Ocena stanu środowiska glebowego w sąsiedztwie zakładu WSK-PZL Rzeszów S.A

• Autorzy: Pękala A. , Czarnota J. , Wota A.

Identyfikatory

DOI

10.7862/rb.2016.215

Warianty tytułu

EN

Assessment of soil environment state in the neighborhood of plant WSK - PZL Rzeszow S.A

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Ocena stanu środowiska glebowego wokół zakładu WSK - PZL Rzeszów S.A, została przeprowadzona w oparciu o wyniki analiz zawartości Cd, Pb, Cu, Mn, Ni, Cr i Zn oraz pH gleb. Materiał glebowy pobrano w strefie wpływów emisji przemysłowych w odległości 50 – 500 m od potencjalnego emitora zanieczyszczeń, jakim może być zakład WSK PZL – Rzeszów. Pierwiastki śladowe oznaczono metodą ICP, przy użyciu spektrometru emisyjnego ze wzbudzeniem plazmowym ICP-OES GBC Quantima E1330. Oznaczenie pH wykonano przy użyciu pehametru CP-105 waterproof ELMETRON IP67 zgodnie z normą PN-ISO 10390:1997. W celu określenia składu fazowego oraz stwierdzenia obecności ewentualnych składników antropogenicznych w badanych glebach, wykonano badania mineralogiczne przy zastosowaniu: dyfraktometru rentgenowskiego oraz mikroskopu elektronowego (SEM) HITACHI S-3400 N z mikroanalizatorem rentgenowskim (EDX). Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002 r w sprawie standardów jakości gleb i standardów jakości ziemi,( Dz. U. 2002, Nr 165 poz. 1359), opróbowane gleby należą do grupy B, a zawarte w nich pierwiastki śladowe w przewadze nie przekraczają wartości normowych wg Rozporządzenia. Porównując jednak uzyskane wyniki z danymi zawartymi w „Atlasie geochemicznym Polski” dla gleb miasta Rzeszowa, można stwierdzić we wszystkich próbkach, podwyższone stężenie dla Ni (zawartość średnia 34,90 mg/kg s.m.) i Cr (zawartość średnia 21,13 mg/kg s.m.), w stosunku do danych zawartych w Atlasie (Ni – 20 mg/kg s.m. i Cr – 10 mg/kg s.m.). Uzyskane wyniki kwasowości gleb pozwalają zaklasyfikować badany materiał do gleb o charakterze lekko kwaśnych.

EN

Evaluation of soil environment condition around the plant WSK PZL - Rzeszow S.A, was carried out on the basis of the results of content analysis of Cd, Pb, Cu, Mn, Ni, Cr, and Zn and soil pH. The soil material was collected in the zone of influence of industrial emissions at a distance of 50 - 500 m from the potential emitter of pollutants, which can be factory WSK PZL - Rzeszow. The trace elements were determined by the ICP method, using emission spectrometer with inductively coupled plasma ICP-OES GBC Quantima E1330. Determination of pH was performed using a pH meter CP-105waterproof ELMETRON IP67 according to the standard PNISO 10390: 1997. In order to determine the phase composition and the presence of potential anthropogenic components in tested soils, there were carried out mineralogical analysis using: diffractometer PHILIPS X 'Pert with reflective monochromatyzer and electron microscope (SEM) FEI Quanta 200FEG with X-ray microanalyzer (EDX). According to the Regulation of the Minister of the Environment of 9 September 2002 on standards for soil quality and standards of land quality (Dz. U. 2002 No. 165, item. 1359), tested soils belong to the group B and mostly does not exceed the standard values according to regulation. However, comparing the results with the data contained in the "Geochemical Atlas of Poland" for the soils of the city of Rzeszow, it can be found in all samples increased concentrations of Ni (average content 34.90 mg / kg of dry mass) and Cr (average content 21.13 mg / kg of dry mass), in relation to the data contained in Atlas (Ni - 20 mg / kg of dry mass and Cr - 10 mg / kg of dry mass). Obtained results of soil acidity allow to classify the tested material for a slightly acidic soils.

Słowa kluczowe

PL

geochemia; monitoring środowiska; pierwiastek śladowy; gleba

EN

geochemistry; environmental monitoring; trace elements; soils

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej
• Czasopismo: Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury / Journal of Civil Engineering, Environment and Architecture
• Rocznik: 2016
• Tom: z. 63, nr 3
• Strony: 317--328
• Opis fizyczny: Bibliogr. 21 poz., tab., wykr.

Twórcy

autor

Pękala A.

• Politechnika Rzeszowska, Wydział Budownictwa, Inżynierii Środowiska i Architektury, ul. Poznańska 2, 35-084 Rzeszów

autor

Czarnota J.

• Politechnika Rzeszowska, Wydział Budownictwa, Inżynierii Środowiska i Architektury, al. Powstańców Warszawy 6, 35-959 Rzeszów

autor

Wota A.

• Politechnika Rzeszowska, Wydział Budownictwa, Inżynierii Środowiska i Architektury, al. Powstańców Warszawy 6, 35-959 Rzeszów

Bibliografia

• [1] Siuta J.: Gleba diagnozowanie stanu i zagrożenia, POLINT, Warszawa,1995.
• [2] Sims J.T., Pierzynski G.M.: Assessing the impacts of agricultural, municipal, and industrial by-products on soil quality. [w]: J.F. Power, W.A. Dick (red), Land Application of Agricultural, Industrial, and Municipal By-products, Soil Science Society of America Inc., 237-262 (2000).
• [3] Filipek T., Domańska J.: Zawartość Cd ogółem i formy przyswajalnej w glebach w zależności od pH oraz dodatku Pb, Zeszyty problemowe postępów nauk rolniczych, 2002.
• [4] Szczepański K.: Związki ołowiu i chromu w środowisku naturalnym i odpadach, (Annual Set The Environment Protection) Roczniki Ochrony Środowiska, Tom 11, 2009, pp.173-182.
• [5] http://www.gios.gov.pl/chemizm_gleb/index.php?mod=pomiary (20.11.2015 r.).
• [6] Dz. U. 2001 nr 62 poz. 627 z p. zmianami – Ustawa Prawo ochrony środowiska.
• [7] Dz. U. L 334/17 Dyrektywa 2010/75/UE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 listopada 2010 r. w sprawie emisji przemysłowych (zintegrowane zapobieganie zanieczyszczeniom i ich kontrola).
• [8] Program Ochrony Środowiska dla Miasta Rzeszowa na lata 2013-2016 z uwzględnieniem zadań zrealizowanych w 2013 roku oraz perspektywą na lata 2017 - 2020.r. Przyjęty Uchwałą Nr LXIII/1158/2013 Rady Miejskiej w Rzeszowie z dnia 14 listopada 2013 r.
• [9] Kaniuczak J., Hajduk E.: Kadm i ołów w niektórych glebach południowo-wschodniej Polski, Zeszyty problemowe postępów nauk rolniczych 1995, z. 418.
• [10] Pękala A.: Ocena stanu geochemicznego gleb miasta Przemyśla, Górnictwo i Geologia. Tom 7, zeszyt 2, Gliwice 2012,197-205.
• [11] Pękala A., Głowienka E.: Badania korelacji pierwiastków śladowych w środowisku glebowo – roślinnym przy zastosowaniu metod GIS, Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury - Journal of Civil Engineering, Environment and Architecture, JCEEA, t. XXXIII, z. 63 (2/I/16), Rzeszów 2016, 209-219, DOI:10.7862/rb.2016.123.
• [12] www.pwrze.com (05.11.2015 r.).
• [13] PN-ISO 10381-2:2002, Jakość gleby -- Pobieranie próbek -- Część 2: Zasady dotyczące technik pobierania, Soil quality - Sampling - Part 2: Guidance on sampling techniques.
• [14] PN-ISO 11047:2001, Jakość gleby. Oznaczenie kadmu, chromu, kobaltu, miedzi, ołowiu, manganu, niklu i cynku w ekstraktach gleby wodą królewską. Metody płomieniowej i elektro-termicznej absorpcyjnej spektrometrii atomowej.
• [15] PN-ISO 11466 (2002), Jakość gleby -- Ekstrakcja pierwiastków śladowych rozpuszczalnych w wodzie królewskiej.
• [16] PN-ISO 10390:1997, Jakość gleby. Oznaczenie pH, metoda potencjometryczna na oznaczenie pH w H2O i KCl.
• [17] http://www.geoportal.gov.pl/uslugi/usluga-przegladania-wms (05.12.2015 r.).
• [18] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002 r. w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi (Dziennik Ustaw - Dz. U. 2002, Nr 165 poz. 1359).
• [19] Park J.H., Lamb D., Paneerselvam P., Choppala G., Bolan N., Chung J.W.: Role of organic amendmends on enhanced bioremediation of heavy metal(loid) contaminated soils. J.Haz.Mater. 185. 549–574 (2011).
• [20] Lis J., Pasieczna A.: Atlas geochemiczny Polski 1:2 500 000. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa 1995.
• [21] Nowińska K., Adamczyk Z.: Mobilność pierwiastków towarzyszących odpadom hutnictwa cynku i ołowiu w środowisku, Górnictwo i Geologia, Tom 8, zeszyt 1, Gliwice 2013, 77-87.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017)