Przez selekcję do skuteczności: komu opłaci się pompa ciepła i jak celnie wspierać rozwój tego rynku

• Autorzy: Ciecieląg C. , Ligus M.

Warianty tytułu

EN

From selection to effectiveness: who pays for heat pumps and how adequately supported is the development of this market

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Gruntowa pompa ciepła jest najbardziej stabilnym, niezawodnym, bezobsługowym, odnawialnym źródłem ogrzewania i c.w.u. w domu jednorodzinnym. Jednak ze względu na dużą barierę kapitałową na razie stosowanie pomp ciepła jest w Polsce ograniczone. Obecnie uruchamiany program wsparcia „Prosument” likwiduje barierę kapitałową. Niestety w wariancie pilotażowym dotacja na odnawialne źródło ciepła jest warunkowana zainstalowaniem również źródła elektryczności, co może ograniczyć zainteresowanie programem w tym względzie. Na podstawie zebranych danych rynkowych w artykule przeprowadzono analizę opłacalności gruntowej pompy ciepła w porównaniu do tradycyjnych źródeł ogrzewania gazem sieciowym, gazem LPG oraz prądem elektrycznym. Wykonano kalkulacje porównawcze w 6 wariantach w zależności od uzyskania dotacji, od uwzględnienia funkcji chłodzenia domu i od tego, czy dom już posiada źródło ciepła czy jest dopiero budowany. Mimo stosunkowo wysokich stóp zwrotu (MIRR), okres zwrotu z inwestycji (PB) okazał się bardzo zróżnicowany, od 1 do 20 lat. Stąd wyłoniono te segmenty rynku, dla których pompa ciepła jest atrakcyjną ofertę inwestycyjną. Wzięto przy tym pod uwagę wyniki badań określających akceptowalny okres zwrotu gospodarstw domowych dla instalacji OZE w Polsce na poniżej 6–7 lat. Dla szybszej redukcji szkodliwych emisji działania promocyjne w zakresie stosowania pomp ciepła powinny być selektywne i „wycelowane” w te właśnie wyłonione segmenty rynku. Ogrzewanie gospodarstw domowych ma bardzo duży udział w szkodliwych emisjach, a przedstawione badania mówią o tym, że właśnie pompy ciepła dają największy efekt redukcji CO₂ nawet w porównaniu z innymi odnawialnymi źródłami ciepła (jak np. kolektory słoneczne). Dlatego rząd powinien organizować programy wsparcia przede wszystkim dla pomp ciepła. Rynek pomp ciepła w Polsce jest w początkowej fazie rozwoju w porównaniu do rozwiniętych rynków zachodnich. Obok wspomnianego programu „Prosument” oraz selektywnie ukierunkowanych działań promocyjnych, na rozwój rynku pomp ciepła w Polsce może wpłynąć potrzeba niezależności energetycznej w związku z sytuacją polityczną na Ukrainie czy też promowanie pomp ciepła przez koncerny energetyczne (do łagodzenia szczytów obciążenia sieci energetycznych oraz w celu zwiększenia sprzedaży energii elektrycznej do celów grzewczych).

EN

The soil-water heat pump is the most stable, reliable, low-service source of renewable heating for households and of warm, running water. Yet due to the high capital barrier, heat pumps are rarely used in Poland. A new subsidy program called “Prosument” eliminates this capital barrier, although in the pilot version of the program, subsidizing renewable heat sources is dependent on also installing a renewable electricity source in the household. This condition may decrease the interest in the subsidy program. On the basis of market information collected, this article presents a financial analysis of installing soil-water heat pumps in comparison with traditional, non-renewable heating by natural gas, LPG gas, and electric heating. Comparative calculations have been carried out for six options affected by receiving a subsidy, by the need for home cooling, and by whether or not the house is newly built or already existing. Despite relatively high MIRR rates of return, the payback periods (PB) appeared to differ significantly, from 1 to 20 years. This analysis highlights the market segments for which heat pumps are an attractive investment opportunity. The choice of attractive market segments is based on research showing that the accepted payback period in Poland for renewable energy is below 6–7 years. For faster emissions’ reduction, promotional activities for heat pumps should be selective and targeted for the highlighted market segments where the ecological motivations of citizens can be strengthened by economical saving opportunities. The heating of households results in a large share of air polluting emissions. According to the research presented, heat pumps provide greater CO₂ reduction than certain other renewable heat sources (e.g. solar collectors). It can therefore be suggested that the Polish government should organize more subsidies for heat pumps – even at the expense of other renewable energy sources. The market for heat pumps in Poland is in the early development stage compared to western European markets. Apart from the subsidy program, Prosument, and targeted promotional activities, the development of heat pump usage in Poland may be increased by the need for more energy independence due to the political situation in Ukraine – as well as the promotion of heat pumps by energy corporations (to balance peak loads of the electrical grid and to increase electricity sales).

Słowa kluczowe

PL

gruntowa pompa ciepła; analiza opłacalności ekonomicznej; systemy ogrzewania; program Prosument; rynek pomp ciepła

EN

soil-water heat pump; subsidy program “Prosument”; soil-water heat pump market

• Wydawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Czasopismo: Polityka Energetyczna
• Rocznik: 2014
• Tom: T. 17, z. 4
• Strony: 391--404
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., tab.

Twórcy

autor

Ciecieląg C.

• słuchacz studiów podyplomowych Inwestycje w odnawialne źródła energii – energetyka prosumencka i duże inwestycje OZE Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu

autor

Ligus M.

• Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

Bibliografia

• [1] Postawy Polaków wobec małych, przydomowych odnawialnych źródeł energii. Badanie przeprowadzone przez TNS OBOP na zlecenie Instytutu Energetyki Odnawialnej w marcu 2013 r.
• [2] JAJUGA, T. i SŁOŃSKI, T. 1997. Finanse spółek. Długoterminowe decyzje inwestycyjne i finansowe. Wrocław: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. O. Langego we Wrocławiu.
• [3] WIŚNIEWSKI, G. red. 2013. Krajowy plan rozwoju mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii do 2020 roku. Warszawa: Instytut Energetyki Odnawialnej we współpracy z członkami i partnerami Związku Pracodawców Forum Energetyki Odnawialnej.
• [4] MG 2010. Krajowy plan działania w zakresie energii ze źródeł odnawialnych. Warszawa: Ministerstwo Gospodarki.
• [5] LACHMAN, P. 2013. Ocena ekologiczna programu priorytetowego NFOŚiGW. Dlaczego dofinansowane są kolektory słoneczne, a nie pompy ciepła? InstalReporter 06, s. 15–18.
• [6] Polski rynek pomp ciepła wzrósł o 20%. Badanie przeprowadzone przez Polską Organizację Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORT PC), styczeń 2014 r.
• [7] MIROWSKI, T. 2012. Metody poprawy efektywności energetycznej w gospodarstwach domowych w Polsce. Polityka Energetyczna – Energy Policy Journal t. 15, z. 2, s. 41–56.
• [8] http://www.ekoterm.net/index.php?id=1
• [9] http://geo-therm.pl/?pompy-ciepla,33
• [10] http://www.ecoway.pl/pompy-ciepla-wybor-producenta
• [11] http://www.budujemydom.pl/pompy-ciepla/10530-boom-w-pompach-ciepla
• [12] http://www.wodr.poznan.pl/index.php?option=com_k2&view=item&id=3874:z-ko%C5%84cemmaja-rusz%C4%85-dotacje-prosumenckie&Itemid=271
• [13] http://www.nfosigw.gov.pl/srodki-krajowe/programy/prosument-dofinansowanie-mikroinstalacji-oze/