Dystrybucja przestrzenna miejsc kultu religijnego w środowisku mieszkaniowym współczesnego Krakowa

• Autorzy: Dudzic-Gyurkovich Karolina , Mroczek Arkadiusz

Identyfikatory

DOI

10.4467/25438700SM.22.025.17007

Warianty tytułu

EN

Spatial distribution of places of religious worship in the housing environment of contemporary Krakow

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Obecność obiektów sakralnych w strukturze miasta jest zazwyczaj dobrze widoczna. Świątynie i kaplice dopełniają przestrzenie publiczne, stanowiąc o ich wyjątkowości. Prócz reprezentacji wymiaru duchowego i religijności, wszystkie działające zgodnie z przeznaczeniem obiekty sakralne należą do grupy budynków użyteczności publicznej, zatem powinny cechować się dobrym dostępem i logiczną dystrybucją w tkance miasta. Obecnie badania poświęcone dostępności obiektów usługowych w Krakowie są wycinkowe i nie tworzą kompleksowego obrazu. Celem niniejszej pracy jest uzupełnienie istniejącej luki badawczej przez wyjaśnienie, w jaki sposób kształtuje się dostępność obiektów kultu religijnego w relacji do środowiska mieszkaniowego Krakowa. Metoda badawcza opiera się na koncepcji stref buforowych w celu wskazania obszarów o różnym stopniu dostępności do badanych obiektów. Rezultaty analiz ukazują aktualną dystrybucję obiektów sakralnych w tkance miasta. Dodatkowo wyniki badań umożliwiły identyfikację obszarów mieszkaniowych o bardzo dobrej i akceptowalnej dostępności, jak również tych, znajdujących się poza wyznaczonymi buforami.

EN

The presence of sacred objects in the city structure is usually clearly visible. Temples and chapels complete public spaces, making them unique. Apart from the representation of the spiritual dimension and religiosity, all sacred buildings which are functioning as intended belong to the group of public buildings, therefore they should be characterized by good access and logical distribution in the city structure. Currently, research on the availability of service facilities in Krakow is fragmentary and does not create a comprehensive picture. The aim of this study is to fill the existing research gap by explaining the accessibility of religious objects in relation to the housing environment in Krakow. The research method is based on the concept of buffer zones which allow to identify areas with varying degrees of accessibility to the studied objects. The results of the analysis show the current distribution of religious and sacred objects in the city. In addition, the results of the research made it possible to identify residential areas with very good, good and acceptable accessibility, as well as those outside the designated buffers.

Słowa kluczowe

PL

sacrum; forma urbanistyczna; obszar mieszkaniowy; analiza dostępności

EN

sacrum; urban form; residential areas; accessibility analysis

• Wydawca: Katedra Kształtowania Środowiska Mieszkaniowego, Instytut Projektowania Urbanistycznego, Wydział Architektury, Politechniki Krakowskiej
• Czasopismo: Środowisko Mieszkaniowe
• Rocznik: 2022
• Tom: nr 40
• Strony: 84--95
• Opis fizyczny: Bibliogr. 44 poz., il.

Twórcy

autor

Dudzic-Gyurkovich Karolina

• Wydział Architektury, Politechnika Krakowska

• https://orcid.org/0000-0002-9610-7288

autor

Mroczek Arkadiusz

• Katedra Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

• https://orcid.org/0000-0003-3736-437X

Bibliografia

• [1] Allam, Z. (2020), Religion and Urban Planning, Theology and Urban Sustainability. SpringerBriefs in Geography. New York: Springer, Cham, pp. 1-19. doi: 10.1007/978-3-030-29673-5_1.
• [2] Balletto, G. et al. (2021), A methodological approach on disused public properties in the 15-minute city perspective, Sustainability (Switzerland), 13(2), pp. 1-19. doi: 10.3390/su13020593.
• [3] Bárta, M., Masopust, T. (2020), Multicriterial analysis of the accessibility of public transport stops in Cracow, Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG, 23(4), pp. 32-41. doi: 10.4467/2543859xpkg.20.025.13127.
• [4] Borowska, A. (2012), Rozwój zrównoważony a rozwój duchowy człowieka (Sustainable development and spiritual development of an individual), Economy and Management, (2), pp. 20-27.
• [5] Choguill, C.L. (2008), Developing sustainable neighbourhoods, Habitat International, 32(1), pp. 41-48. doi: 10.1016/j.habitatint.2007.06.007.
• [6] Dudzic‐Gyurkovich, K. (2021), Urban development and population pressure: The case of Młynówka Królewska Park in Krakow, Poland', Sustainability (Switzerland), 13(3), pp. 1-26. doi: 10.3390/su13031116.
• [7] Encyklopedia Krakowa (2000). Edited by A.H. Stachowski, E. Adamczyk. Warszawa; Kraków: PWN.
• [8] Faron, A. (2018), Wpływ dostępności pieszej oraz lokalizacji przystanku kolejowego na jego potencjał pasażerski, Transport miejski i regionalny, 5, pp. 12-17.
• [9] Frank, L.D. et al. (2021), Comparing walkability methods: Creation of street smart walk score and efficacy of a code-based 3D walkability index, Journal of Transport and Health, 21, pp. 1-14. doi: 10.1016/j.jth.2020.101005.
• [10] Gil-Mastalerczyk, J. (2016), Pluralizm form i rozwiązań przestrzennych w polskiej architekturze sakralnej XX wieku (na przykładzie Archidiecezji Krakowskiej), Mazowsze Studia Regionalne, 2016(19), pp. 125-136. doi: 10.21858/msr.19.08.
• [11] Grunewald, K. et al. (2017), Proposal of indicators regarding the provision and accessibility of green spaces for assessing the ecosystem service “recreation in the city" in Germany, International Journal of Biodiversity Science, Ecosystem Services and Management, 13(2), pp. 26-39. doi: 10.1080/21513732.2017.1283361.
• [12] Gunn, L.D. et al. (2017), Identifying destination distances that support walking trips in local neighborhoods, Journal of Transport and Health, 5, pp. 133-141. doi: 10.1016/j.jth.2016.08.009.
• [13] Gyurkovich, J. (2009), Architektura sakralna - współczesne tendencje w kościele zachodnim, Przestrzeń i forma, 12(12), pp. 171-184.
• [14] Hodor, K. (2012), Ogrody klasztorne i ich rola w kształtowaniu tkanki urbanistycznej Miasta Krakowa, Czasopismo Techniczne, 19(6-A), pp. 57-64.
• [15] Huhndorf, S., Działek, J. (2018), Assessment of the walking accessibility of public libraries in Krakow using the E2SFCA approach, Urban Development Issues, 54(2), pp. 5-14. doi: 10.1515/udi-2017-0007.
• [16] Jagiełło-Kowalczyk, M., Kujawski, W., Żabicka, A. (2019), Przestrzenie miejskie a uwarunkowania klimatyczne. Spitzbergen, Środowisko Mieszkaniowe, (29), pp. 24-33. doi: 10.4467/25438700sm.19.037.11668.
• [17] Korzeniewski, W. (1989), Budownictwo mieszkaniowe. Poradnik projektanta. Warszawa: Arkady.
• [18] Kostof, S. (1999), The City Assembled: The Elements of Urban Form Through History. New York NY: Thames and Hudson.
• [19] Kowalewski, A. et al. (2014), O ekonomicznych stratach i społecznych kosztach niekontrolowanej urbanizacji w Polsce - wybrane fragmenty raportu, Samorząd Terytorialny. Warszawa, 4, pp. 5-21.
• [20] Kowalski, P., Zieliński, M., Amado, A. (2021), Ekologiczny i społeczny potencjał rewitalizacji cieków wodnych na obszarach miejskich na przykładzie parku linearnego Młynówka Królewska w Krakowie, Środowisko Mieszkaniowe, 37/2021, pp. 62-73. doi: 10.4467/25438700SM.21.025.15124.
• [21] Kwartnik-Pruc, A., Trembecka, A. (2021), Public green space policy implementation: A case study of Krakow, Poland, Sustainability (Switzerland), 13(2), pp. 1-21. doi: 10.3390/su13020538.
• [22] Larsen, J., El-Geneidy, A., Yasmin, F. (2010), Beyond the Quarter Mile: Examining Travel Distances by Walking and Cycling, Montréal, Canada', Canadian Journal of Urban Research: Canadian Planning and Policy (supplement), 19(1), pp. 70-88.
• [23] López-Lambas, M. E., Sánchez, J. M., Alonso, A. (2021), The walking health: A route choice model to analyze the street factors enhancing active mobility, Journal of Transport & Health, 22, p. 101133. doi: 10.1016/J.JTH.2021.101133.
• [24] Malinowska-Petelenz, B. (2010), Architektura sakralna dziś Sacral architecture today, Czasopismo Techniczne, R. 107,(7-A/2), pp. 247-252.
• [25] Malinowska-Petelenz, B. (2016), In search of the lost sacred. W poszukiwaniu utraconego sacrum, Czasopismo Techniczne, Y. 113(Iss. 8), pp. 144-145.
• [26] Malinowska-Petelenz, B. (2018), Sacrum in civitas : wybrane zagadnienia. Kraków: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej.
• [27] Ministerstwo Infrastruktury (2002), Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, wraz z późniejszymi zmianami. Dz.U. 2002 nr 75 poz. 690 z późn. zm. Available at: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20020750690.
• [28] Moreno, C. et al. (2021), Introducing the “15-Minute City": Sustainability, Resilience and Place Identity in Future Post-Pandemic Cities, Smart Cities 2021, Vol. 4, Pages 93-111. Multidisciplinary Digital Publishing Institute, 4(1), pp. 93-111. doi: 10.3390/SMARTCITIES4010006.
• [29] OECD (2012) Compact City Policies: A Comparative Assessment, OECD Green Growth Studies. doi: 10.1787/9789264167865-en.
• [30] Paciorek, M. et al. (2021), Microscopic simulation of pedestrian traffic in urban environment under epidemic conditions, Bulletin of the Polish Academy of Sciences: Technical Sciences, 69(4), pp. 1-15. doi: 10.24425/bpasts.2021.137725.
• [31] Pashkevich, A., Puławska, S. (2016), Assessment of Shopping Malls Accessibility: Case Study of Krakow', in Conference: CIT2016. Congreso de Ingeniería del Transporte. doi: 10.4995/cit2016.2016.4117.
• [32] Perry, C. (1929) ‘The Neighborhood Unit: A Scheme of Arrangement for the Family Life Community', in A Regional Plan for New York and Its Environs, vii.
• [33] Proksa, M., Zub, M. (2021), “Forgotten" Romanesque Revival Church in Zarzecze: A Spatio-Architectural Analysis, Wiadomosci Konserwatorskie, 2021(65), pp. 169-179. doi: 10.48234/WK65ZARZECZE.
• [34] Schneider-Skalska, G. (2004), Kształtowanie zdrowego środowiska mieszkaniowego. Wybrane zagadnienia. Kraków: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej.
• [35] Schneider-Skalska, G. (2012), Zrównoważone środowisko mieszkaniowe : społeczne, oszczędne, piękne. Kraków: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej.
• [36] Schneider-Skalska, G. (2017), Zrównoważone środowisko mieszkaniowe w obszarach zurbanizowanych, in Miejskie środowisko mieszkanowe. Kraków: Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, pp. 37-50.
• [37] Sobol, L. (2005), Wybrane realizacje sakralne architekta i budowniczego jezuickiego Jana Marii Bernardoniego działającego w Polsce w końcu XVI w . i początku XVII w ., Wiadomosci Konserwatorskie, pp. 58-62.
• [38] Stala, K. (2010), Kościół kanoników regularnych w Górce koło Sobótki. Rekonstrukcja drugiej fazy przebudowy palatium możnowładczego Piotra Włostowica The church of Canons Regular in Górka near Sobótka. Reconstruction of the second phase of Piotr Włostowic ' s magnate pal, Wiadomosci Konserwatorskie, pp. 91-100.
• [39] Urząd Miasta Krakowa (2022), Rejestr cen nieruchomości. Available at: https://msip.um.krakow.pl/portal/apps/webappviewer/index.html?id=007baaca8d2540c0b4bee38476f50582
• [40] Wellmann, T. et al. (2020), Green growth? On the relation between population density, land use and vegetation cover fractions in a city using a 30-years Landsat time series, Landscape and Urban Planning. Elsevier B.V., 202. doi: 10.1016/j.landurbplan.2020.103857.
• [41] Wen, C., Albert, C., Von Haaren, C. (2020), Equality in access to urban green spaces: A case study in Hannover, Germany, with a focus on the elderly population, Urban Forestry and Urban Greening. Elsevier GmbH, 55, p. 126820. doi: 10.1016/j.ufug.2020.126820.
• [42] Whitehand, J.W.R. (2006), The Fringe-belt Phenomenon and Socioeconomic Change, Urban Studies, 43(11), pp. 2047-2066.
• [43] Woźniczka, M. (2020), Forma architektoniczna, funkcja oraz potencjał zespołów budynków wielorodzinnych zbudowanych w XXI wieku w Krakowie na przykładzie osiedli Kurdwanów Nowy i Piaski Nowe, Środowisko Mieszkaniowe, (31), pp. 82-92. doi: 10.4467/25438700sm.20.011.12689.
• [44] Wüstemann, H., Kalisch, D., Kolbe, J. (2017), Access to urban green space and environmental inequalities in Germany, Landscape and Urban Planning. Elsevier B.V., 164, pp. 124-131. doi: 10.1016/j.landurbplan.2017.04.002

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).