Dawne informacje o poszukiwaniach soli w Wielkopolsce i na Kujawach

• Autorzy: Skoczylas J.

Warianty tytułu

EN

Former information about salt exploration in Great Poland and in the Kujawy region

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zasygnalizowano uwarunkowania historyczne i gospodarcze związane z przebiegiem poszukiwań oraz eksploatacją soli kamiennej do początków powstania II Rzeczpospolitej. Przedstawiono mniej znane dane o występowaniu, poszukiwaniu i eksploatacji soli na Niżu Polskim, głównie w Wielkopolsce, na Kujawach i częściowo na Pomorzu. Jedne z pierwszych wzmianek znajdują się w dziełach M. Kromera, a także G. Rzączyńskiego, K. Kluka, J.B. Puscha czy L. Zejsznera. Zaprezentowano ponadto rozwój poszukiwań złóż soli w Wielkim Księstwie Poznańskim, w którym udział brali m.in. A. Humboldt, A. Rost, M. Levy, B. Moszczyński. Wreszcie przedstawiono pierwsze opracowania polskich uczonych z okresu tworzenia się, po latach niewoli, państwa polskiego, głównie H. Arctowskiego, W. Friedberga, R. Rosłońskiego, B. Świderskiego.

EN

Historical and economic conditionings connected with the course of exploration and exploitation of rock-salt to the beginnings of the origin of the II Republic of Poland were indicated. Lesser-known data related to the occurrence, exploration and exploitation of salt in the Polish Lowland, in the Kujawy region and partly in Pomerania were presented. One of the first references are mentioned in the works of M. Kromer, as well as G. Rzączyński, K. Kluk, J.B. Pusch and L. Zejszner. Moreover, the development of salt deposits exploration in the Grand Duchy of Poznań, in which participated among others A. Humboldt, A. Rost, M. Levy and B. Moszczyński, was described. Finally, the first studies of Polish scientists in the period of creation, after years of lack of independence of the Polish state, chiefly H. Arctowski, W. Friedberg, R. Rosłoński, and B. Świderski, were presented.

Słowa kluczowe

PL

sól kamienna; sól potasowa; Niż Polski; poszukiwania geologiczne; poszukiwania wiertnicze; eksploatacja soli

EN

rock-salt; potassium salt; Polish Lowland; geological exploration; drilling exploration; salt exploitation

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
• Czasopismo: Przegląd Górniczy
• Rocznik: 2012
• Tom: T. 68, nr 6
• Strony: 56--62
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz.

Twórcy

autor

Skoczylas J.

• Instytut Geologii, Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Poznań

Bibliografia

• 1. Arctowski H.: Sole potasowe w Polsce. Kosmos. R.46, 1921.
• 2. Friedberg F.: Kopalnia soli w Wapnie koło Kcyni. Kosmos. R.46, 1921.
• 3. Gąsiorowska N.: Górnictwo i hutnictwo w Królestwie polskim 1815-1830. Warszawa 1922.
• 4. Guettard J.E.: Memoire sur la nature du terrain de la Pologne et des mineraux g’uil renferme...par M.Guettard. Histoire de l’Academie Royale des Sciences. Anne 1762. Paris 1764.
• 5. Kluk K.: Rzeczy kopalnych osobliwie zdatnieyszych, szukanie, poznanie i zażycie. T.I. Warszawa 1781; T.II. Warszawa 1782.
• 6. Kromer M.: Polska, czyli o położeniu, ludności, obyczajach, urzędach i sprawach publicznych Królestwa Polskiego księgi dwie. Olsztyn 1987.
• 7. Łabęcki H.: Górnictwo w Polsce. Opis kopalnictwa i hutnictwa polskiego pod względem technicznym, historycznym, statystycznym i prawnym. T.II. Warszawa 1843.
• 8. Łuczak Cz.: Górnictwo wielkopolskie w latach 1815 – 1918. Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych. T.XX. 1958.
• 9. Muszyński W.: Kopalnia soli w Wapnie. Ziemia Wągrowiecka. Nr 1, 1958.
• 10. Nowe przyczynki go geognozji Polski przez J.B. Puscha. Z rękopisów pozostałych po autorze przełożył Bronisław Rajchman. Knad. Nauk. Przyr. Archiwum Nauki Polskiej. Pamiętnik Fizjograficzny. T.IV, 1884.
• 11. Przyjaciel Ludu: R.13, nr 26,1846.
• 12. Pusch J.B.: Krótki rys geognostyczny Polski, Karpat północnych, czyli opisanie zewnętrznego ukształcenia i wewnętrznego składu ziemi tego kraju z rękopisu niemieckiego przez A. M. Kitajewskiego Rzecz wyjęta z Tomu I-go i II-go Sławianina. Warszawa 1830. Archiwum Geologii Polski. Pamiętnik Fizjograficzny, z.1,t.I-II 1881-1882; z.2, t. III –IV 1883-1884. Warszawa 1955.
• 13. Rosłoński R.: Sprawozdanie z badań nad zawodnieniem kopalni soli w Inowrocławiu. Posiedzenia Naukowe Państwowego Instytutu geologicznego. Nr 6, 1923.
• 14. Rzączyński G.: Historia naturalis curiosa Regni Poloniae...... 1721.
• 15. Rzączyński G.: Auctuarium historiae naturalis Regni Poloniae.,.... Gdańsk 1742.
• 16. Świderski B.: O złożach solnych Wielkiego Księstwa Poznańskiego. Kosmos. R.46, 1921.
• 17. Tarkowski R., Daszkiewicz P.: Badania geologiczne Jeana-Etienne Guettarda w Rzeczpospolitej. (1760÷1762). Przegląd Górniczy T.66, nr 1-2, 2010.
• 18. Zejszner L.: O formacji Jura w Ciechocinku. Biblioteka Warszawska.T.4, 1848.
• 19. Zejszner L.: Poszukiwania geologiczne dokonane w górnej dolinie rzeki Warty w roku 1864. Wydał A. Chroszewski. Archiwum Geologii Polskiej. Pamiętnik Fizjograficzny, T.III-IV. 1883-1884. Warszawa 1955.