Film i krajobraz w perspektywie geografii kulturowej

Copik, Ilona

doi:10.30450/202305

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Film i krajobraz w perspektywie geografii kulturowej

Autorzy

Copik Ilona

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

DOI

10.30450/202305

Warianty tytułu

Film and landscape in the perspective of cultural geography

Języki publikacji

PL EN

Abstrakty

Celem artykułu jest refleksja na temat relacji film i krajobraz inspirowana perspektywą geografii kulturowej. Przed¬miotem moich rozważań jest status krajobrazu filmowego (obraz, mapa, zdarzenie) oraz przesunięcia i kontinua w praktykach zapośredniczonego medialnie odkrywania świata przez film (od kontemplacji do praktyk set-jettingu). Biorąc pod uwagę sposób zaangażowania widza w krajobraz wyróżniam postawy: zdystansowanego obserwatora, zaangażowanego emocjonalnie uczestnika i badacza - eksploratora oraz wyodrębniam paradygmaty doświadczenia krajobrazu w filmie: obserwacyjny (chorograficzny), uczestniczący (afektywny) oraz obserwacyjno-uczestniczący (analityczny). Refleksja ta jest próbą krytycznego ustosunkowania się do tradycyjnej dychotomii krajobraz-obraz (reprezentacja)/ krajobraz-doświadczenie (uczestnictwo, sprawczość) i wykazania jej dezaktualizacji na gruncie współczesnych nauk o kulturze.

Film and landscape from the perspective of cultural geography. The aim of this article is to reflect on the relationship between film and landscape inspired by cultural geography. The subject of my reflection is the status of film landscape (image, map, event) and the shifts and continua in the practices of mediated discovery of the world through film (from contemplation to set-jetting practices). Taking into account the way in which the viewer engages with the landscape, I distinguish between the attitudes of: the distanced observer (1), the emotionally engaged participant (2) and the researcher-explorer (3). I also distinguish between paradigms of landscape experience in film: observational/chorographic (1), participatory/affective (2) and observational-par¬ticipatory/analytical (3). This reflection is an attempt to critically address the traditional landscape-image (representation)/scape-experience (participation, causation) dichotomy and to demonstrate its obsolescence in contemporary cultural studies.

Słowa kluczowe

krajobraz filmowy krajobraz kulturowy praktyka kulturowa kontemplacja set-jetting

cinematic landscape cultural landscape cultural practice contemplation set-jetting

Wydawca

Komisja Krajobrazu Kulturowego Polskiego Towarzystwa Geograficznego

Czasopismo

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

Rocznik

2023

Tom

nr 49 (1)

Strony

89--110

Opis fizyczny

Bibliogr. 40 poz.

Twórcy

autor

Copik Ilona

ilona.copik@us.edu.pl

University of Silesia in Katowice, Faculty of Humanities, Poland

https://orcid.org/0000-0001-9794-9965

Bibliografia

1. Adamczak M., 2010: Derive (dryf) [in:] Miasto w sztuce – sztuka miasta (ed.) E. Rewers, Universitas, Kraków.
2. Aleksandrowicz J., 2021: Obrazy Andaluzji w kinie hiszpańskim (1910-2021), Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
3. Benjamin W., 1996: Dzieło sztuki w dobie reprodukcji technicznej [in:] Anioł historii: eseje, szkice, fragmenty (ed.) H. Orłowski, tłum. K. Krzemieniowa, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
4. Bruno G., 2002: Atlas of Emotion. Journeys in Art, Architecture and Film, Verso, New York.
5. Castro T., 2009: Cinema’s Mapping Impulse: Questioning Visual Culture, “ The Cartographic Journal” 46(1): 9-15.
6. Castro T., 2010: Mapping the City through Film: From “Topophilia” to “Urban Mascapes” [in:]: Urban Projections: Cities, Space and the Moving Image, (eds.) R. Koeck, L. Roberts, Palgrave Macmillan, Basingstoke.
7. Conley T., 2007: Cartographic Cinema, University of Minnesota Press, Minneapolis.
8. Cooper D. i in., 2015: Walking, Witnessing, Mapping: An Interview with Iain Sinclair [in:] Mapping Cultures. Place, Practice, Performance (eds.) L. Roberts. Palgrave Macmillan, New York.
9. Copik I., 2017: Topografie i krajobrazy. Filmowy Śląsk, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
10. Cosgrove D., 1998: Social Formation and Symbolic Landscape, University of Wisconsin Press, Madison.
11. Edensor T., 2004: Tożsamość narodowa, kultura popularna i życie codzienne, tłum. A. Sadza, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
12. Elsaesser T., Hagener M., 2015: Teoria filmu: wprowadzenie przez zmysły, tłum. K. Wojnowski, Universitas, Kraków.
13. Frydryczak B., 2013: Krajobraz. Od estetyki „the picturesque” do doświadczenia topograficznego, Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Poznań.
14. Gunning T., 1997: Before Documentary: Early Non-Fiction Films and the ‘View’ Aesthetic, [in:] Uncharted Territory: Essays on Early Nonfiction Film (eds.) D. Hertogs, N. de Klerk, Nederlands Filmmuseum, Amsterdam.
15. Gunning T., 2010: Landscape and the Fantasy of Moving Pictures: Early Cinema’s Phantom Rides, [in:]Cinema and Landscape (eds.) G. Harper, J. Rayner, Intellect, Bristol-Chicago.
16. Harper G., Rayner J., 2010: Introduction – Cinema and Landscape [in:] Cinema and Landscape, (eds.) G. Harper, J. Rayner, Intellect, Bristol- Chicago.
17. Ingold T., 1993: The Temporality of Landscape, “World Archeology” 25(2): 152–174.
18. Ingold T., 2004: Culture on the Ground. The World Perceived Through the Feet, “Journal of Material Culture” 9(3): 315-340.
19. Ingold T., 2018: Splatać otwarty świat. Architektura, antropologia, design, tłum. E. Klekot, Instytut Architektury, Kraków.
20. Kmak A., 2020: Kryzys reprezentacji, Ziemia-krajobraz i posthumanistyczny panteizm w «La Région centrale» Michaela Snowa, „Kwartalnik Filmowy” 110: 46-61.
21. Le Heron E., 2008: Makingfilm-Iandscapes and exploring the geographical resonances of ‘The Lord of the Rings’ and ‘Whale Rider’, University of Sheffield, Sheffield.
22. Lefebvre M., 2011: On landscape in Narrative Cinema, ‘Canadian Journal of Film Studies’ 20(1): 61-78.
23. Little A., 2013: Image and Nature in Alberti’s The Pictura. A Case of ‘Model Inversion’?, Leo S. Olschki Editore, Florence.
24. Malpas J.,2011: Place and the Problem of Landscape, [in:] The Place of Landscape. Concepts, Contexts, Studies (eds.) J. Malpas, MIT Press, Cambridge, Massachusetts-London.
25. Manovich L., 2006: Język nowych mediów, tłum. P. Cypryański, Wydawnictwa Akademickie I Profesjonalne, Warszawa.
26. Mistrzowska Kolekcja Classic RMF https://www. rmfclassic.pl/mistrzowska-kolekcja/plyta,George-Gershwin,53.html [access: 28.02.2023].
27. Mitchell W. J. T., 2002: Landscape and Power, University of Chicago Press, Chicago-London.
28. Myga-Piątek U., 2012: Krajobrazy kulturowe. Aspekty ewolucyjne i typologiczne, Wydawnictwo UŚ, Katowice.
29. Nycz R.,2015: Krajobraz kulturowy albo o kulturze jako czasowniku [in:] Więcej niż obraz (ed.) E. Wilk i in., Wydawnictwo Naukowe Katedra, Gdańsk.
30. Peckham R. S., 2004: Landscape in Film [in:] A Companion to Cultural Geography (eds.) J. S. Duncan, N. C. Johnson, R. H. Schein, Blackwell, Malden-Oxford.
31. Pons P. O., 2003: Being-on-holiday Tourist dwelling, bodies and place, “Tourist Studies” 3(1):47–66.
32. Rembowska K., 2002: Kultura w tradycji i we współczesnych nurtach badań geograficznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź.
33. Rewers E., 2017: Humanistyka wobec koncepcji ‘kulturynatury’, „Teksty Drugie”1:163-175.
34. Roberts L., 2016: Deep Mapping and Spatial Anthropology, „Humanities” 5/1. http://www.mdpi.com/2076-0787/5/1/5/htm (dostępność: 02.03.2023).
35. Rogoff I., 2000: Terra infirma: Geography’s visual culture, Routledge, London.
36. Salwa M., 2021:Krajobraz. Fenomen estetyczny, Wydawnictwo Officyna, Łódź.
37. Schlögel K., 2009: W przestrzeni czas czytamy. O historii cywilizacji i geopolityce, tłum. I. Drozdowska, Ł. Musiał, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
38. Shiel M.,2010: Film i miasto w historii i teorii [in:] Miasto w sztuce-sztuka miasta, (red.) E. Rewers, tłum. A. Nacher, Universitas, Kraków.
39. Westphal B.,2011: Foreword, [in:] Geocritical Explorations. Space, Place and Mapping in Literary and Cultural Studies (eds.). R. T. Tally Jr, Palgrave Macmillan, New York.
40. Wilk E., 2015: Przekraczać granicę obrazu. Wprowadzenie [in: ]Więcej niż obraz (ed.) E. Wilk i in., Wydawnictwo Naukowe Katedra, Gdańsk.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2024).

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-7619153c-da2c-4d13-a7dd-c96ba91d125d