłowej z Wielką Brytanią, Stanami Zjednoczonymi na czele. Na tle zróżnicowanej geograficznie rewolucji przemysłowej znajdują się także ziemie polskie (obszar Polski należący do 3 różnych państw, skrajnie zróżnicowanych gospodarczo – Niemcy; bardzo prężnie rozwijające się, Rosja; pozostająca daleko w tyle z nowościami, Austria; z wolno rozwijającą się gospodarką) z rozwijającym się Górnym Śląskiem.

EN

This article describes the social and economic changes in Europe and Poland in the 18th and 19th centuries. It presents the period of the industrial revolution in cause and effect categories. The article discusses the most important technical discoveries and their influence on the development of industry (textile, coal, metallurgy), agriculture (large-scale mechanized agriculture) as well as their indirect impact on social change (urbanization, development of industrial districts, inflow of the rural population into cities, liberation of peasantry, formation of new social classes- the middle-class, factory owners, laborers). The article also demonstrates the geographic diversification of the industrial revolution, with Great Britain and the USA leading the way. The geographically diversified industrial revolution also included the former Polish lands (i.e. Polish territory belonging to three different countries, the economies of which were completely different from one other – Germany, with a thriving economy, Russia which remained far behind in terms of innovation, and Austria with a slow-growing economy) with its developing Upper Silesia region.

Słowa kluczowe

PL

przemysł w XIX wieku

EN

industry in the XIXth century

• Wydawca: STE GROUP
• Czasopismo: Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji
• Rocznik: 2016
• Tom: z. 1 (13)
• Strony: 314--323
• Opis fizyczny: Bibliogr. 24 poz.

Twórcy

autor

Lis A. J.

• ul. Dębowa 100, 43-400 Cieszyn, Polska Studium Generale Sandomiriense Wyższa Szkoła Humanistyczno-Przyrodnicza w Sandomierzu

Bibliografia

• 1. Archiwum Państwowe w Katowicach/Archiwum Górnicze z Dąbrowy Górniczej/: 1799-1918, sygn. 839, s. 3.
• 2. G. Bluemel, Der Kircheninspektor Johann Friedrich Burg. Ein schlesisches Lebens und Zeitbild aus den
• 3. W. Caban, Górnictwo i hutnictwo w Królestwie Polskim w latach trzydziestych-sześćdziesiątych XIX wieku, s. 35, [w:] Przemysł na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim w XIX i XX wieku, pod red. A. Barciaka i A. Topola, Katowice 2004.
• 4. J. Chlebowczyk, Dwa wieki Kuźni Ustroń, Katowice 1972.
• 5. A. Chwalba, Historia Polski 1795-1918, Kraków 2001.
• 6. M. Czapliński, Ślask w 2 polowie XIX i na początku XX w. (1851-1918), [w:] Historia Śląska, Wrocław, pod red M. Czplińskiego, Wrocław 2002.
• 7. M. Czapliński, Dzieje Śląska od 1806 do 1945 roku, [w:] Historia Śląska, pod red. M. Czaplińskiego, Wrocław 2002.
• 8. M. Czapliński, Dzieje Śląska w 2 połowie XIX i na początku XX w.(1851-1918),[w:] HISTORIA Śląska, Wrocław, pod red. M. Czaplińskiego. Wrocław 2002.
• 9. A. Czubiński, Historia Polski XX wieku. Poznań 2000
• 10. G. Dessmann, Geschichte der schlesischen Agrarverfassung, Strassburg 1904.
• 11. Z. Gazda, Historia gospodarcza, t. 1, Kielce 1998.
• 12. R.L. Heilbroner, Wielcy ekonomiści. Czasy. Życie. Idee, Warszawa 1993.
• 13. S. Misztal, Industrializacja ziem polskich w okresie kapitalizmu, [w:] Geografia przemysłu Polski, pod. red. S. Leszczyńskiego i I. Liliewskiego, Warszawa 1974.
• 14. F. Popiołek, Szkice z dziejów Śląska Cieszyńskiego. Katowice 1948
• 15. K. Popiołek, Śląskie dzieje, Kraków 1976.
• 16. K. Popiołek, Historia Śląska od pradziejów do 1945 roku, Katowice 1972.
• 17. E. Rostworowski, Historia powszechna. Wiek XVIII, wyd. 10, Warszawa 2002.
• 18. E. Rostworowski, Historia powszechna. Wiek XVIII, wyd. 11, Warszawa 2004.
• 19. J. Skodlarski, Matera R., Gospodarka światowa. Geneza i rozwój, Warszawa 2004.
• 20. J. Skodlarski, Zarys historii gospodarczej Polski do 1945 roku, Warszawa 2000.
• 21. W. Sosna, Ziemia Cieszyńska w obiektywie, Cieszyn 2001.
• 22. J. Spyra, Śląsk Cieszyński pod rządami Habsburgów (1653-1848), [w:] Śląsk Cieszyński. Zarys dziejów, pod red. E Buławy i innych, Cieszyn 1998.
• 23. J. Szpak, Historia gospodarcza powszechna, Warszawa 1997.
• 24. M. Żywczyński, Historia powszechna 1789-1870, Warszawa 1999, 2002.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.