Sposoby wykrywania raka piersi na przykładzie województwa podkarpackiego

• Autorzy: Gaweł G. , Przypek A. , Pusz-Sapa A. , Sobczyk J. , Król M. , Misiewicz E. , Lidwin B.

Warianty tytułu

EN

Methods of detecting breast cancer on the example of Podkarpackie Province

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Cel: Określenie sposobu wykrycia raka piersi ze względu na wykształcenie, wiek i miejsce zamieszkania na przykładzie grupy kobiet z województwa podkarpackiego. Materiał i metoda: Przeprowadzono analizę dokumentacji 200 kobiet z potwierdzonym rakiem piersi. Wyniki: Najczęstszym sposobem wykrycia zmian ogniskowych u kobiet – niezależnie od wykształcenia – było samobadanie. Badania przesiewowe były częstszą metodą wykrywania u kobiet miejskich, a samobadanie wiejskich. Samobadanie było najczęstszą metodą dla kobiet przed 50. i po 69. roku życia. W przedziale 50-69 lat równie często rak piersi wykrywany był badaniem przesiewowym i samobadaniem. Wnioski: Rak piersi wykrywany był poprzez: 1. Samobadanie – kobiety wiejskie, niezależnie od wieku, wykształcenie średnie. 2. Radiologiczne badanie przesiewowe – kobiety miejskie pomiędzy 50-69 lat, wykształcenie wyższe. 3. Badanie palpacyjne onkologa – kobiety wiejskie poniżej 50. roku życia, wykształcenie zawodowe. 4. Badanie palpacyjne lekarza rodzinnego – kobiety wiejskie powyżej 69. roku życia, wykształcenie podstawowe. 5. Badanie palpacyjne ginekologa – kobiety wiejskie poniżej 50. roku życia, wykształcenie podstawowe.

EN

Aim of study: Exploring methods of detection of breast cancer on the basis of education, age and place of residence in the sample group. Research was based on the example of selected group of women from Podkarpackie Province. Material and methods: An analysis of the documentation of 200 women with confirmed breast cancer. Results: The most common way to detect focal lesions – regardless of level of education - was breast self-examination (BSE). Screening was more common method of detection among urban women, and BSE in rural areas. BSE was the most popular method for women before 50 and after 69 years old. In the age range of women between 50-69 breast cancer was equally often diagnosed by screening and BSE. Conclusion: Breast cancer was detected by: 1. BSE- rural women, regardless of age, secondary education 2. Mammography screening – urban women, between 50-69, higher education 3. Clinical breast examination (CBE) by oncologist- rural women, under 50 years of age, vocational education 4. CBE by family doctor – rural women, over 69 years of age, basic education 5. CBE by gynaecologist – rural women, before 50 years of age, basic education.

Słowa kluczowe

PL

rak piersi; samobadanie piersi; mammografia; mammograficzne badanie przesiewowe

EN

breast cancer; breast self-examination; mammography; mammography screening

• Wydawca: Indygo Zahir Media
• Czasopismo: Inżynier i Fizyk Medyczny
• Rocznik: 2017
• Tom: Vol. 6, nr 5
• Strony: 329--332
• Opis fizyczny: Bibliogr. 8 poz., wykr.

Twórcy

autor

Gaweł G.

• Katedra Elektroradiologii, Instytut Pielęgniarstwa i Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Rzeszowski, Al. mjr. W. Kopisto 2 a, 35-310 Rzeszów

autor

Przypek A.

• Katedra Elektroradiologii, Instytut Pielęgniarstwa i Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Rzeszowski, Al. mjr. W. Kopisto 2 a, 35-310 Rzeszów

autor

Pusz-Sapa A.

• Katedra Elektroradiologii, Instytut Pielęgniarstwa i Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Rzeszowski, Al. mjr. W. Kopisto 2 a, 35-310 Rzeszów

autor

Sobczyk J.

• Katedra Elektroradiologii, Instytut Pielęgniarstwa i Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet Rzeszowski, Al. mjr. W. Kopisto 2 a, 35-310 Rzeszów

autor

Król M.

• Studenckie Koło Naukowe „Młoda Elektroradiologia”, Katedra Elektroradiologii Wydziału Medycznego Uniwersytetu Rzeszowskiego, Al. mjr. W. Kopisto 2 a, 35-310 Rzeszów

autor

Misiewicz E.

• Studenckie Koło Naukowe „Młoda Elektroradiologia”, Katedra Elektroradiologii Wydziału Medycznego Uniwersytetu Rzeszowskiego, Al. mjr. W. Kopisto 2 a, 35-310 Rzeszów

autor

Lidwin B.

• Studenckie Koło Naukowe „Młoda Elektroradiologia”, Katedra Elektroradiologii Wydziału Medycznego Uniwersytetu Rzeszowskiego, Al. mjr. W. Kopisto 2 a, 35-310 Rzeszów

Bibliografia

• 1. J. Jassem, M. Krzakowski: Rak piersi. Zalecenia postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w nowotworach złośliwych. Stan na rok 2013, http://www.onkologia.zalecenia.med.pl/pdf/PTOK_2013_05_Rak%20piersi_internet2014.pdf
• 2. Krajowy Rejestr Nowotworów, wydanie 2016 – podane dane dotyczą roku 2013.
• 3. J. Mader: Podstawy onkologii klinicznej, Wyd. Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego, Warszawa 2011.
• 4. R. Bogusz, M. Charzyńska-Gula, A. Majewska, E. Gałęziowska: Wiedza kobiet w wieku okołomenopauzalnym na temat profilaktyki raka piersi, Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 4(19), 2013, 523-529.
• 5. B. Karczmarek-Borowska, A. Stryjkowska, M. Grądalska-Lampart, M. Grybel: Poziom wiedzy kobiet z terenów wiejskich na temat raka piersi, Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego i Narodowego Instytutu Leków w Warszawie, 3, 2013, 298-310.
• 6. B. Zych, E. Kusek, M. Sztanke, K. Pasternak: Postawy kobiet wobec zagrożeń chorobą nowotworową piersi, Probl. Hig. Epidemid., 3(87), 2006, 216-220.
• 7. Dane Centralnego Ośrodka Koordynującego Populacyjny Program Wczesnego Wykrywania Raka Piersi według Systemu Informatycznego Monitorowania Profi laktyki (SIMP) – dane z dnia 01.01.2014.
• 8. S. Rao, D. Gupta, R. Narang, P. Singh: Knowledge, attitude and practice about breast cancer and breast self-examination among women seeking out patient care in a teaching hospital in central India, Indian Journal of Cancer, 2(53), 2016, 226-229.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).