Lubelska chłodnia – modernizm utracony

• Autorzy: Janusz R.

Warianty tytułu

EN

Cooling facility in Lublin – “modernism lost”

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Rozwój miasta i przemiany ekonomiczne w sposób naturalny wpływają na zmiany w istniejącej tkance miejskiej. Znajdujące się niegdyś na peryferiach tereny przemysłowe stają się elementem śródmieścia. Kuźnie, odlewnie, rzeźnie, stolarnie, cukrownie pochodzące z końca XIX w. i okresu międzywojennego mają szansę zostać przekształcone w centra handlowe, banki, obiekty biurowe lub nawet mieszkalne. Obiektem, który zniknął na zawsze z sylwetki miasta jest chłodnia zlokalizowana niegdyś przy ul. Turystycznej i Zimnej w Lublinie, wchodząca w skład kompleksu rzeźni miejskiej. Zakład, którego początki sięgają lat 30., jeszcze do niedawna zachwycał modernistyczną bryłą, spójnością rozwiązań i detalem. W artykule przedstawiono analizę modernistycznego założenia zespołu lubelskiej rzeźni, jako przykładu poprzemysłowej architektury obiektów nieujętych w ewidencji zabytków, lecz trwale wpisanych w tkankę miejską. Przykład budynku chłodni, sprawia, iż po raz kolejny wydaje się uzasadniony wniosek o stworzenie regulacji prawnej chroniącej wartościowe obiekty architektury współczesnej.

EN

The developmental and economical changes in the city affect its natural transformation. Previously industrial areas in the suburbs become features of the new mid-town. The blacksmith and carpenter shops, steel mills, slaughter houses, and sugar refineries are dated around the time of the end of the 19th century as well as the time between World War I and II. These defunct buildings now have opportunity to be remodeled into shopping centers, banks, offices and even residential buildings. Unfortunately, the new owners do not always appreciate these great architectural structures and turn to the easiest economical solution – demolition. One such structure disappeared from the city's silhouette forever – the cooling facility which was once a part of the City's slaughter house, located then at Turystyczna and Zimna street. Until recently this facility would amaze the eye with modern shape, integrity of concept, and rich detail. This article presents an analysis of the modernistic concept of Lublin's slaughter house, as an example of an architectural structure which was not included in the index of historical buildings for preservation but was part of the core fiber of the city's intrinsic character. This example compels us to once more bring up the issue of forming legislation to protect valuable objects of modern architecture.

Słowa kluczowe

PL

chłodnia składowa; rzeźnia miejska; Lublin

EN

freezer storehouse; municipal slaughterhouse; Lublin

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Lubelskiej ; Polska Akademia Nauk, Oddział w Lublinie
• Czasopismo: Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych
• Rocznik: 2008
• Tom: T. 4, cz. B
• Strony: 83--94
• Opis fizyczny: Bibliuogr. 9 poz., fig., fot., rys.

Twórcy

autor

Janusz R.

• Politechnika Lubelska

Bibliografia

• 1.Akta miasta Lublina. Inspekcja budowlana 1918–1950
• 2.Dzieje Lublina, 1975. T. 2, pod red. S. Krzykały. Wyd. Lubelskie, Lublin.
• 3.Dokumentacja techniczna archiwalna z roku 1967 i 1999. Archiwum firmy Agram
• 4.Janusz R., Przesmycka N., 2006. Modernistyczna architektura przemysłowa początków XX wieku i jej rola w urbanistycznym rozwoju Lublina, w druku.
• 5.Kierek A., 1975. Rozwój gospodarczy Lublina w latach 1918–1939, [w:] Dzieje Lublina, t. 2, pod red. S. Krzykały, Wyd. Lubelskie, Lublin.
• 6.Kierek A., 1961. Rozwój przestrzenny i stan urządzeń komunalnych m. Lublina w latach 1870– –1915, Rocznik Lubelski, IV.
• 7.Plan wielkiego miasta Lublina, 1934 r (prawdopodobnie z 1931). Zb. Spec. Biblioteki H. Łopacińskiego, sygn. 9/VI
• 8.Radzik T., 2000. W latach dwudziestolecia międzywojennego, [w:] Lublin dzieje miasta, t. 2, XIX i XX wiek., Lublin
• 9.Wójcikowski G., Wójcikowski W., 2000. Kronika Wydarzeń 1944–2000, [w:] Lublin dzieje miasta. t. 2, XIX i XX wiek, Lublin.