Produkty zbożowe - źródło składników prozdrowotnych. Ocena spożycia

• Autorzy: Górecka D. , Hęś M. , Stachecka A. , Dziedzic K.

Identyfikatory

DOI

10.15199/65.2017.1.6

Warianty tytułu

EN

Cereal products - a source of health-promoting ingredients. Evaluation of consumption

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem pracy jest ocena spożycia wybranych bioaktywnych składników, tj. błonnika pokarmowego, przeciwutleniaczy i fitoestrogenów, na podstawie analizy spożycia produktów zbożowych. Przeciętne miesięczne spożycie omawianych składników prozdrowotnych obliczono na podstawie danych GUS oraz publikacji naukowych o spożyciu następujących produktów zbożowych: pieczywa, ryżu, makaronu, kasz i płatków zbożowych. Analiza spożycia bioaktywnych składników z przetworów zbożowych dotyczyła lat 2002-2012. Przeciętne miesięczne spożycie przeciwutleniaczy, fitoestrogenów i błonnika pokarmowego w 2012 r. (w porównaniu z 2002 r.) uległo znacznemu obniżeniu, odpowiednio o 31, 65 i 32%. Dlatego należy prowadzić działania edukacyjne wśród konsumentów w celu uzupełnienia wiedzy na temat spożycia produktów zbożowych.

EN

The aim of this study was to evaluate the consumption of the selected bioactive substances, i.e. dietary fiber, antioxidants and phytoestrogens on the basis of the analysis of the consumption of cereal products. The average monthly consumption of these healthy ingredients was calculated on the grounds of the GUS and scientific publications on the consumption of the following cereal products: bread, rice, pasta, groats and cereals. The analysis of the consumption of bioactive substances from cereals covered the period 2002-2012. The average monthly consumption of antioxidants, phytoestrogens and dietary fiber in 2012 was reduced, respectively by 31.65 and 32% as compared to 2002. Therefore, it is necessary to carry out the extensive educational activities among the consumers, leading to the increased consumption of cereal products.

Słowa kluczowe

PL

produkty zbożowe; błonnik pokarmowy; fitoestrogeny; przeciwutleniacze; spożycie

EN

cereal products; dietary fiber; phytoestrogens; antioxidants; consumption

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przemysł Spożywczy
• Rocznik: 2017
• Tom: T. 71, nr 1
• Strony: 30--33
• Opis fizyczny: Bibliogr. 43 poz.

Twórcy

autor

Górecka D.

• Katedra Technologii Żywienia Człowieka, Wydział Nauk o Żywności i Żywieniu, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

autor

Hęś M.

• Katedra Technologii Żywienia Człowieka, Wydział Nauk o Żywności i Żywieniu, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

autor

Stachecka A.

• Katedra Technologii Żywienia Człowieka, Wydział Nauk o Żywności i Żywieniu, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

autor

Dziedzic K.

• Klinika Gastroenterologii Dziecięcej i Chorób Metabolicznych, UM w Poznaniu

Bibliografia

• [1] Analizy Rynkowe – rynek zbóż stan i perspektywy: 2005, 2009, 2012, 2013, nr 29, 38, 43, 45, Dział Wydawnictw IERiGŻ-PIB, Warszawa.
• [2] Andlauer W., P. Furst. 1998. „Antioxidative power of phytochemicals with special reference to cereals”. Cereal Foods World 5 : 356-360.
• [3] Andlauer W., P. Furst. 1999. „Does cereal reduce the risk of cancer?” Cereal Foods World 44 (2) : 76-78.
• [4] Badowska-Kozakiewicz A.M. 2010. „Biologiczne znaczenie fitoestrogenów”. Życie Weterynaryjne 85 (6) : 520-521.
• [5] Carlsen M.H., B.L. Halvorsen, K. Holte1, S.K. Bøhn, S. Dragland, L. Sampson, C. Willey, H. Senoo, Y. Umezono, C. Sanada, I. Barikmo, N. Berhe, W.C. Willett, K.M. Phillips, D.R. Jacobs, R. Blomhoff. 2010. „The total antioxidant content of more than 3100 foods, beverages, spices, herbs and supplements used worldwide”. Nutrition Journal 9 : 3-11.
• [6] Carmichael S.L., A.G. Gonzalez-Feliciano, C. Ma, G.M. Shaw, M.E Cogswell. 2011. „Estimated dietary phytoestrogen intake and major food sources among women during the year before pregnancy”. Nutrition Journal 10:105 : 1-9.
• [7] Fiber Content of Foods. Anonim. Dostępny na https://www.prebiotin.com/resources/fiber-content-of-foods/. Dostęp 28 kwietnia 2015.
• [8] Gani A., S.M. Wani, F.A. Masoodi, G. Hameed. 2012. „Whole-grain cereal bioactive compounds and their health benefits: a review”. J. Food Process. Technol. 3 : 1-10.
• [9] Gawęcki J. 2014. Żywność prozdrowotna - terminologia, składniki, informacja dla konsumenta. W Żywność prozdrowotna. Czapski J., D. Górecka (red.). , 21-46. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.
• [10] Górecka D. 2009. „Błonnik pokarmowy korzyści zdrowotne i technologiczne”. Przemysł Spożywczy 63 (12) : 16-20.
• [11] Górecka D., J. Anioła. 2014. Błonnik pokarmowy. W Żywność prozdrowotna. Czapski J., D. Górecka (red.), 100-112. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, Poznań.
• [12] Guaadaoui A., S. Benaicha, N. Elmajdoub, M. Bellaoui, A. Hamal. 2014. „What is a bioactive compound? A combined definition for a preliminary consensus”. International Journal of Nurtition and Food Sciences 3 : 174-179.
• [13] Halvorsen B.L., M.H. Carlsen, K.M. Phillips, S.K. Bøhn, K. Holte, R.D. Jacobs, R. Blomhoff. 2006. „Content of redox-active compounds in food consumed in the United States”. The American Journal of Clinical Nutrition 84 (1) : 95-135.
• [14] Hamułka J., A. Wawrzyniak, S. Sosińska. 2008. „Ocena spożycia błonnika pokarmowego oraz jego frakcji w gospodarstwach domowych w Polsce w latach 1996-2005”. Roczniki Państwowego Zakładu Higieny 2 : 211-221.
• [15] Jasińska I., P. Kołodziejczyk, J. Michniewicz. 2005. „Ziarno żyta jako źródło fitoestrogenów - związków o aktywności hormonalnej”. Przegląd Zbożowo-Młynarski 8 : 24-25.
• [16] Jasińska I., K. Waszkowiak, A. Makowska, J. Michniewicz. 2014. Fitoestrogeny. W Żywność prozdrowotna: Składniki i technologia. Czapski J., D. Górecka (red.). , 150-163.Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, Poznań.
• [17] Jeżewska-Zychowicz M. 2014. „Akceptacja konsumencka soków owocowych i jasnego pieczywa z dodatkiem błonnika i jej uwarunkowania”. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych 576 : 57-66.
• [18] Kawka A. 2010. „Współczesne trendy w produkcji piekarskiej – wykorzystanie owsa i jęczmienia jako zbóż niechlebowych”. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość 3 (70) : 25-43.
• [19] Kawka A. 2014. Zboża i przetwory zbożowe. W Żywność prozdrowotna. Czapski J., D. Górecka (red.), 306-319. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, Poznań.
• [20] Kawka A., B. Achremowicz. 2014. „Owies – roślina XXI wieku. Wykorzystanie żywieniowe i przemysłowe”. Nauka Przyr. Technol. 8, 3, #41.
• [21] Kędzior Z. 2014. Fityniany. W Żywność prozdrowotna. Czapski J., D. Górecka. (red.), 183-195. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, Poznań.
• [22] Kot M.: 2008. „Żyto - źródło fitoestrogenów”. Cukiernictwo i Piekarstwo 01-02 : 38-40.
• [23] Kozłowska K., A. Troszyńska. 1999. „Rola naturalnych substancji nieodżywczych pochodzenia roślinnego jako składników żywności funkcjonalnej”. Żywność. Technologia. Jakość 4 (21) : 63-74.
• [24] Kraszewska O., A. Nynca, B. Kamińska, R. Ciereszko. 2007. „Fitoestrogeny. Występowanie, mteabolizm i znaczenie biologiczne u samic”. Postępy Biologii Komórki 1 : 189-205.
• [25] Kuhnle G.C, C. Dell’Aquila, S.M. Aspinall, S.A. Runswick, A.A. Mulligan, S.A. Bingham. 2009. „Phytoestrogen Content of Cereals and Cereal-Based Foods Consumed in the UK”. Nutrition and Cancer 61 (3) : 302-309.
• [26] Lange E. 2010. „Produkty owsiane jako żywność funkcjonalna”. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość 3 : 7-24.
• [27] Lattimer J.M., M.D. Haub. 2010. „Effects of dietary fiber and its components on metabolic health”. Nutrients 2 : 1266-1289.
• [28] Marciniak A., W. Obuchowski. 2007. „Prozdrowotne właściwości produktów zbożowych”. Przegląd Piekarski i Cukierniczy 55 (02) : 12-15.
• [29] Ötles S., S. Osgoz. 2014. „Health effects of dietary fiber”. Acta Sci. Pol., Technol. Aliment, 13 (2) : 191-202.
• [30] Paczkowska M., H. Kunachowicz, U. Rutkowska. 2000. „Jakość zdrowotna krajowych racji pokarmowych-badania analityczne i ocena teoretyczna. Cz. IV. Błonnik pokarmowy”. Żywienie Człowieka i Metabolizm 1 : 12-19.
• [31] Presha A., J. Biernat: 2008. „Wpływ fitoestrogenów pokarmowych na organizm człowieka, cz. I”. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna XLI (3) : 209-214.
• [32] Rotsztejn H. 2005. „Znaczenie fitoestrogenów w świetle obecnej wiedzy”. Przegląd Menopauzalny 4 : 47-50.
• [33] Rzedzicki Z., E. Sykut, Z. Nita. 2008. „Błonnik pokarmowy najważniejszym wyróżnikiem jakości zbóż spożywczych”. Fragmenta Agronomica 1 (97) :, 357-367.
• [34] Szawra-Nowak D. 2013. „Bioaktywne składniki pieczywa”. Towaroz. Problemy Jakości 3 (36) : 103-114.
• [35] Szołtysek K. 2013. „Przegląd rynku funkcjonalnych wyrobów piekarniczo-cukierniczych na terenie Dolnego Śląska”. Nauki Inżynierskie i Technologie 1 (8) : 51-63.
• [36] Thompson L.U., B.A. Boucher, Z. Liu, M. Cotterchio, N. Kreiger. 2006. „Phytoestrogen content of foods consumed in Canada, including isoflavones, lignans, and coumestan”. Nutrition and Cancer 54 (2) : 184-201.
• [37] Wiczkowski W., M. Piskuła. 2014. Biodostępność biologicznie aktywnych składników żywności. W Żywność prozdrowotna. Czapski J., D. Górecka (red.), 74-84. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, Poznań.
• [38] Wilczyńska A., M. Retel. 2011. „Oszacowanie pobrania związków fenolowych z dietą z uwzględnieniem udziału miodów pszczelich”. Probl. Hig. Epidemiol. 92 (4) : 709-712.
• [39] Wojciechowicz A., Z. Gil. 2009. „Jakość pieczywa pszennego z udziałem błonnika pokarmowego różnego pochodzenia”. Żywność. Nauka. Technologia. Jakość 6 : 102-111.
• [40] Zieliński H., H. Kozłowska, B. Lewczuk. 2001. „Bioactive compounds in the cereal grains before and after hydrothermal processing”. Innov. Food Sci. Emerg. Technol. 2/3 : 159-169.
• [41] Zieliński H., Michalska A.: 2007. Występowanie przeciwutleniaczy w ziarniakach zbóż (pszenica, jęczmień, żyto i owies) i w nasionach gryki. W „Przeciwutleniacze w żywności – aspekty zdrowotne, technologiczne, molekularne i analityczne”. W. Grajek (red.). WNT, Warszawa, 187-201.
• [42] Zieliński H., B. Achremowicz, M. Przygodzka. 2012. „Przeciwutleniacze ziarniaków zbóż”. Żywn. Nauka Technol. Jakość 80 (1) : 5-26.
• [43] Zujko M.E., A.M. Witkowska, A. Waśkiewicz, P. Piotrowski, K.M. Terlikowska. 2015. „Dietary antioxidant capacity of the patients with cardiovascular disease in a cross-sectional study”. Nutrition Journal 14 (26) : 1-13. DOI 10.1186/s12937-015-0005-4.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).