Palynology of Oligocene lignites in two karst palaeosinkholes at Górażdże, Upper Silesia, Poland

• Autorzy: Worobiec Elżbieta , Szulc Joachim

Identyfikatory

DOI

10.14241/asgp.2020.26

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

A palynological analysis was carried out on about 115 samples from two borehole cores, containing the infills of two palaeosinkholes at Górażdże. In both sinkholes, well preserved palynofloras were found in several lignite samples. A total of 54 fossil species, including 5 species of cryptogam spores, 7 species of gymnosperm pollen and 42 species of angiosperm pollen, were identified. No marine palynomorphs or microremains re-deposited from older sediments have been found in these samples. The spore-pollen assemblage made it possible to date the sinkhole deposits. The composition of the assemblage (e.g., abundance of small tricolporate pollen grains of the Fagaceae family, including Cupuliferoipollenites pusillus, Fususpollenites fusus, and Quercoidites microhenricii) indicates that the age of the lignites in both sinkholes is early Oligocene. Thus, the deposits at Górażdże correspond to the 5th Czempiń lignite seam group. The 5th seam occurs mainly in northwestern Poland and its lignites were deposited in isolated wetland basins with marine influences. The terrestrial Górażdże palynoflora without any marine influence shows mainly local early Oligocene vegetation from the surrounding area. The results are also direct evidence of the multiphase palaeokarst of the Silesian-Cracow Upland, including the deposition of lignites of various ages.

Słowa kluczowe

EN

palynostratigraphy; palaeokarst; sinkhole deposits; coal; pollen grains; Palaeogene

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Geologiczne
• Czasopismo: Annales Societatis Geologorum Poloniae
• Rocznik: 2020
• Tom: Vol. 90, No. 4
• Strony: 495--504
• Opis fizyczny: Bibliogr. 32 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Worobiec Elżbieta

• W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Lubicz 46, PL-31-512 Kraków, Poland

autor

Szulc Joachim

• Institute of Geological Sciences, Faculty of Geography and Geology, Jagiellonian University, Gronostajowa 3a; 30-387 Kraków, Poland

Bibliografia

• 1. Batten, D. J., 1981. Stratigraphic, palaeogeographic and evolutionary significance of Late Cretaceous and early Tertiary Normapolles pollen. Review of Palaeobotany and Palynology, 35: 125-137.
• 2. Collinson, M. E. & Hooker, J. J., 2003. Paleogene vegetation of Eurasia: framework for mammalian faunas. Deinsea, 10: 41-83.
• 3. Gedl, P., Worobiec, E. & Słodkowska, B., 2016. Palynology of Lower Oligocene brown coal and lowermost Middle Miocene sand deposits from the Łukowa-4 borehole (Carpathian Foredeep, SE Poland) – implications for palaeogeographical reconstructions. Geological Quarterly, 60: 943-958.
• 4. Głazek, J., 1989. Paleokarst in Poland. In: Bosák, P., Ford, D. C., Głazek, J. & Horáček, I. (eds), Paleokarst: A Systematic and Regional Review. Elsevier – Academia, Prague, Amsterdam, pp. 77-105.
• 5. Grabowska, I., 1969. Rewizja pozycji stratygraficznej osadów węglowych z rejonu Rogóźna na podstawie analizy sporowo-pyłkowej. Unpublished. National Geological Archive, Warszawa, no. 4129/812. [In Polish.]
• 6. Grabowska, I., 1996. Flora sporowo-pyłkowa. In: Malinowska, L. & Piwocki, M. (eds), Budowa geologiczna Polski 3. Atlas skamieniałości przewodnich i charakterystycznych 3a. Kenozoik, trzeciorzęd, paleogen. Polska.
• 7. Grabowska, I. & Słodkowska, B., 1993. Katalog profili osadów trzeciorzędowych opracowanych palinologicznie. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa, 80 pp. [In Polish.]
• 8. Kasiński, J. R. & Słodkowska, B., 2016. Factors controlling Cenozoic anthracogenesis in the Polish Lowlands. Geological Quarterly, 60: 959-974.
• 9. Kottek, M., Grieser, J., Beck, C., Rudolf, B. & Rubel, F., 2006. World Map of Köppen Geiger Climate Classification updated. Meteorologische Zeitschrift, 15: 259-263.
• 10. Kowalski, R., Worobiec, G., Worobiec, E. & Krajewska, K., 2020. Oligocene plant assemblage from Rębiszów, Lower Silesia: First “volcanic flora” from Poland. Acta Palaeontologica Polonica, 65: 273-290.
• 11. Kvaček, Z., 2010. Forest flora and vegetation of the European ear-ly Palaeogene – a review. Bulletin of Geosciences, 85: 63-76.
• 12. Moore, P. D., Webb, J. A. & Collinson, M. E., 1991. Pollen Analysis. Blackwell, Oxford, 216 pp.
• 13. Piwocki, M., 2004. Niż Polski i jego południowe obrzeże. Paleogen. In: Peryt, T. M. & Piwocki, M. (eds), Budowa Geologiczna Polski. Stratygrafia. Kenozoik – Paleogen i neogen 1(3a). Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa, pp. 22-71. [In Polish.]
• 14. Roth-Nebelsick, A., Utescher, T., Mosbrugger, V., Diester-Haass, L., Walther, H., 2004. Changes in atmospheric CO2 concentrations and climate from the Late Eocene to Early Miocene: palaeobotanical reconstruction based on fossil floras from Saxony, Germany. Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 205: 43-67.
• 15. Słodkowska, B., 2004a. Palynological studies of the Paleogene and Neogene deposits from the Pomeranian Lakeland area (NW Poland). Polish Geological Institute Special Papers,14: 1-116.
• 16. Słodkowska, B., 2004b. Tertiary palynological record of the Middle Vistula River valley (central Poland). Przegląd Geologiczny, 52: 84-86. [In Polish, with English summary.]
• 17. Słodkowska, B., 2009. Palynology of the Palaeogene and Neogene from the Warmia and Mazury areas (NE Poland). Geologos, 15: 219-234.
• 18. Stuchlik, L., Ziembińska-Tworzydło, M., Kohlman-Adamska, A., Grabowska, I., Słodkowska, B., Ważyńska, H. & Sadowska, A., 2009. Atlas of Pollen and Spores of the Polish Neogene. Volume 3 – Angiosperms (1). W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków, 233 pp.
• 19. Stuchlik, L., Ziembińska-Tworzydło, M., Kohlman-Adamska, A., Grabowska, I., Słodkowska, B., Worobiec, E. & Durska, E., 2014. Atlas of Pollen and Spores of the Polish Neogene. Volume 4 – Angiosperms (2).W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków, 466 pp.
• 20. Stuchlik, L., Ziembińska-Tworzydło, M., Kohlman-Adamska, A., Grabowska, I., Ważyńska, H. & Sadowska, A., 2002. Atlas of Pollen and Spores of the Polish Neogene. Volume 2 – Gymnosperms. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków, 237 pp.
• 21. Stuchlik, L., Ziembińska-Tworzydło, M., Kohlman-Adamska, A., Grabowska, I., Ważyńska, H., Słodkowska, B. & Sadowska, A., 2001. Atlas of Pollen and Spores of the Polish Neogene. Volume 1 – Spores. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków, 158 pp.
• 22. Szulc, J. & Worobiec, E., 2012. Neogene karst sinkhole and its deposits from Górażdże Quarry, Upper Silesia – archive for palaeoenvironmental reconstructions. Annales Societatis Geologorum Poloniae, 82: 371-385.
• 23. Szulc, J., Worobiec, E. & Ziaja, J., 2015. Polifazowy kras kopalny Wyżyny Śląsko-Krakowskiej (Multiphase paleokarst of the Silesian-Cracow Upland). In: Kicińska, D., Stefaniak, K. & Szynkiewicz, A. (eds), Materiały 49. Sympozjum Speleologicznego, 22-25.10.2015, Załęcze Wielkie. Sekcja Speleologiczna Polskiego Towarzystwa Przyrodników im. Kopernika, Kraków, p. 118. [In Polish.]
• 24. Widera, M., 2016. Genetic classification of Polish lignite deposits: A review. International Journal of Coal Geology, 158: 107–118.
• 25. Worobiec, E., 2011. Middle Miocene aquatic and wetland vegetation of the paleosinkhole at Tarnów Opolski, SW Poland. Journal of Paleolimnology, 45: 311-322.
• 26. Worobiec, E., 2014a. Fossil zygospores of Zygnemataceae and other microremains of freshwater algae from two Miocene palaeosinkholes in the Opole region, SW Poland. Acta Palaeobotanica, 54: 113-157.
• 27. Worobiec, E., 2014b. The palynology of late Miocene sinkhole deposits from Upper Silesia, Poland. Review of Palaeobotany and Palynology, 211: 66–77.
• 28. Worobiec, E. & Szulc, J., 2010a. A Middle Miocene palynoflora from sinkhole deposits from Upper Silesia, Poland and its palaeoenvironmental context. Review of Palaeobotany and Palynology, 163: 1-10.
• 29. Worobiec, E. & Szulc, J., 2010b. Palynological analysis of Miocene infill of karst sinkholes at Tarnów Opolski, Upper Silesian Upland – a preliminary report. Przegląd Geologiczny, 58: 1176-1181. [In Polish, with English summary.]
• 30. Worobiec, E. & Szulc, J., 2012. Sesja terenowa A. Góra Świętej Anny – Kamieniołom w Górażdżach – Kamieniołom w Tarnowie Opolskim – Kamieniołom w Kamieniu Śląskim. In: Szulc, J. & Wróblewski, W. (eds), Materiały 46. Sympozjum Speleologicznego, Góra Św. Anny, 19-21.10.2012. Sekcja Speleologiczna Polskiego Towarzystwa Przyrodników im. Kopernika, Kraków, pp. 11-20. [In Polish.]
• 31. Worobiec, G., Jach, R., Machaniec, E., Uchman, A. & Worobiec, E., 2015. Eocene flora and trace fossils from the Hruby Regiel section in the Tatra Mountains (Poland): Taxonomic revision of the Wiktor Kuźniar fossil plant collection. Acta Geologica Polonica, 65: 203-226.
• 32. Zachos, J., Pagani, M., Sloan, L., Thomas, E. & Billups, K., 2001. Trends, rhythms, and aberrations in global climate 65 Ma to present. Science, 292: 686-693.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2021).