Fazy siarczkowe i siarczanowe w żużlach hutniczych

• Autorzy: Jonczy I. , Kamińska M. , Bilewska K.

Warianty tytułu

EN

Sulphide and sulphate phases in metallurgical slags

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Żużle hutnicze charakteryzują się zróżnicowanym i bogatym składem fazowym, który pod wpływem składowania odpadów na zwałowiskach ulega przeobrażeniom. Celem badań było sprawdzenie, czy pomimo długoletniego składowania żużli na zwałowiskach i oddziaływania na nie czynników zewnętrznych, fazy siarczkowe nadal są obecne w ich składzie fazowym. Przeprowadzone badania potwierdziły obecność w analizowanych żużlach faz siarczkowych. W żużlach Zn-Pb stwierdzono obecność siarczku żelaza o składzie chemicznym zbliżonym do pirotynu FeS oraz siarczku cynku – sfalerytu ZnS. W żużlach martenowskich występują charakterystyczne dla odpadów stalowniczych: siarczek wapnia – oldhamit CaS oraz siarczek manganu – alabandyn MnS. Siarczki tworzą drobne wytrącenia, najczęściej w otoczeniu szkliwa, które stanowi dla nich otoczkę izolującą. W miarę postępującego procesu dewitryfikacji szkliwa siarczki ulegają utlenieniu, tworzą się siarczany, których obecność może wpływać na zakwaszenie środowiska.

EN

Metallurgical slags are characterized by a varied and rich phase composition, which undergoes transformations under the influence of landfill waste disposal. The aim of the research was to check if, despite the long-term slags storage on the dumps and the impact of external factors on them, the sulfide phases are still present in their phase composition. The conducted tests confirmed the presence of sulphide phases in the analysed slags. In the Zn-Pb slags, the presence of iron sulphide with a chemical composition similar to pyrrhotite FeS and zinc sulphide – sphalerite ZnS were found. In the martensite slags calcium sulphide – oldhamite CaS and manganese sulphide – alabandin MnS (characteristic sulphides for steel wastes) were found. Sulphides create fine precipitation, most often surrounded by glaze, which forms an insulating layer for them. As the glaze devitrification, the sulphides are oxidized and sulphates are formed. Their presence can affect the acidification of the environment.

Słowa kluczowe

PL

siarczki; siarczany; żużel hutniczy

EN

sulphides; sulphates; metallurgical slag

• Wydawca: Mastermedia sp. z o.o.
• Czasopismo: Archiwum Gospodarki Odpadami i Ochrony Środowiska
• Rocznik: 2018
• Tom: Vol. 20, nr 1
• Strony: 1--10
• Opis fizyczny: Bibliogr. 18 poz.

Twórcy

autor

Jonczy I.

• Politechnika Śląska, Wydział Górnictwa i Geologii, Katedra Geologii Stosowanej, ul. Akademicka 2, 44-100 Gliwice, tel.: [phone]

autor

Kamińska M.

• Instytut Metali Nieżelaznych, Zakład Materiałów Proszkowych i Kompozytowych, ul. Sowińskiego 5, 44-100 Gliwice, tel.: [phone]

autor

Bilewska K.

• Instytut Metali Nieżelaznych, Zakład Materiałów Proszkowych i Kompozytowych, ul. Sowińskiego 5, 44-100 Gliwice, tel.: [phone]

Bibliografia

• 1. Bolewski, A., Manecki, A. (1993). Mineralogia szczegółowa. Warszawa: Wydawnictwo PAE.
• 2. Polański, A. (1988). Geochemia i surowce mineralne. Warszawa: Wydawnictwa Geologiczne.
• 3. Migaszewski, Z.M., Gałuszka, A. (2003). Zarys geochemii środowiska. Kielce: Wydawnictwo Akademii Świętokrzyskiej.
• 4. Bulko, B., Kijac, J., Borovský, T. (2011). The influence of chemical composition of steel on steel desulphurization. Archives of Metallurgy and Materials, 56(3), 606-609.
• 5. Wyderko-Delekta, M., Bolewski, A. (1995). Mineralogia spieków i grudek rudnych. Kraków: Wydawnictwo AGH.
• 6. Jonczy, I. (2006). Charakterystyka mineralogiczno-chemiczna zwałowiska odpadów poprodukcyjnych huty cynku i ołowiu w Rudzie Śląskiej-Wirku oraz jego wpływ na środowisko. Gliwice: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej.
• 7. Jonczy, I. (2014). Studium mineralogiczno-chemiczne żużli stalowniczych ze zwałowiska i bieżącej produkcji w Gliwicach-Łabędach oraz oddziaływanie zwałowiska na gleby. Gliwice: Wydawnictwo Politechniki Śląskiej.
• 8. Mineralogy Database [on-line https://www.mindat.org/], dostęp w internecie: 21.07.2017.
• 9. Woreczko, J.: Minerały w meteorytach [on-line http://www.woreczko.pl/meteorites/features/glossaryMinerals.htm], dostęp w internecie: 21.07.2017.
• 10. Twardowska, I., Czaplicka, M., Kyzioł, J., Kolber, E. (2000). Environmental impact assessment and control of leachate from dumping sites of iron and steel foundry solid waste. W: S.N. Ojha, J.P. Pathak, Sunil Mohan (red.), Proceedings of the International Conference on Environmental Management in Metallurgical Industries (195-204). Banaras Hindu University.
• 11. Babkina, L.A., Prokopenk, M.I., Zinchenko, V.L. (1998). Ramming mixture for lining iron ladles. Refractories and Industrial Ceramics, 39(3-4), 142-143.
• 12. Drzymała, J. (2007). Mineral processing. Foundations of theory and practice of minerallurgy. Wrocław: University of Technology.
• 13. Balcerzak, M., Janiszewska, J. (2011). Wieloanionowa analiza materiałów środowiskowych techniką chromatografii jonowej. Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych, 50, 78-87.
• 14. Cabała, J. (2005). Kwaśny drenaż odpadów poflotacyjnych rud Zn-Pb; zmiany składu mineralnego w strefach ryzosferowych rozwiniętych na składowiskach. Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, seria Górnictwo, 267, 63-70.
• 15. Chodyniecka, L. (2003). Wpływ zwałowisk odpadów hutniczych na środowisko Górnego Śląska. Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, seria Górnictwo, 256, 57-62.
• 16. Jonczy, I., Gawor, Ł. (2016). Wybrane procesy geochemiczne zachodzące w zwałowiskach odpadów przemysłowych z rejonu Górnego Śląska. Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji, 5(17), 93-108.
• 17. Ettler, V., Legendre, O., Bodénan, F., Touray, J.-C. (2001). Primary phases and natural weathering of old lead-zinc pyrometallurgical slag from Pribram Czech Republic. The Canadian Mineralogist, 39, 873-888.
• 18. Jonczy, I., Podwórny, J. (2014). Rola badań mineralogicznych żużli stalowniczych w aspekcie ich wtórnego zagospodarowania. Ekologia i Technika, 22(1), 24-32.