Fenol. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego

Jakubowski, M.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Fenol. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych poziomów narażenia zawodowego

Autorzy

Jakubowski M.

Wybrane pełne teksty z tego czasopisma

www.ciop.pl/pimosp_teksty

Identyfikatory

Warianty tytułu

Phenol

Języki publikacji

Abstrakty

Fenol jest związkiem o szerokim zastosowaniu; stosuje się go jako surowiec do produkcji takich ważnych substancji, jak: żywice, kaprolaktam, alkilofenole, ksylenole i anilina. Jest stosowany również jako środek dezynfekujący w sanitarnych środkach czyszczących, a także w takich preparatach medycznych, jak: maści, krople do czu i nosa, płyny do płukania ust czy płyny antyseptyczne. Narażenie zawodowe na fenol występuje głównie podczas stosowania żywic fenolowych. Są one wykorzystywane jako materiał wiążący w materiałach izolacyjnych, płytach wiórowych, farbach oraz jako składnik mas formierskich. Fenol może ulegać wchłanianiu przez płuca, z przewodu pokarmowego i przez skórę, w tym także w postaci par. Retencja par fenolu w płucach wynosi u ludzi około 60-80%. Obliczony współczynnik wchłaniania par fenolu przez skórę wynosi 0,35/h, co oznacza, że w ciągu godziny ulega wchłonięciu ilość fenolu zawarta w 0,35 mJ powietrza. Szybkość wchłaniania fenolu przez skórę z roztworów wodnych wynosiła 0,08 h 0,3 mg/cm2/h w zakresie stężeń 2,5-10 g/l. Główną drogą przemiany fenolu u ludzi jest sprzęganie z kwasem siarkowym i glukuronowym. Półokres wydalania fenolu w moczu po narażeniu inhalacyjnym wynosi około 3,5 h. W dostępnym piśmiennictwie istnieje duża liczba informacji na temat zatruć ostrych u ludzi, nie ma natomiast wyników badań, które mogłyby stanowić podstawę określenia wartości NDS. Narażenie małp, szczurów i myszy na pary fenolu o stężeniu 19 mg/m3 w sposób ciągły przez 90 dni nie spowodowało zmian histopatologicznych w nerkach, wątrobie mózgu i sercu zwierząt. Wyniki badań biochemicznych i hematologicznych nie różniły się od wyników uzyskanych w grupie kontrolnej, dlatego wartość tę uznano za wartość NOAEL dla narażenia drogą inhalacyjną. Nie stwierdzono zmian histologicznych w wyniku podawania w wodzie pitnej szczurom i myszom fenolu o stężeniach, odpowiednio: 2500 i 5000 mg/l. Podawanie fenolu dożołądkowo w dawkach jednorazowych, w roztworze wodnym, w okresie od 1 dnia do 14 dni powodowało wystąpienie skutków działania związku na nerki, wątrobę, płuca oraz działanie neurotoksyczne, gdy dawki fenolu przekraczały 40 mg/kg/dzień. U.S. EPA przyjęła dawkę 60 mg/kg/dzień za wartość NOAEL fenolu dla działania na potomstwo. Wartość RD50 określono na podstawie wyników badań na myszach na poziomie 624 mg/m3. Fenol wykazuje silne działanie drażniące na skórę. W miejscu kontaktu występowało: zaczerwienienie, stany zapalne, wypryski i martwica skóry. Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (IARC) stwierdziła w 1999 r., że dowody działania rakotwórczego fenolu u ludzi i zwierząt są niewystarczające i zaliczyła związek do grupy 3. (czynnik niemożliwy do klasyfikacji z punktu widzenia działania rakotwórczego u ludzi). Istniejące wartości NDS fenolu w różnych państwach mieszczą się w zakresie od 4 do 19 mg/m3. W części państw przyjęto wartości NDSCh fenolu, stanowiące dwukrotną wartość NDS. We wszystkich państwach stosuje się oznakowanie, wskazujące na wchłanianie związku przez skórę. Po przyjęciu za wartość NOAEL fenolu dla narażenia inhalacyjnego stężenia par fenolu w powietrzu na poziomie 19 mg/m3, zaproponowano przyjęcie za wartość NDS fenolu stężenie na poziomie 7,8 mg/m3. Brak podstaw do ustalenia wartości NDSCh fenolu. Proponuje się wprowadzenie oznakowania związku literami Sk i C.

Phenol is a white crystalline solid. Its major use is a feedstock for phenolic resins, caporo- lactam, xylenoles aniline. Some medical and pharmaceutical applications are also known. Occcupational exposure to phenol may occur during the production of phenol and its products, during the application of phenolic resins in wood and iron/steel industries and during other industrial activities.Phenol is readily absorbed by all routes of exposure. The retention of phenol vapors in lungs amounts to about 60 - 80 %. The rate of penetration of phenol through skin is from 0,08 to 0,3 mg/cm2/h. Absorbed phenol mainly conjugates with glucuronic and sulfuric acid and, to a lesser extent, hydroxylates into catechol and hydroquinone. Half-time of excretion of phenol in urine after inhalation exposure amounts to 3,5 h. A wide range of acute effects has been reported following human exposure to phenol by dermal, oral or intravenous routes. Adequate human data on the effects of chronic inhalation exposure are not available. In rats, mice and monkeys exposed continuously to phenol for 90 days, an inhalation NOAEL of 19 mg/m' was reported, based on kidney, liver, brain and hearth effects. In a 14-day study in rats, an oral NOAEL of 12 mg/kg/day was reported, based on kidney effects. At 40 mg/kg/day, the pathological changes in the kidneys included two animals with tubular de-generation in the papillar region, and one with protein casts in the tubules. According to the U.S. EPA the NOAEL for reproductive effects amounts to 60 mg/kg/day. Solutions of phenol are corrosive to skin and eyes. Phenol vapors can irritate the respiratory tract. RD50 of 624 mg/mJ has been reported in mice. The evidence for the carcinogenicity of phenol in laboratory animals was considered by the IARC to be inadequate. Time weighted average occupational exposure limits in different countries is from 4 to 19 mg/nr1. Based on NOAEL value from inhalation study in rats the TWA value of 7,8 mg/m'’ was proposed. No STEL value has been proposed. Substance is corrosive and can be absorbed through skin.

Słowa kluczowe

fenol narażenie zawodowe działanie rakotwórcze toksykokinetyka

phenol occupational exposure carcinogenic effects toxicokinetics

Wydawca

Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy

Czasopismo

Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy

Rocznik

2003

Tom

Nr 1 (35)

Strony

87--113

Opis fizyczny

Bibliogr. 78 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Jakubowski M.

Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr. med. Jerzego Nofera 90-950 Łódź ul. św. Teresy 8

Bibliografia

1. ACGIH (2001) Threshold limit values forcehemieal substanees and physical agents and biological exposure indices. Cincinnati, OH.
2. Amlacher E., Rudolph C. (1981) The thymidyne incorporation inhibiting screening system (TSS) to test carcinogenic substances (a nuclear DNA synthesis suppressive short term test). Arch. Geschwulstforsch, 51:605-610.
3. Baker E.L. i in. (1978) Phenol poisoning due to contaminated drinking water Arch. Environ. Health 33: 89-94.
4. Barale R. i in. (1990) Genotoxicity of two metabolites of benzene: phenol and hydroquinone show strong synergistic effects in vivo. Mutat. Res. 244: 15-20.
5. Baranowska-Dutkiewicz B. (1981) Skin absorption of phenol from aqueous solutions in men. Int. Arch. Occup. Environ. Health 49:99-104.
6. Bentur Y., Shoshani O., Tabak A. (1998) Prolonged elimination half-life of phenol after derma l exposure. Clin. Toxieol. 36:707-71 l.
7. Berman E., Schlicht M., Moser V.C. (1995) A multidisciplinary approach to toxicological screeening: i systemic toxicity. J. Toxicol. Environ. Health 45: 127-143.
8. Brooks J.D., Riviere J.E. (1996) Quantitative percutaneous absorption and cutaneous distribution of binary mixtures of phenol and para-nitrophenol in isolated perfused porcine skin. Fundamental AppJ. Toxicol. 32:233-243.
9. Bruce R.M., Santodonato l., Neal M. W. (1987) Summary review of the health effects associated with phenol.Toxicol. Ind. Health 3:535-568.
10. Bulsiewicz H. (1977) The influence of phenol on chromosomes of mice in the process of spermatogenesis. Folia Morphol 36: 13-22.
11. Brown V.K.H., Box V.L., Simpson B.J. (1975) Decontamination procedures for skin exposed to phenolicsubstances. Arch. Environ. Health 30: 1-6.
12. Capell. D.i in. (1972) Fate of [14C]-phenol in various species. Xenobiotica 2:25-34.
13. Chapman D.E., Namkung M.l., Juchau M.R. (1994) Benzene and benzene metabolites as embryotoxic agents:Effects on cultured rat embryos. Toxicol. Appl. Pharmacol 128: 129-137.
14. Chen H., Eastmond D.A. (1995) Synergistic increase in chromosomal breakage within the euchromatin indueedby an interaction of the benzene metabolites phenol and hydroquinone in mice. Carcinogenesis 16:1963-1969.
15. Cirriani R. i in. (1988) Benzene and the genotoxicity of its metabolites .II.The effect of the route of administration on the micronuclei and bone marrow depression in mouse bone marrow cells. Mutat. Res.209:23-28.
16. ConningD.M., Hayes M.J. (1970) The dermal toxicity of phenol, and investigation of the most effective irst-aid measures. Br. J. Ind. Med. 27: 155-159.
17. Crebelli R, Conti G., Carere A. (1987) On the mechanism of mitotic segregation induction in Aspergillusnidulans by benzene hydroxy metabolites. Mutagenesis 2, 235-238.
18. Dalin N.M., Kristofferson R. (1974) Physiological effects of a sublethal concentration of inhaled phenolon the rat. Ann. Zool. Fenn 11:193-199.
19. De Caurriz J.C i in. (1981) Sensory irritation caused by various industrial airborne chemicals. Toxicol. Lett. (Amst) 9: 137-144.
20. DECOS, Dutch Expert Committee on Occupational Standards(1996). Health Council of the Netherlands.
21. Deichmann W.B., Kitzmiller K. V., Witherup S. (1944) Phenol studies - VII: chronic phenol poisoning, with special reference to the effects upon experimental animaIs of the inhalation of phenol vapour. Am.J. Clin. Pathol., 14:273-277. [cyt. za: Tox. Profile 1998].
22. Deichmann W.B., Witherup S. (1944) Phenol studies - VI: the acute and comparative toxicity of phenol and o-, m-, andp-cresols for experimental animals. J. Pharmacol. Exp. Ther. 80:233-240.
23. Deichmann W.B., Miller T., Roberts 1.B. (1950) Local and systemic effects following application of dilute solutions of phenol in water and in camphor-liquid petrolatum on the skin of animals. Arch. Ind. Hyg.Occup. Med. 2:454-46l.
24. Demerec M., Bertran G., FlintJ. (1951) A survey of chemicals for mutagenic action on E. Coli. American Naturalist 85, 119-136.
25. Dosemeci M. i in. (1991) Mortality among industrial workers exposed to phenol. Epidemiology 2: 188-193.
26. Dreisbach R.H. (1983) Handbook of poisoning: prevention, doagnosis and treatment. 11th ed. Los Altos, California, Lange Medical Publications ss. 401-405.
27. Erexson G.L, Wilmer 1.L., Kligerman A.D. (1985) Sister chromatid exchange induction in human lymphocytes exposed to benzene and its metabolites in vitro. Cancer Res. 45, 2471-2477.
28. Flickinger CW. (1976) The benzenediols: catechol, resorcinol and hydroquinone- areview of the industrial toxicology and CUITentindustrial exposure limits. Am. Ind. Hyg. Assoc. J. 37, 596-606.
29. Florin I. i in. (1980) Screening of tobacco smoke constituents for mutagenicity using the Ames’ test. Toxicology, 18,219-232.
30. Foxall P.J.D. i in. (1989) Acute renal failure following accidental cutaneous absorption of fenol: application of NMR urinalysis to monitor the disease process. Human Toxicol. 9,491-496.
31. Gocke E. i in. (1981) Mutagenicity of cosmetics ingredients licensed by the European Comrnunities. Mutat. Res. 90, 91-109.
32. Haworth S. i in. (1983) Salmonella mutagenicity test results for 250 chemicals. Environ. Mutagen, suppl. 1,3-142.
33. Hotchkiss S.A.M., Hewitt P., Caldwell J. (1992) Percutaneous absorption of nicotinic acid, phenol, benzoic acid and triclopyr butoxyethyl ester through rat and human skin in vitro: further validation of an in vitro model by comparison with in vivo data. Food. Chem. Toxicol. 30, 891-899.
34. Hsieh G. C. i in. (1992) Imrnunogical and neurobiochemical alterations induced by repeated oral exposure of phenol in mice. EUL J. Pharmacol-Environ Toxicol. Pharmacol. Sect. 228,107-114.
35. Hughes M.F., Hall L.L. (1995) Disposition of phenol in rat after oral, dermal, intravenous, and intratracheal administration. Xenobiotica 25, 873-883.
36. IARC (1999). Phenol. [W:] Monographs on the evaluation of carcinogenic risks to humans. Revaluation of some chemicals, hydrazine and hydrogen peroxide. T. 71, część II. s. 749-768.
37. IPCS (1994). Environmental Health Criteria 161. Phenol, WHO, Geneva.
38. Jansson T. i in. (1986) In vitro studies of biological effects of cigarette smoke condensate. II. Induction of sister chromatid exchanges in human lymphocytes by weakly acidic, sernivolatile constituents. Mutat. Res. 169, 129-139.
39. Jones-Price C. i in. (1983a) Teratologic evaluation of phenol (CAS No. 108-95-2) in CD-l rats. Research Triangle Park, NC: Research Triangle Institute. [cyt za: Toxicol. Prof. 1998].
40. Jones-Price C. i in. (1983b) Teratologic evaluation of phenol (CAS No. 108-95-2) in CD mice. Laboratory study : September 18, 1980 to January 12, 1981. Research Triangle Park, NC: Research Triangle Institute. [cyt. za: Toxicol. Prof. 1998].
41. Kauppinen T.P. i in. (1986) Respiratory cancers and chemical exposures in the wood industry: anensted case-control study. Brit. J. Ind. Med. 43, 84-90.
42. Kauppinen T.P. i in. (1993) Chemical exposures and respiratory cancer among finnish woodworkers. Brit. J. Ind. Med. 50, 143-148.
43. Kavlock R.J. (1990) Structure-activity relationship in the development toxicity of substituted phenols: in vivo effects. Teratology, 41, 43-59.
44. Kenyon E.M. i in. (1995) Dose-, route- and sex-dependent urinary excretion of phenol metabolites in B6C3F, mice. J. Toxicol. Environ. Health 44, 219-233.
45. Liao T.F., Oehme F. W. (1981) Tisue distribution and plasma protein binding of ['4C] phenol in rats. Toxicol. Appl. Pharmacol. 57,220-225.
46. Merliss R.R. (1972) Phenol marasmus. Occup. Med. 14,55-56.
47. Miller B.M., Pujadas E., Gocke E. (1995) Evaluation of the micronucleus test in vitro using Chinese hamster cells: Results of four chemicals weakly positive in the in vivo micronucleus test. Environ. Mol. Mutagen. 26, 240-247.
48. Miyagawa M. i in. (1995) The in vivo: in vitro replicative DNA synthesis (RDS) test with hepatocytes prepared from male B6C3F, mice as an early prediction assay for putative nongenotoxic (Amesnegative) mouse hepatocarcinogens. Mutat. Res. 343, 157-183.
49. Morimotto K., Wolff S. (1980) Increase of sister chromatid exchanges and perturbations of celi division kinetics in human Iymphocytes by benzene metabolites. Cancer Res. 40,118-1193.
50. Morimotto K., Wolff S; Koizumi A. (1983) Induction of sister-chrornatid exchanges in human lyrnphoeytes by microsomal activation of benzene metabolites. Mutat. Res. 119,355-360.
51. Nagel R., Adler H.I., Rao T.K. (1982) Induction of filamentation by mutagen s and carcirogens in a lon-mutant of Escherichia coli. Mutat. Res. 105, 309-312.
52. Narotsky M.G., Kavlock R.J. (1995) A multidisciplinary approach to toxicological screeening. II. Developmental toxicity. J. Toxicology. J. Toxicol. Environ. Health 45, 145-17l.
53. NCI, National Cancer Institute (1980) Bioassay of phenol for possible carcinogenicity. Bethesda, MD: U.S. Department of Health and Human Services. Technical Report Series No. NCI-CG-TR-203. [cyt. za Toxicol. Prof. 1998].
54. Oglesbi L.A. i in. (1992) In vitro embryotoxicity of a series of para-substituted phenols: structure, activity, and correlation with in vivo data. Teratology 45, 11-33.
55. Pashin Y.V., Bakhitova L.M. , Bentkhen T.!. (1987) Dependence of antimutagenic activity of simple phenols on the number of hydroxyl groups. Exp. Genet. 1121-1125.
56. Patrick E., Maibach H.L, Burkhalter A. (1985) Mechanisms of chemically induced skin irritation. I. Studies of time corse, dose response, and components of inflammation in the laboratory mouse. Toxicol. AppI. Pharmacol. 81,476-490.
57. Piotrowski J.K. (197l) Evaluation of exposure to phenol: absorption of phenol vapour in the lungs and through the skin and excretion of phenol in urine. Brit. J. Industr. Med. 28, 172-178.
58. Poirier M.C., DeCicco B. T., Lieberman M. W. (1975) Nonspecific inhibition of DNA repair synthesis by tumor promotors in human diploid fibroblasts damage with N-acetoxy-2-acetylaminofluorene. Cancer. Res. 35, 1392-1397.
59. Rozporządzenie ministra zdrowia i opieki społecznej z dnia 21 sierpnia 1997 r. Substancje chemiczne stwarzające zagrożenie dla zdrowia lub życia. DzU R.P. załącznik do nru 105, poz. 671.
60. Sandage C. (1961) Tolerance criteria for continous inhalation exposure to toxic material . I. Effects on animals of 90-day exposure to phenol, CCI4, and mixture of indole, skatole, H2S and methyl mercaptan. Dayton, Ohio, Wright-Patterson Air Force Base, US Air Force Systems Command, Aeronautical Systems Division (ASD Technical report 61-519 (I); NTIS AD-268783) [cyt. za: Tox. Profile. 1998].
61. Schlicht M.P. i in. (1992) Systemie and neurotoxic effects of acute and repeated phenol administration. Toxicologist 12, 274.
62. Schmidt P., Meibach H (1981) Immediate and delayed onset "skip area" dermatitis presumed secondary to topical phenol exposure. Contact Dermatitis 7, 199-202.
63. Skare J.A., Schrotel K.R. (1984) Alkaline elution of rat testicular DNA: detection of DNA strand breaks after in vivo treatment with chemical mutagens. Mutat. Res. 130,283-294.
64. Sturtevant M.J. (1952) Studies on the mutagenicity of phenol. Journal of Heredity 43,217-219.
65. Schwart: CS; Snyder R., Kalf G.F. (1985) The inhibition of mitochondrial DNA replication in vitro by the metabolites of benzene, hydroquinone and p-benzoquinone. Chem. BioI. Interact 53,327-350.
66. Sze C.C., Shi e.Y., Ong CiN, (1996) Cytotoxicity and DNA strand breaks induced by benzene and its metabolites in Chinese Hamster ovary cells. J. Appl. Toxicol. 16,259-264.
67. Thompson E.D., Gibson D.P. (1984) A method for determining the maximum tolerated dose far acute in vivo cytogenic studies. Food Chem. Toxicol. 22, 665-676.
68. Toxicological Profile for Phenol (update), (1998) U.S. Department of Health & Human Services. Public Health Service. Agency for Toxic Substances and Diseases Registry.
69. Truppman E.S., Ellenby J.D. (1979) Major electrocardiograph changes during chernical face peeling. Piast. Reconstr. Surg. 63, 44-48.
70. Tsutsi T. i in. (1997) Benzene-, catechol-, hydroquinone- and phenol-induced cell transformation, genemutations, chromosome aberrations, aneuploidy, sister chromatid exchanges and unscheduled DNA synthesis in Syrian hamster embryo cells. Mutat. Res. 373, 113-123.
71. U.S. EPA (1990) Iris, last revised.
72. Vernot E.H. i in. (1977) Acute toxicity and skin corrosion data for some organic and inorganic compounds and aqueous solutions. Toxicol. App!. Pharmacol. 42,417-423.
73. Von Oettingen WF., Sharpless N.E. (1946) The toxicity and toxic manifestations of 2,2-bis (pchlorophenyl) -l,l,l,-trichloroethane (DDT) as infłuenced by chemical changes in molecule. J. Pharmaco!. Exp. Ther. 88,4100-413.
74. Warner M.A., Harper J. V. (1985) Cardiac dysrhythmias assocoated with chemical peeling with phenol. Anesthesiology 62,366-367.
75. Weitering J.G., Kriggsheld K.R., Mulder G.J. (1979) The availability of inorganic sulfate as a rate limiting factor in the sulfate conjugation of xenobiotics in the rat. Biochem. Pharmaco!. 28, 757-762.
76. Wexler M.R., Halon D.A., Teitelbaum A. (1984) The prevention of cardiac arrythmias produced in an animal model by the topical application of a phenal preparation in comman use for face peceling. Plaist. Reconstr. Surg. 73, 595-598.
77. Wilcosky T.e., Tyroler H.A. (1983) Mortality from heart disease among workers exposed to solvents. J. Occup. Med. 25, 879-885.
78. Wilcosky T.C. i in. (1984) Cancer mortality and solvent exposures in the rubber industry. Am. Ind. Ryg. Assoc. J. 45, 809-811.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-777d55f2-ccc7-45c8-b55c-3828706a47ae