Indywidualna ocena architektonicznego wyrazu kościołów posoborowych o przestrzeni zbudowanej z żelbetu, szkła i drewna klejonego

• Autorzy: Matyszewska-Fuszara Katarzyna

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0055.2771

Warianty tytułu

EN

Individual assessment of the architectural expression of post-conciliar churches with spaces built of reinforced concrete, glass and glued laminated timber

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Współczesna architektura sakralna, zwłaszcza po Soborze Watykańskim II, poszukuje nowych form wyrazu sacrum, odchodząc od tradycyjnych rozwiązań przestrzennych i materiałowych. Artykuł analizuje rolę trzech materiałów budowlanych: żelbetu, szkła i drewna klejonego, w kształtowaniu dzisiejszych kościołów. Przedstawione zostały realizacje z Polski i świata, które pokazują, jak materiały te wpływają na formę architektoniczną i teologiczną symbolikę sztuki sakralnej. Analiza została oparta na badaniach jakościowych, obejmujących studium przypadku, obserwację architektury in situ oraz interpretację kontekstu teologicznego. Refleksja nad zastosowaniem nowoczesnych materiałów wskazuje na ich potencjał nie tylko konstrukcyjny, ale także duchowy, umożliwiając odczuwanie sakralności przestrzeni liturgicznej.

EN

Contemporary sacred architecture, especially after the Second Vatican Council, seeks new forms of expressing the sacred, moving away from traditional spatial and material solutions. This article examines the role of three building materials: reinforced concrete, glass, and glued laminated timber, in shaping today’s church architecture. It presents case studies from Poland and around the world, illustrating how these materials influence both architectural form and the theological symbolism of sacred art. The analysis is based on qualitative research, including case studies, in situ architectural observation, and interpretation of theological context. The reflection on the use of modern materials highlights their potential not only in structural terms but also in spiritual expression, enabling a deeper experience of sacredness within liturgical spaces.

• Wydawca: BUILDER CORP Sp. z o.o.
• Czasopismo: Builder
• Rocznik: 2025
• Tom: R.29, nr 10
• Strony: 16--20
• Opis fizyczny: Bibliogr. 26 poz., il.

Twórcy

autor

Matyszewska-Fuszara Katarzyna

• Politechnika Białostocka, Wydział Architektury

• https://orcid.org/0000-0001-8554-7491

Bibliografia

• [1] Klejnowski-Różycki D., Soborowe nauczanie o sztuce, „Ateneum Kapłańskie” 2021, t. 176, z.1, DOI: 10.4467/25443283SYM.21.005.13718.
• [2] Walczak R., Symbolika i wystrój świątyni chrześcijańskiej, Drukarnia św. Wojciecha, 2005, Poznań, s. 51-52.
• [3] Borowik A., Idea i racjonalizm w architekturze sakralnej Henryka Buszki i Aleksandra Franty, „Fides et Ratio” 2020, t. 54, nr 4, s. 96-104. DOI: https://doi.org/10.34766/FETR.V44I4.425.
• [4] Walczak R., Symbolika i wystrój świątyni chrześcijańskiej, Drukarnia św. Wojciecha, 2005, Poznań, s. 81-82.
• [5] Terszerska A., Symboliczno-teologiczna wymowa chrześcijańskiego ołtarza w kontekście przeobrażeń jego formy i umiejscowienia, w świetle dokumentów Kościoła, pism Patres Ecclesiae i współczesnych badań., „Techne. Seria Nowa” 2018, nr 1, s. 55-78, DOI: https://doi.org/10.18778/2084-851X.05.04.
• [6] Kimsza R., Locus theologiae in architecture and sacred art – a case study. „Przestrzeń i Forma” 2023, t. 56, DOI:10.21005/pif.2023.56.E-03.
• [7] Gyurkovich J., Architektura sakralna w miejskiej tkance – wybrane przykłady poszukiwania nowych koncepcji formy, „Środowisko mieszkaniowe” 2000, t. 43, s. 15-30.
• [8] Nadrowski H., Kościoły naszych czasów. Dziedzictwo i perspektywy, Wydawnictwo WAM, Kraków 2006.
• [9] Nadrowski H., Duch liturgii w przestrzeni kościelnej, „Ruch Biblijny i Liturgiczny” 2003, t. 53, nr 3, DOI:10.21906/rbl.449.
• [10] Rosier-Siedlecka M.E., Posoborowa architektura sakralna, Wydawnictwo KUL, Lublin 1980.
• [11] Twarowski M., Metoda projektowania kościoła, Wydawnictwo Rady Prymasowskiej Budowy Kościołów Warszawy, Warszawa 1985, s. 33.
• [12] Wrana J., Sacrum a nowoczesność – rozważania na przykładzie kościoła św. Stanisława w Krakowie, „Architecturae et Artibus” 2016, t. 8, nr 3, s. 181-194.
• [13] Trębacz P.P., Piękno i technika we współczesnej architekturze sakralnej, „Architecturae et Artibus” 2016, t. 8, nr 3, s. 173-180.
• [14] Bałos P., Magia żelbetu w praktyce, „Budownictwo, Technologie, Architektura” 2015, t. 1, s. 56-61.
• [15] Niebrzydowski W., Wpływ brutalizmu na polską architekturę sakralną, „Architecturae et Artibus” 2016, t. 8, nr 3, s. 137-150.
• [16] Bogdan M., Architektura przedsoborowa kościoła pw. św. Józefa w Zabrzu autorstwa Dominikusa Böhma a posoborowa odnowa liturgiczna, „Liturgia Sacra” 2023, t. 62, nr 2, s. 195-223.
• [17] Oliva J., Antolín P., Camara A., Goicolea J.M., Análisis estructural de algunas obras de Félix Candela mediante modelos de Elementos Finitos, „Hormigón y Acero” 2011, t. 62, nr 260, s. 61-76.
• [18] Tejszerska A., Peter Zumthor, [w:] A.M. Wierzbicka (red.), Rola światła w architekturze znaczeniowej, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa 2019, s. 173-191.
• [19] Stępień T., Katedra czyli wszechświat budowany światłem w ujęciu Pseudo-Dionizego Areopagity, [w:] G. Pawłowski (red.) Światło. Drugi przyczynek do badań interdyscyplinarnych, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2025, s. 65-84.
• [20] Nowińska J., Światło, które jest Osobą – fenomen Janowego ujęcia poświadczający wpływy kultur semickiej i greckiej, [w:] G. Pawłowski (red.) Światło. Drugi przyczynek do badań interdyscyplinarnych, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2025, s. 25-43.
• [21] Popiel J., Sakralny wyraz dawnych i współczesnych form architektury sakralnej, „Ruch Biblijny i Liturgiczny” 1984, t. 37, nr 3, s. 225-229.
• [22] Grzegorczyk A., Światło w perspektywie mistyków katolickich, [w:] G. Pawłowski (red.) Światło. Drugi przyczynek do badań interdyscyplinarnych, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2025, s. 121-147.
• [23] Pak M., Szlak architektury drewnianej jako systemowa forma ochrony zabytkowego budownictwa drewnianego, „Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych” 2010, t. 6, s. 221-229.
• [24] Matyszewska-Fuszara K., Woszczenko K., Restoration of the polychrome of the parish church of Our Lady of Sorrows in Marianskie Porzecze. „Materiały Budowlane” 2024, DOI:10.15199/33.2024.11.22.
• [25] Wiercińska M., Dzun M., Architectural form and structural efficiency of arched glued-laminated timber structures, „Materiały Budowlane” 2025, DOI:10.15199/33.2025.05.07.
• [26] Mielnik W., Konstrukcje drewniane w architekturze sakralnej dawniej i dziś, „Budownictwo i Architektura” 2015, t. 15, nr 4, s. 23-31.

Uwagi

Artykuł umieszczony w części "Builder Science"