Zastosowanie elektronicznych pomiarów odkształceń górotworu na przykładzie wyrobiska KS Bochnia

• Autorzy: Szczerbowski Zbigniew , Niedbalski Zbigniew , Jóźwik Mieczysław , Migdas Tomasz , Kawalec Andrzej , Orzeł Karol

Warianty tytułu

EN

Application of electronic measurements of rock mass deformations on the example of a mining cavity in The Bochnia Salt Mine

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Badania deformacji górotworu w rejonie zabytkowej Kaplicy św. Kingi Kopalni Soli „Bochnia” z zastosowaniem elektromagnetycznej sondy ekstensometrycznej dają nową jakość w analizie charakterystyki tego procesu. Pomiary przemieszczeń reperów stanowiących punkty osnowy kopalnianej z zastosowaniem klasycznych przyrządów i instrumentów geodezyjnych pozwalają jedynie na określenie geometrycznych zmian konturu wyrobisk, często wysoko dokładnych. Na bazie wyników klasycznych pomiarów mierniczych niemożliwe jest określanie sposobu propagacji deformacji wewnątrz górotworu. Wykonane badania z zastosowaniem sond ekstensometrycznych umożliwiły opracowanie charakterystyki odkształceń calizny górotworu solnego w KS Bochnia oraz powiązanie tych wyników z wieloletnimi pomiarami geodezyjnymi. Jak dotąd nie ma opracowań, które w wiarygodny sposób przedstawiają sposób rozchodzenia się deformacji w caliźnie górotworu otaczającej wyrobiska. Jak się podejrzewa, jest on poddany dodatkowo naciskom wciąż aktywnych tektonicznie Karpat sąsiadujących ze złożem. Poza aspektem naukowym przybliżenia opisu zjawisk zachodzących wokół wyrobisk podziemnych w KS Bochnia, istotny jest również aspekt praktyczny, który dotyczy sposobu prowadzenia ewentualnych zabezpieczeń zabytkowych wyrobisk.

EN

Measurements of rock mass deformation with application of electromagnetic extensometer in the Saint Kinga Chapel of The Bochnia Salt Mine provided a new quality of in studies of the process’s performance. Measurements of displacements of control points which are consisted of in the mine’s geodetic network with the use of classical device devices and instruments enable to determine of changes of cavities’ contours only, however with high accuracy. The carried out measurements with the use of electromagnetic extensometer supported elaboration of deformation of undisturbed rock mass surrounding the cavity in The Bochnia Salt Mine that could be combined the results with long standing geodetic observations. As far there is no studies which present reliably propagation of deformation within rock salt mass surrounding underground excavations. As suspected, the rock mass is subjected to additional stress of the Carpathians orogeny, neighboring the salt deposit and which is still tectonically active. Apart from the scientific aspect which brings closer the problem depicting propagation of phenomena ongoing around underground cavity in The Bochnia Salt Mine, there is a practical aspect pertaining to of eventual support methods being constructed in the historical excavations.

Słowa kluczowe

PL

górotwór solny; pomiary deformacji; konwergencja; pomiary ekstensometryczne; neotektonika

EN

rock salt mass; deformation measurements; convergence; extensometric measurements; neotectonics

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
• Czasopismo: Przegląd Górniczy
• Rocznik: 2020
• Tom: T. 76, nr 1
• Strony: 19--26
• Opis fizyczny: Bibliogr. 12 poz., fot., rys., wykr., tab.

Twórcy

autor

Szczerbowski Zbigniew

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków

autor

Niedbalski Zbigniew

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków

autor

Jóźwik Mieczysław

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków

autor

Migdas Tomasz

• Kopalnia Soli „Bochnia”

autor

Kawalec Andrzej

• Kopalnia Soli „Bochnia”

autor

Orzeł Karol

• Kopalnia Soli „Bochnia”

Bibliografia

• [1] BIENIASZ J., WOJNAR W. 2007 - Zarys historii pomiarów i wybrane wyniki obserwacji zjawiska konwergencji wyrobisk w pokładowych złożach soli. „Gospodarka Surowcami. Mineralnymi” 23, wydanie specjalne, 13-18.
• [2] CHMURA J., MIGDAS T. 2005 - Ocena stateczności wyrobisk trasy turystycznej i komór sanatoryjnych w Kopalni Soli „Bochnia” wraz z projektem opomiarowania nowych obiektów turystycznych. Wydawnictwa AGH. „Górnictwo i Geoinżynieria” z. 3/1, s. 119-133.
• [3] GARLICKI A. 1968 - Autochtoniczna seria solna w miocenie Podkarpacia między Skawiną a Tarnowem. Biul. IG, 1968. 215, s. 5-78.
• [4] JÓŹWIK M., SZCZERBOWSKI Z. 1998 - Propozycja wykorzystania dalmierza laserowego DISTO w warunkach K.S. „Bochnia”. Materiały konferencji naukowo-technicznej. Bochnia, wrzesień 1998.
• [5] GONERA M., WIEWIÓRKA J., CHARKOT J., BUKOWSKI K., MIKULSKI D., DUDEK K. 2011 - Geoochrona konserwatorska profilu wzorcowego warstw chodenickich (miocen zapadliska przedkarpackiego). „Przegląd Geologiczny”, t. 59, nr 10, s. 671-677, 699.
• [6] MAJCHERCZYK T., MAŁKOWSKI P., NIEDBALSKI Z. 2005 - Separation of roof rock observed in headings under development. Proceedings of the 6th International Mining Forum 2005 “Underground Mining: new technologies, safety and sustainable development”. Cracow– Szczyrk–Wieliczka, 23–27 February 2005. E.J. Sobczyk, J. Kicki (eds.). A.A. Balkema Publisher, s. 53-62.
• [7] MAJCHERCZYK T., MAŁKOWSKI P., NIEDBALSKI Z. 2006 - Ruchy górotworu i reakcje obudowy w procesie niszczenia skał wokół wyrobisk korytarzowych na podstawie badań in situ. Wydawnictwo Wydziału Górnictwa i Geoinżynierii.
• [8] MAJCHERCZYK T., MAŁKOWSKI P., NIEDBALSKI Z. 2008 - Badania nowych rozwiązań technologicznych w celu rozrzedzania obudowy podporowej w wyrobiskach korytarzowych. Wydawnictwa AGH, Kraków.
• [9] POBORSKI J. 1952 - Złoże solne Bochni na tle geologicznym okolicy. Biul. Inst. Geol., 1952 . Vol. 78, s. 1-160.
• [10] SZCZERBOWSKI Z., KACZOROWSKI M., WIEWIÓRKA J., JÓŹWIK M., ZDUNEK R., KAWALEC A. 2016 - Monitoring of tectonically active area of Bochnia. Acta Geodynamica et Geomaterialia. vol. 13 no. 1, s. 59–67.
• [11] TOBOŁA T. 2002 - Wstępne wyniki badań zawartości pierwiastków ziem rzadkich w solach kamiennych złoża bocheńskiego. „Przegląd Geologiczny”. Vol. 50, nr 9, s. 762-766.
• [12] TOBOŁA, T., BEZKOROWAJNY A. 2006 - Przejawy ruchów neotektonicznych i współczesnych w bocheńskiej kopalni soli kamiennej. Kwart. AGH, Geologia, 32, nr 1, s. 5-19; http://journals.bg.agh.edu.pl/GEOLOGIA/2006-01/Geologia_2006_1_01.pdf

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).