Usługi publiczne i usługi w interesie ogólnym – koncepcja i niektóre problemy instytucjonalne marketyzacyjnej modernizacji świadczenia usług publicznych w Unii Europejskiej

• Autorzy: Lissowski O.

Identyfikatory

DOI

10.21008/j.0239-9415.2017.074.01

Warianty tytułu

EN

Public services and services of general interest – the concept and some institutional problems of market - oriented modernization of public service provision in the European Union

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Przedmiotem artykułu jest charakterystyka stosowanego przez Komisję Europejską specyficznego pojęcia i marketyzacyjnej koncepcji modernizacji usług (świadczonych) w interesie ogólnym (UIO – services of general interest) na tle powszechnie używanego ogólnego pojęcia usług publicznych, przedstawienie wewnętrznej struktury UIO, funkcjonalnego uzasadnienia tego pojęcia oraz jego odniesienia do niektórych regulacji prawnych w zakresie pomocy publicznej i zamówień publicznych. W artykule wyjaśniono przesłanki i implikacje prawne obecnej polityki Komisji Europejskiej związane z realizacją traktatowo zastrzeżonej, wyłącznej kompetencji unijnej do ustanawiania reguł konkurencji niezbędnych do funkcjonowania rynku wewnętrznego oraz kompetencji koordynacyjnych w obszarze polityki społecznej. Tym samym marketyzacyjna koncepcja UIO stanowi ważny punkt odniesienia dla modernizacji polityki społecznej i usług publicznych w krajach członkowskich. Niemniej pojawiły się istotne i wymagające rozwiązania problemy osłabiające potencjalną efektywność i wiarygodność społeczną promowanych rynkowych mechanizmów świadczenia usług publicznych. Należą do nich m.in. deformacje uczciwej konkurencji wynikające z unikania płacenia podatków przez duże koncerny międzynarodowe wkraczające na krajowe rynki usług publicznych, a także konsekwencje zjawiska tzw. asymetrii konstytucyjnej.

EN

The subject-matter of this article is a characterization of the specific notion and concept of the market-oriented modernization of “services of general interest" (SGI) applied by the European Commission, against the commonly used general notion of public services, as well as a presentation of the internal structure of SGI, its functional justification and reference to regulations on state aid and public procurement. The article explains the rationale and legal implications of the current policy of the European Commission related to the implementation of exclusive competence of the EU to establish the competition rules necessary for the functioning of the internal market and coordination competence in the field of social policy. Thus, the market-oriented concept of SGI constitutes an important reference point for the modernization of social policy and public services in member states. However, serious problems requiring a solution emerged which weaken the potential effectiveness and social credibility of the promoted marketization of public service provision. Among them are the deformation of fair competition and public service financing by tax-avoiding multinational corporations and the consequences of the “constitutional asymmetry” phenomenon.

Słowa kluczowe

PL

usługi publiczne; usługi w interesie ogólnym; modernizacja usług publicznych

EN

public services; services of general interest; modernization of public services

• Wydawca: Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Organizacja i Zarządzanie
• Rocznik: 2017
• Tom: Nr 74
• Strony: 9--27
• Opis fizyczny: Bibliogr. 30 poz., rys.

Twórcy

autor

Lissowski O.

• Wydział Inżynierii Zarządzania Politechniki Poznańskiej

Bibliografia

• 1. Altmark, (2017). Zespół dokumentów Komisji Europejskiej precyzujących zasady udzielania rekompensat dla operatorów UOIG: Services of general economic interest (public services). Pobrano z: http://ec.europa.eu/competition/state_aid/overview/public_services_en.html (17.1.2017).
• 2. Barbier, J.C., Rogowski, R., Colomb, F. (eds.) (2015). The Sustainability of the European Social Model. Cheltenham, UK: Edward Elgar Publishing.
• 3. Businesseurope, Eurochambres, UEAPME, Euro Commerce (2016) Competitiveness First. Pobrano z: https://www.nho.no/siteassets/nhos-filer-og-bilder/filer-og-dokumenter/internasjonalt/nho-europanytt/businesseurope/140926-be_competitiveness.pdf (11.9.2016).
• 4. Cantouris, N., Koukiadaki, A. (2017). Greek Glass Half-Full: The CJEU and Europe’s ‘Higly Competitive Social Market Economy’. Social Europe 13 February 2017. Pobrano z: https://www.socialeurope.eu/2017/02/glass-half-full-cjeu-europes-highly-competitivesocial-market-economy/ (13.02.2017).
• 5. Charter of fundamental rights of the European Union. Official Journal, C 364, 18/12/2000 P. 0001–0022.
• 6. Decyzja Rady (UE) 2015/773 z dnia 11 maja 2015 r. ustanawiająca Komitet Ochrony Socjalnej i uchylająca decyzję 2004/689/WE.
• 7. Dyrektywa 2006/123/EC, o usługach na rynku wewnętrznym, rec. 40, art. 6 ust. 2.
• 8. Ecorys (2016). Study on the financing models for public services in the EU and their impact on the competition. Luxembourg: Publications Office of the European Union.
• 9. European Commission (2011). A Quality Framework for Services in General Interest in Europe. Brussels, 20.12.2011 COM(2011) 900 final (3).
• 10. Hausner, J. (2008). Zarządzanie publiczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
• 11. Kettl, D.F. (2005). The Global Public Management Revolution. Washington D.C. The Brooking Institution.
• 12. Kociubiński, J. (2012). Stosowanie Pakietu Altmark (I i II) wobec pomocy udzielanej przedsiębiorstwom świadczącym usługi w ogólnym interesie gospodarczym. Folia Iuridica Universitatis Wratislaviensis, 1, 1, 179-200. Pobrano z oai:www.biblioteka-cyfrowa. pl:39987 (17.1.2017).
• 13. Komisja Europejska (2013). Przewodnik dotyczący stosowania przepisów prawa Unii Europejskiej z zakresu pomocy państwa, zamówień publicznych i rynku wewnętrznego do usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym, w szczególności do usług socjalnych świadczonych w interesie ogólnym. Bruksela SWD(2013) 53 final.
• 14. Komunikat Komisji (2012) w sprawie stosowania reguł Unii Europejskiej w dziedzinie pomocy państwa w odniesieniu do rekompensaty z tytułu usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym. Dz.U.UE C z 11 stycznia 2012 r.
• 15. Kożuch, B. (2005). Zarządzanie publiczne w teorii i praktyce polskich organizacji. Warszawa: Placet.
• 16. Kożuch, B., Kożuch, A. (2011). Usługi publiczne. Organizacja i Zarządzanie. Instytut Spraw Publicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kraków. Pobrano z http://www.isp.miks.uj.edu.pl/pliki/e-monografie/monografia-8.pdf (13.02.2017).
• 17. Lissowski, O. (2015). Europejski Model Społeczny. Warszawa: PWE.
• 18. Monti, M. (2010). A new strategy for the single market: At the service of Europe’s economy and society. Report to the President of the European Commission, Jose Manuel Barroso.
• 19. Peters, B.G. (1996). The Future of Governing: Four Emerging Models. Lawrence, Kansas: University of Kansas.
• 20. Rainey, H.G., Han Chun, Y. (2005). Public and Private Management Compared. In: E. Ferlie, Jr, L.E. Lynn, Ch. Pollitt (eds.), The Oxford Handbook of Public Management. Oxford–New York: Oxford University Press.
• 21. Rozporządzenie de minimis Komisji 2012 (UE) nr 360/2012 z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie stosowania art. 107 i 108 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej do pomocy de minimis przyznawanej przedsiębiorstwom wykonującym usługi świadczone w ogólnym interesie gospodarczym. Dz.Urz. UE L 114 z 26.4.2012.
• 22. Sauter, W. (2014). Public Services in EU Law. Cambridge: Cambridge University Press.
• 23. Scharpf, F. (2002). The European Social Model: coping with the challenges of diversity. Journal of Common Market Studies, 40 (4).
• 24. Strategia Sprawne Państwo 2020 (2013). Załącznik do uchwały nr 17 Rady Ministrów z dnia 12 lutego 2013 r., poz. 136, Monitor Polski z dnia 7 marca 2013 r.
• 25. Sweeney, P. (2017). What Hope for Civilization if Apple Pays No Tax? Social Europe 8. February 2017. Pobrano z: https://www.socialeurope.eu/2017/02/hope-civilisationapple-pays-no-tax/ (9.02.2017).
• 26. The Social Protection Committee (2010). A Voluntary European Quality Framework for Social Services, SPC/2010/10/8 final.
• 27. Traktat o Unii Europejskiej i Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (wersja skonsolidowana) (Dz.Urz. UE 2016 C 202).
• 28. TiSA – ETUC Position on the Plurilateral Trade in Services Agreement, 14 January 2016. Pobrano z: https://www.etuc.org/sites/www.etuc.org/files/press-release/filesposition_tisa_jan_2016_v2.pdf (14.02.2016).
• 29. Ustawa z dnia 4 marca 2010 r. o świadczeniu usług na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Dz.U., 2010 r. nr 47, poz. 278, z pn. zm., art. 2.1 (7).
• 30. Water and sanitation a human right. Pobrano z: http://www.right2water.eu/ (22.1.2017).

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).