Hydrographic changes in the area of the Terespol Fortification caused by the construction and operation of the Brest Fortress

• Autorzy: Mięsiak-Wójcik Katarzyna

Identyfikatory

DOI

10.24425/jwld.2021.139016

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The paper concerns the transformation of water resources induced by the construction and functioning of the Brest Fortress defence structure and presents the current water resources resulting from these changes. The study was conducted by analysing historical materials: maps, plans and written documents. Hydrographic changes were analysed for five study periods covering almost 200 years, from 1823, presenting the hydrographic network before the construction of fortifications, up to 2018, when most of these structures ceased or were repurposed. Hydrographic changes were analysed in detail for the area of the Terespol Fortification. The analysis revealed that almost 80% of the wetland area had disappeared after intensive drainage works, and several dozen originally small and isolated areas had been incorporated into a vast drainage network. One of the consequences of these activities was the creation of significantly transformed artificial catchments within the study area.

Słowa kluczowe

EN

Brest Fortress; drainage works; human impact; hydrographic changes; Terespol Fortification

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Journal of Water and Land Development
• Rocznik: 2021
• Tom: no. 51
• Strony: 62--71
• Opis fizyczny: Bibliogr. 57 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Mięsiak-Wójcik Katarzyna

• Maria Curie-Sklodowska University, Institute of Earth and Environmental Science, Kraśnicka Av. 2D, 20-718 Lublin, Poland

• https://orcid.org/0000-0002-1368-1533

Bibliografia

• AFFEK A. 2012. Kalibracja map historycznych z zastosowaniem GIS [Calibration of historical maps using GIS]. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG. Nr 16 p. 48–62.
• ArcGIS REST Services Directory undated. 15 cm Resolution Metadata [online]. [Access: 07.04.2020]. Available at: https://services. arcgisonline.com/ArcGIS/rest/services/World_Imagery/MapSer-ver/8; https://www.arcgis.com/home/webmap/viewer.html
• BIESZANOW W. 2012. Twierdza Brzeska [Brest Fortress]. Warszawa. Bellona. ISBN 978-83-11-12419-6 pp. 310.
• BOCHENEK R.H. 2003. Twierdza Modlin [Modlin Fortress]. Seria: Twierdze i Zamki Obronne w Polsce. Warszawa. Dom Wydawniczy Bellona. ISBN 83-11-09278-8 pp. 515.
• BOGDANOWSKI J. 2000. Rzeki i fortyfikacje [Rivers and fortifications]. Rzeki. Kultura, Cywilizacja. Historia. Nr 9 p. 203–215.
• BORDERIE Q., ACHERÉ V., LECROÈRE T., LABAT O., CAPRON F., PINHÈDE A., LOUIS A., DOUARD M. 2021. Castles in townscapes: Studying fortified medieval towns and their environments in Eure-et-Loir (France). Landscapes. Vol. 20. Iss. 2. Forgotten Castle Landscapes p. 1–21. DOI 10.1080/14662035.2020.1861720.
• BUDNIK M. 2020. Rozbudowa fortyfikacyjna poznańskiej twierdzy w 1914 roku. W: Dziedzictwo I wojny światowej po stuleciu. Stan badań i ochrony [Fortification development of Poznań fortress in 1914. In: The legacy of the First World War after a century. State of research and conservation]. Ed. M. Kar-czewska. Wyd. Ośrodek Badań Europy Środkowo-Wschodniej. Ser. Archeologia Pamięci. T. 9. ISBN 978-83-958357-1-1 p. 153– 162.
• CHIANG Y.Y., DUAN W., LEYK S., UHL J.H., KNOBLOCK C.A. 2020. Using historical maps in scientific studies: Applications, challenges, and best practices. SG. Cham. Springer. ISBN 978-3-319-66908-3 pp. 114.
• CHARICHKOWA J.W. 2000. Historia Twierdzy Brzeskiej. Problemy ochrony i wykorzystania obiektów w działalności turystycznej. Współpraca z muzeami krajowymi i zagranicznymi. W: Fortyfikacje rosyjskie: twierdze Dęblin i Brześć, fortyfikacje Lubelszczyzny [History of the Brest Fortress. Problems of protection and use of objects in tourist activity. Cooperation with national and foreign museums. In: Russian fortifications: Dęblin and Brześć fortresses, fortifications of the Lublin region]. Ed. M.L. Lewicka-Cempa. T. 11. Warszawa. Towarzystwo Przyjaciół Fortyfikacji p. 27–39.
• CZAMARA W., OLEARCZYK D., PARDELA Ł., STODOLAK R. 2014. Wpływ sieci rzecznej Wrocławia na kształtowanie fortyfikacji miejskich na przełomie XIX/XX w. ze szczególnym uwzględnieniem wojskowych zapór wodnych [The influence of the river network of Wrocław on the formation of city fortifications at the turn of the 19th and 20th centuries, with particular emphasis on military water dams]. Współczesne problemy inżynierii środowiska XXI. Nr 176. UP we Wrocławiu. Wrocław. ISBN 978-83-7717-192-9 pp. 128.
• DAI PRÀ E., MASTRONUNZIO M. 2014. Rectify the river, rectify the map. Geometry and geovisualization of Adige river hydro-topographic historical maps. e-Perimetron. Vol. 9(3) p. 113–128.
• ECKERT W. 2003. Ochrona zbytków architektury obronnej na przykładzie twierdzy Kostrzyn – granice architektury, urbanistyki i krajobrazu kulturowego [Protection of defensive architectural monuments on the example of Kostrzyn fortress – limits of architecture, urbanism and cultural landscape]. Czasopismo Techniczne – Architektura. R. 100. Z. 8-A p. 152–158.
• GŁUSZEK C. 2015. Fortyfikacje na ziemiach Królestwa Polskiego w przededniu I wojny światowej [Fortifications in the territory of the Kingdom of Poland on the eve of World War I]. Rocznik Historii Sztuki. T. 40 p. 177–187. DOI 10.11588/diglit.39127.13.
• GUERRA F. 2000. 2W: new technologies for the georeferenced visualisation of historic cartography. International Archives of Photogrammetry and Remote Sensing [online]. Vol. 33. P. B5 p. 339–346. [Access 30.02.2020]. Available at: https://www.isprs. org/proceedings/XXXIII/congress/part5/339_XXXIII-part5.pdf
• GUPTA E., RAJANI M.B. 2020. Geospatial analysis of historical cartographic data of Kollam Fort. Journal of the Indian Society of Remote Sensing. Vol. 48 (11) p. 1567–1581. DOI 10.1007/ s12524-020-01181-w.
• GUGiK undated. Baza danych obiektów topograficznych (BDOT10k). Numeryczny model terenu (NMT). Ortofotomapa (ORTO). Mapa Hydrograficzna Polski 1: 50 000 [Database of topographic objects (BDOT10k). Numerical terrain model (NMT). Ortho-photomap (ORTO). Hydrographic map of Poland 1: 50 000] [online]. Geoportal Infrastruktury Informacji Przestrzennej. Warszawa. Główny Urząd Geodezji i Kartografii. [Access: 15.03.2020]. Available at: https://mapy.geoportal.gov.pl/wss/ser-vice/PZGIK/BDOT/WMS/PobieranieBDOT10k; https://mapy. geoportal.gov.pl/wss/service/PZGIK/NMT/WMS/Skorowidze-WUkladzieKRON86; https://mapy.geoportal.gov.pl/wss/service/ PZGIK/ORTO/WMS/SkorowidzeWgAktualnosci; https://mapy. geoportal.gov.pl/wss/service/PZGIK/ORTO/WMS/Skorowid-zeWgRozdzielczosci; https://mapy.geoportal.gov.pl/wss/service/ img/guest/HYDRO/MapServer/WMSServer
• HUDAK M., KOŁODZIEJCZYK U. 2017. Ocena stanu obiektów hydro-technicznych rzeki Ołobok na obszarze Międzyrzeckiego Rejonu Umocnionego (System 600) [Assessment of the condition of hydrotechnical objects of the Ołobok River in the area of the Międzyrzecki Fortified Region (System 600)]. Gospodarka Wodna. Nr 12 p. 413–418.
• HUDEC J., FULAJTÁR E., STOPKOVÁ E. 2015. Historical and environmental determinations of the ancient Egyptian fortresses in Tell el- Retaba. Asian and African Studies. Vol. 24(2) p. 247–283.
• JANCZYKOWSKI J. 2015. Fortyfikacje galicyjskie w przededniu I wojny światowej [Galician Fortifications on the eve of the First World War]. Rocznik Historii Sztuki. T. 40 p. 189–194.
• JASKULSKI M., ŁUKASIEWICZ G., NALEJ M. 2013. Porównanie metod transformacji map historycznych [Comparison of methods for historical map transformation]. Roczniki Geomatyki. T. 11. Z. 4 (61) p. 41–57.
• JASTRZĘBSKI J. 1932. Rosyjska fortyfikacja na ziemiach Polski [Russian fortification in the territories of Poland]. Saper. T. 12. Z. 3 p. 337–352.
• JĘCZMIENOWSKI E. 2013. The fortifications of the Upper Moesian limes. Topography, Garrison Sizes. Światowit. T. 10 (51)/A p. 31–57.
• JUNYENT E., POCH R. M., BALASCH SOLANES J. C. 2012. Water and defense system in Els Vilars fortress (Arbeca, Catalonia, Spain): A multi-proxy approach. Cypsela. Vol. 19 p. 49–70.
• KAUFMANN J.E., JURGA R.M. 2013. Twierdza Europa. Europejskie fortyfikacje II wojny światowej [Fortress Europe. European Fortifications of World War II]. Poznań. Dom Wydawniczy Rebis. ISBN 978-83-7818-433-1 pp. 635.
• KOLOUSZEK S., PARDELA Ł. 2013. Twierdza Wrocław jako unikalny zabytek „Architectura Militaris” [Wrocław Fortress as a unique monument of “Architectura Militaris”]. Journal of Science of the Gen. Tadeusz Kosciuszko Military Academy of Land Forces. Nr 2 (168) p. 68–82. DOI 10.5604/1731-8157.1115441.
• KOVALCHUK I., MAKAREWICZ A., PISZCZ J., TURCZYŃSKI M. 2002. Hydrological characteristic of the Bug River basin and the water quality. In: Bug River Valley as the ecological corridor state – threats – protection. Eds. A. Dombrowski, Z. Głowacki, W. Jakubowski, I. Kovalchuk, Z. Michalczyk, M. Nikiforov, W. Szwajgier, K.H. Wojciechowski. Warszawa. Fundacja IUCN Poland. p. 23–40.
• KRÓLIKOWSKI L. 2002. Twierdza Warszawa [Fortress of Warsaw]. Seria: Twierdze i Zamki Obronne w Polsce. Warszawa. Dom Wydaw-niczy Bellona. ISBN 8311093563 pp. 383.
• KULCZYKOWSKI W., KUBUS R. 2015. Twierdza Wisłoujście – rys historyczny obiektu. W: Twierdza Wisłoujście: badania archeologiczno-architektoniczne w latach 2013–2014 [Wisłoujście Fortress – historical outline of the site. In: Wisłoujście Fortress: archaeological and architectural research 2013–2014]. Eds. J. Dąbal, K. Krawczyk, T. Widerski. Gdańsk p. 31–48.
• KUPIEC M. 2007. Woda w nowożytnych założeniach fortyfikacyjnych dawnej prowincji Pomorskiej i Pomorza Szwedzkiego [Water in the modern fortification structures of the former Pomeranian province and Swedish Pomerania]. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG. Z. 07 p. 448–458.
• KUPIEC M., OLEJNICZAK M. 2020. Struktura militarnego krajobrazu pozycji umocnionej z drugiej wojny światowej na przykładzie wybranych odcinków Pozycji Pomorskiej [The structure of the military landscape of a fortified position from World War II on the example of selected sections of the Pomeranian Positions]. Studia Geohistorica. Vol. (8) p. 26–44. DOI 10.12775/SG.2020.02.
• MAKAR A. 2010. Hydrographic surveys of Wisłoujście fortress area. Reports on Geodesy. Z. 1/88 p. 61–65.
• MANDALSKI W. 1929. Brześć Podlaski (Brześć Litewski, Brześć nad Bugiem): Zarys geograficzno-historyczny [Brest Podlaski (Brest Litovsk, Brest on the Bug): Geographical and historical outline] [online]. Turek. Nakł. Wyd. Regional. pp. 112. [Access 11.03.2020]. Available at: https://bbc.mbp.org.pl/dlibra/publication/164/edition/140/content?ref=L2NvbGxlY3Rpb25kZXN jcmlwdGlvbi80 PGW Wody Polskie undated. Map of hydrographic division of Poland, 2019. 1:10,000 [Access 10.04.2021]. Available at: https://wody. isok.gov.pl/imap_kzgw/
• Mapa topograficzna Polski, mapa obrębowa powiatów 1960. [Skala 1:25.000] [Topographical map of Poland, District map of countries, 1960. [Scale 1:25,000]. Powiat Biała Podlaska. Ark. 3, 6. Zarząd Topograficzny Sztabu Generalnego. Archiwum WNoZiGP UMCS. Lublin.
• MARKS L., POCHOCKA-SZWARC K. 2016. Stanowisko 1 – Brest (Brześć), Historia Brześcia oraz uwarunkowania geomorfologiczne i geologiczne budowy Twierdzy Brzeskiej. W: Plejstocen południowej części pogranicza Polsko-Białoruskiego [Site 1 – Brest (Brest), the history of Brest and geomorphological and geological conditions of the Brest Fortress construction. In: Pleistocene of the southern part of the Polish-Belarusian border]. XXIII Konferencja Stratygrafia Plejstocenu Polski. Biała Podlaska/Brest 5.09– 9.09.2016 r. p. 99–102.
• MATEUS J.M. 2006. The science of fortification in Malta in the context of European architectural treatises and military academies [online]. Proceedings of the Second International Congress on Construc-tion History. Vol. 2. Cambridge. Cambridge University Press. [Access 13.02.2020]. Available at: https://www.arct.cam.ac.uk/ Downloads/ichs/vol-2-2125-2138-mateus.pdf
• MICHALSKA G., MICHALSKI Ł. 2000. Przedmoście Terespolskie Twierdzy Brześć – ranga zespołu oraz kierunki ochrony i zagospodarowania [The Terespol Fortification of the Brest Fortress – the rank of the complex and the directions of protection and development]. In: Fortyfikacje rosyjskie: twierdze Dęblin i Brześć, fortyfikacje Lubelszczyzny [Russian fortifications: Dęblin and Brześć for-tresses, fortifications of the Lublin region]. Ed. M. L. Lewicka-Cempa. Międzynarodowa Konferencja Naukowa. 8–10.09.2000. Warszawa. Towarzystwo Przyjaciół Fortyfikacji pp. 65–69.
• PANECKI T. 2014. Problemy kalibracji mapy szczegółowej Polski w skali 1:25,000 Wojskowego Instytutu Geograficznego w Warszawie [Problems with calibration of the detailed map of Poland in 1:25,000 published by the Military Geographical Institute in Warsaw]. Polski Przegląd Kartograficzny. T. 46. Nr 2 p. 162–172.
• PARDELA Ł. 2013. Flooding as a means of military defence: landscape of the 20th Century Fortress Wrocław. Civil Engineering’13. 4th International Conference. Proceedings. Vol. 4. Part I. Jelgava. Latvia University of Agriculture, Faculty of Rural Engineering, 70 Hydrographic changes in the area of the Terespol Fortification caused by the construction and operation of the Brest Fortress Department of Architecture and Building. Department of Structural Engineering. p. 283–287.
• PARDELA Ł., CZAMARA W., STODOLAK R., OLEARCZYK D. 2012. The hydrotechnical structures of Wrocław fortifications. In: Structural analysis of historical constructions. Ed. J. Jasieńko. V. 2 p. 1255–1262.
• PICUNO P., CILLIS G., STATUTO D. 2019. Investigating the time evolution of a rural landscape: How historical maps may provide environmental information when processed using a GIS. Ecological Engineering. Vol. 139, 105580. DOI 10.1016/j.eco-leng.2019.08.010.
• Plan de la ville de Brześć Litewski et du bourg de Terespol avec ieurs environs 1823 [Scale ca 1:16,800] [Plan of the town of Brześć Litewski and of the town of Terespol with their surroundings 1823] [Scale ca 1:16,800] [online]. Varsovie. Lithographié par le Quartier Maitrât Général de l'Armée Royale Polonaise. [Access 16.02.2020]. Available at: https://www.rcin.org.pl/igipz/dlibra/ publication/12136/edition/9158/content?&meta-lang=en
• POMYKAŁA W. 2019. Dawne grody, drogi i przeprawy mostowe Lubelszczyzny w Dolinie Bugu [Former castles, roads and bridges of the Lublin region in the Bug Valley]. Drogownictwo. Nr 12 p. 360–366.
• POTYRAŁA J., IWANCEWICZ I. 2018. Zmiany w formach pokrycia terenu wokół wybranych nowożytnych fortyfikacji Śląska w oparciu o historyczne oraz współczesne materiały kartograficzne [Changes in the forms of land cover around selected modern fortifications of Silesia based on historical and contemporary cartographic materials]. Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego. T. 39. Z. 1 p. 79–98. DOI 10.30450/201805.
• PRUSKI Z., SADOWSKI J. 2000. Bastion Polesie: Polskie fortyfikacje na Polesiu w latach 1920–1939 [Bastion Polesie: Polish fortifications in Polesie in 1920–1939]. Ser. Polskie fortyfikacje. Przasnysz. Wydaw. Forteca. ISBN 83-9147-200-0 pp. 208.
• PYVOVARCHYK S.А. 2006. Belorusskiye zemli v sisteme fortifikatsionnogo stroitel'stva Rossiyskoy Imperii i SSSR (1772–1941). Monografiya [Belarusian lands in the system of fortification construction of the Russian Empire and the USSR (1772–1941). Monograph]. Grodno. Ministerstvo obrazovaniya Respubliki Belarus'. ISBN 985-417-804-8 pp. 252.
• Rejon Brześć nad Bugiem 1925. [Skala 1:25.000] [Region Brest on the Bug, 1925]. [Scale: 1:25,000]. Ark. 4 (XXIII-14-F) Bohukały. Ark. 5 (XXIII-15-D) Brześć Nad Bugiem. Ark. 7 (XXIII-14-I) Wólka Dobryńska. ARK_8_(XXIII-15-G) Terespol [online]. Warszawa. WIG. [Access 05.02.2020]. Available at: https://polona.pl/search/? filters=keyword:"Brześć_(Białoruś,_obw._brzeski_;_okolice)",ca-tegory:maps,public:1,hasTextContent:0
• SKALOŠ J., WEBE M., LIPSKÝ Z., TRPÁKOVÁ I., ŠANTRŮČKOVÁ M., UHLÍŘOVÁ L., KUKLA P. 2011. Using old military survey maps and orthophotograph maps to analyse long-term land cover changes – Case study (Czech Republic). Applied Geography. Vol. 31(2) p. 426–438. DOI 10.1016/j.apgeog.2010.10.004.
• SŁODCZYK J. 2014. Rzeka w lokalizacji i przestrzennym rozwoju miasta. W: Problemy i wyzwania w zagospodarowaniu przestrzennym terenów nadrzecznych miast [The river in the location and spatial development of the city. In: Problems and challenges in spatial management of urban riverside areas]. Ed. M. Śliwa. Opole. Wydaw. Uniwersytet Opolski p. 47–60.
• STANKIEWICZ B. 2014. Polish military fortifications in Upper Silesia. Architektura Krajobrazu. Nr 2 p. 18–35.
• TARASIUK J. 2002. 500 lat Terespola [500 years of Terespol]. Biała Podlaska – Terespol. Wyd. Ośrodek Wschodni – Katolickie Stowarzyszenie „Civitias Christiana”. ISBN 83-904298-7-X pp. 90.
• Twierdza.org. undated. Festungsumgebungsplan von Brest–Litowsk, 1910, scale 1:25,000. Brest–Litowsk Blatt IV [Plan of the Brest– Litovsk fortress. Brest–Litowsk sheet IV, 1910]. Vienna. Kaiser-liche und Königliche Technologische Militärkomitee (K.u.K. Techn. Militärkomitee). [Access 20.02.2020]. Available at: http:// twierdza.org/zasoby/archiwum/category/mapy-1-25000
• VERSCHUURE-STUIP G. 2020. Hold the line: The transformation of the New Dutch Waterline and the future possibilities of heritage. In: Adaptive strategies for water heritage. Eds. C. Hein. Cham. Springer. DOI 10.1007/978-3-030-00268-8_13.
• VOLCHEK А.А. KALININ M.YU. 2002. Vodnyye resursy Brestskoy oblasti [Water resources of the Brest region]. Minsk. Izd. Centr BGU. ISBN 985-476-064-2 pp. 436.
• VOLCHEK А.А., YAROMSKY V.N., MIKHALCHUK N.V., KALININ M.YU. 2005. Mukhavets. Entsiklopediya maloy reki [Mukhavets. Small river encyclopedia]. Brest. Akademiya. ISBN 985-505-018-5 pp. 346.
• WAP A. 2000. Twierdza Brześć i Przedmoście Terespolskie w systemach obronnych – podsumowanie badań historycznych. W: Fortyfikacje rosyjskie: twierdze Dęblin i Brześć [The Brest Fortress and the Terespol suburb in defense systems – a summary of historical research. In: Russian fortifications: Dęblin and Brześć fortresses, fortifications of the Lublin region]. Ed. M.L. Lewicka-Cempa. Międzynarodowa Konferencja Naukowa. 8–10.09.2000. Warszawa. Towarzystwo Przyjaciół Fortyfikacji p. 45–60.
• WILKANIEC A., URBAŃSKI P. 2010. Twierdza Poznań w krajobrazie na przestrzeni XIX i XX w. od krajobrazu rolniczego po zurbanizowany [Fortress Poznań in landscape during XIX th and XX th century – from rural to urban landscape]. Acta Scientiarum Polonorum. Administratio Locorum. Vol. 9(2) p. 147–158.
• ZIENIUK P. 2016. Prace rewitalizacyjne w forcie „O” w Koroszczynie, gm. Terespol [Revitalization works in fort “O” in Koroszczyn, commune Terespol]. Wiadomości Konserwatorskie Województwa Lubelskiego. T. 18 p. 359–363.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).