Zmienna przestrzeń teatralna a synergia

• Autorzy: Obracaj P.

Identyfikatory

DOI

10.24358/Bud-Arch_17_161_05

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Poszukiwanie rozwiązania sceno-widowni dającego możliwie szerokie możliwości aranżacyjne, było domeną lat 60 i 70-tych XX wieku. W owym czasie powstało najwięcej projektów i realizacji scenicznych, w których możliwe były do zaaranżowania podstawowe relacje terenów gry i obserwacji, zatem barokowy włoski, otwarty i arenowy. Tendencja ta na przełomie wieków zanikła, nastąpił natomiast renesans sceny włoskiej w różnych odmianach, z zasady o niezmiennej formie, czasem z niewielkimi możliwościami transformacji na linii opera – koncert - teatr dramatyczny. Wszystkie te rozwiązania generowały ogromne koszty poprzez konieczność zastosowania niestandardowych urządzeń technicznych, również znacząco podrażających eksploatację. W 1996/1997 roku w Londynie otwarto zrekonstruowany szekspirowski teatr „Globe”. Obiekt ten niewątpliwie dał początek odrodzonej wizji współczesnego teatru dramatycznego. Forma przestrzenna, nawiązująca do starożytności, z pozoru nie wydaje się mobilna inscenizacyjnie. Jednakże z punktu widzenia szczególnej relacji widza i aktora, stosując odpowiednie kryteria reżyserskie, układ zyskuje „wewnętrzną” zmienność przy praktycznie niezmienionym układzie przestrzennym. Idea teatru renesansowej Anglii w pierwszym rzędzie ma zastosowanie w obiektach masowych, otwartych. Dyskusyjne są rozwiązania, w których stosuje się otwierany dach, czy rozbudowaną w tle „języka” scenicznego namiastkę sceny pudełkowej. W końcu wznoszenie obiektu w ciężkiej, żelbetowej konstrukcji, a nie w lekkiej, drewnianej, powoduje zaniżenie „efektywności” inscenizacyjnej, koszty natomiast rosną. Surowość formalna teatru elżbietańskiego przy wymaganiach technicznych odnoszących się głównie do bazy oświetleniowej, jest akceptowalna w szerokim zakresie repertuarowym. Przy niewielkich nakładach finansowych i zgodnym współdziałaniu architektów i inscenizatorów z przypisanymi im branżami, całkowicie spełnia się zasada synergii.

Słowa kluczowe

PL

zmienna przestrzeń teatralna; teatr elżbietański; scena pudełkowa; tereny gry i obserwacji

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej
• Czasopismo: Budownictwo i Architektura
• Rocznik: 2017
• Tom: Vol. 16, nr 1
• Strony: 59--67
• Opis fizyczny: Bibliogr. 5 poz., rys.

Twórcy

autor

Obracaj P.

• Katedra Budownictwa i Architektury, Wydział Budownictwa i Architektury, Politechnika Opolska

Bibliografia

• 1. Obracaj P. Sztuka teatru a ewolucja architektury scenicznej. Od wzorów ateńskich po światową standaryzację włoskiej sceny barokowej. Oficyna Wydawnicza Politechniki Opolskiej, Opole 2007.
• 2. Hartnoll P., Founda P. (eds.) The concise oxford companion to the theatre. Oxford University Press, Incorporated, Oxford 1992.
• 3. Braun K. Wielka reforma teatru w Europie, ludzie – idee – zdarzenia. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk-Łódź, 1984.
• 4. Mackintosh I. Architecture, actor and audience. Routledge, London and New York, 1997.
• 5. Osterloff B., Koecher-Henzel A. Polska plastyka teatralna, ostatnia dekada. Instytut Sztuki Polskiej PAN, Warszawa 1991.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).