The Lower Kimmeridgian of the Wieluń Upland and adjoining regions in central Poland: lithostratigraphy, ammonite stratigraphy (upper Planula/Platynota to Divisum zones), palaeogeography and climate-controlled cycles

• Autorzy: Wierzbowski A.

Identyfikatory

DOI

10.5604/01.3001.0010.5659

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The Early Kimmeridgian of the Wieluń Upland and adjoining regions, after the decline of sedimentation of the deep-neritic sponge megafacies (Częstochowa Sponge Limestone Fm.) and associated limestones and marls with poor benthic fauna (Pilica Fm.) during the Planula Chron, showed the subsequent development of moderately shallow-water biostromal chalky limestones with siliceous sponges and corals, replaced laterally by micritic limestones and marls (Prusicko Fm.) during the Platynota Chron and the earliest Hypse¬locyclum Chron. Towards the north and south shallow-marine carbonate platforms occurred (represented by deposits of the “oolitic” fm.), whereas towards the north-west and west deeper marine facies, represented initially by limestones with siliceous sponges (Częstochowa Sponge Limestone Fm.), and later during the Hypselocyclum Chron by bedded limestones and marls with ammonites (Burzenin Fm.) were deposited. This palaeogeographic pattern was controlled by the synsedimentary tectonics. The detailed biostratigraphical classification of the deposits studied from the Platynota to the Divisum zones, and their lithological character, enable the recognition of the primary sedimentary cyclicity by comparison with the well dated short eccentricity cycles in the coeval succession of south-eastern France. The two appendixes enclosed give the characteristics of: (1) the characteristics of the ammonite faunas especially of the families Ataxiocerati¬dae and Aulacostephanidae (where two new species are established – Balticeras samsonowiczi sp. nov., and Rasenioides glazeki sp. nov.); (2) the newly established lithostratigraphical units: the Prusicko Fm., and the Burzenin Fm., and the smaller rank units (members, beds) recognized therein.

Słowa kluczowe

EN

ammonites; biostratigraphy; facies; Lower Kimmeridgian; Central Poland; Wieluń Upland; synsedimentary tectonics; palaeogeography; primary sedimentary cyclicity

PL

amonity; biostratygrafia; facja; Niższy Kimmeridgian; centralna Polska; Wyżyna Wieluńska; tektonika synsedymentacyjna; paleeogegeografia

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Volumina Jurassica
• Rocznik: 2017
• Tom: Vol. 15, no 1
• Strony: 41--120
• Opis fizyczny: Bibliogr. 103 poz.

Twórcy

autor

Wierzbowski A.

• University of Warsaw; Institute of Geology, 93, Żwirki i Wigury Str., 02-089 Warsaw, Poland
• Polish Geological Institute – National Research Institute; 4, Rakowiecka Str., 00-975 Warsaw, Poland

Bibliografia

• ARKELL W.J., 1956 – Jurassic Geology of the World. Edinburgh and London, Oliver & Boyd.
• ARKELL W.J., KUMMEL B., WRIGHT C.W., 1957 – Systematic description. In: Treatise on Invertebrate Palaeontology (ed. R.C. Moore). Part L, Mollusca 4: L81–L29. Kansas Uni¬versity Press, Lawrance, Kansas.
• ATROPS F., 1982 – Le sous familie des Ataxioceratinae (Ammoni¬tina) dans le Kimméridgien inférieur du sud-est de la France. Systématique, evolution, chronostratigraphie des genres Orthosphinctes et Ataxioceras. Documents des Laboratoires de Géologie Lyon, 83: 1–463.
• ATROPS F., FERRY S., 1989 – Sequence stratigraphy and changes in the ammonite fauna (Upper Jurassic, S–E France). 2ème Congrès Français de Sédimentologie, Lyon, Mesozoic Eustasy Record on Western Tethys Margin: 7–9.
• ATROPS F., MELÉNDEZ G., 1994 – The Oxfordian–Kimmeridgian boundary. In: 4th Oxfordian & Kimmeridgian Working Groups Meeting, Lyon and South-Eastern France Basin, June 13–18, 1994. Guide book and abstracts (ed. F. Atrops): 26–30.
• ATROPS F., WIERZBOWSKI A., 1994 – Upper Oxfordian to Lower Kimmeridgian ammonite successions at the Kraków–Wieluń Upland (Polish Jura Chain) and SE France, and the problem of the Oxfordian–Kimmeridgian boundary. In: 4th Oxfordian & Kimmeridgian Working Groups Meeting, Lyon and South-Eastern France Basin, June 13–18, 1994. Guide book and abstracts (ed. F. Atrops): 8–9.
• BANTZ H.U., 1970 – Der Fossilinhalt des Treuchtlinger Marmors (Mittleres Unter-Kimmeridge der Südlichen Frankenalb). Erlanger Geologische Abhandlungen, 82: 1–86.
• BARSKI M., 2012 – Dinoflagellate cysts from neptunian dykes in the Middle Jurassic of Poland – a stratigraphical approach. Review of Palaeobotany and Palynology, 169: 38–47.
• BIRKELUND T., CALLOMON J.H., 1985 – The Kimmeridgian ammonite faunas of Milne Land, central East Greenland. Grønlands Geologiske Undersøgelse, 153: 1–56.
• BOULILA S., GALBRUN B., HINNOV L.A., COLLIN P.-Y., 2008 – Orbital calibration of the Early Kimmeridgian (south¬eastern France): implications for geochronology and sequence stratigraphy. Terra Nova, 20, 6: 455–462.
• BOULILA S., DE RAFÉLIS M., HINNOV L.A., GARDIN S., GALBRUN B., COLLIN P.-Y., 2010 – Orbitally forced climate and sea-level changes in the Palaeoceanic Tethyan domain (marl-limestone alternations, Lower Kimmeridgian, SE France). Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 292: 57–70.
• CARIOU E., ENAY R., ATROPS F., HANTZPERGUE P., MARCHAND D., RIOULT M., 1997 – Oxfordien. In: Biostratigraphie du Jurassique oust-européen et méditerranéen: zonations paralléles et distribution des invertébrés et microfossiles (coords. E. Cariou, P. Hantzpergue). Bulletin du Centre de Recherche Elf Exploration et Production, 17: 79–86.
• CHRZANOWSKA M., KOZŁOWSKI S., ZDROJEWSKA N., 1960 – Surowce skalne w rejonie Częstochowy. In: Przewodnik 33. Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geologicznego (ed. S.Z. Różycki): 54-67. Częstochowa, 4-6 września 1960. Polskie Towarzystwo Geologiczne, Warszawa.
• COLOMBIÉ C., GIRAUD F., SCHNYDER J., GÖTZ A.E., BOUSSAHA M., AURELL M., BÁDENAS B., 2014 – Timing of sea level, tectonics and climate events during the uppermost Oxfordian (Planula zone) on the Iberian ramp (northeast Spain). Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology, 412: 17–31.
• CZERMIŃSKI J., 1953 – Górna jura w Trojanowie i Szałem pod Kaliszem. Biuletyn Instytutu Geologicznego, 218: 51–61.
• DADLEZ R., MAREK S., POKORSKI J., 2000 – Geological map of Poland without Cainozoic deposits, scale 1 : 1 000 000. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa.
• DECZKOWSKI Z., 1977 – Geology of the Permo-Mesozoic cover and its basement in the eastern part of the Fore-Sudetic Monocline (Kalisz–Częstochowa area). Prace Instytutu Geologicznego, 82: 1–68 (in Polish with English and Russian summaries).
• DECZKOWSKI Z., GAJEWSKA I., 1980 – Mesozoic and Tertiary troughs in the Fore-Sudetic Monocline. Przegląd Geologiczny, 28, 3: 151–156 (in Polish with English summary).
• DECZKOWSKI Z., GAJEWSKA I., 1983 – Geological structure of basement of the Tertiary in the Złoczew and Gostynin troughs (Fore-Sudetic Monocline). Kwartalnik Geologiczny, 27, 3: 536–546 (in Polish with English summary).
• DEMBOWSKA J., 1979 – Systematization of lithostratigraphy of the Upper Jurassic in northern and central Poland. Kwartalnik Geologiczny, 23, 3: 617–630 (in Polish with English summary).
• DIETERICH E., 1940 – Stratigraphie und Ammonitenfauna des Weissen Jura β in Württemberg. Jahreshefte des Vereins für vaterländische Naturkunde in Württemberg, 96: 1–40.
• DOHM B., 1925 – Ueber den oberen Jura von Zarnglaff i.P. und seine Ammonitenfauna. Abhandlungen des Geologischen Instituts der Universität Greifswald, 4: 1–40.
• ENAY R., GALLOIS R., ETCHES S., 2014 – Origin of the Kimmeridgian–Tithonian Boreal perisphinctid faunas: migration and descendants of the Tethyan genera Crussoliceras and Gar¬nierisphinctes. Revue de Paléobiologie, 33, 2: 299–377.
• GARBOWSKA J., 1970 – Foraminiferal assemblages of the up¬permost Oxfordian and Lower Kimmeridgian of the Wieluń Upland and their stratigraphic importance. Acta Geologica Polonica, 20, 1: 33–89 (in Polish with English summary).
• GARBOWSKA J., WIERZBOWSKI A., 1967 – Some holothurian sclerites from the Polish Jurassic. Acta Palaeontologica Polonica, 12, 4: 523–544.
• GEYER O.F., 1961 – Monographie der Perisphinctidae des unteren Unterkimeridgium (Weisser Jura γ, Badenerschichten) im süd¬deutschen Jura. Palaeontographica, 117 A, 1–4: 1–157.
• GŁAZEK J., 1999 – Transpresyjno-solna geneza struktury Wielunia. In: Młodoalpejski rów Kleszczowa: rozwój i uwarunkowania w tektonice regionu. XX Konferencja Terenowa Sekcji Tektonicznej P.T.Geol.: 69–76.
• GŁAZEK J., SULIMSKI A., SZYNKIEWICZ A., WIERZBOWSKI A., 1980 – Górnojurajskie wapienie i kras w okolicach Działoszyna. In: Przewodnik 52 Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geologicznego, 11–14 września 1980, Bełchatów (ed. T. Dąbrowska): 234–265. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
• GŁAZEK J., DĄBROWSKI P., RATAJCZAK R., 2015 – Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski 1 : 50 000, arkusz Wieluń, 1–40. Państwowy Instytut Geologiczny – PIB, Warszawa.
• GUTOWSKI J., 2006 – Upper Jurassic shallow-water carbonate platform and open shelf facies: Introduction. In: Jurassic of Poland and adjacent Slovakian Carpathians (eds A. Wierzbowski et al.): 169–173. Field trip guide book, 7th International Congress on the Jurassic System, 6–18 September 2006, Kraków, Poland. Polish Geological Institute, Warszawa.
• GYGI R., 2003 – Perisphinctacean ammonites of the Late Jurassic in northern Switzerland: a versatile tool to investigate the sedimentary geology of an epicontinental sea. Schweizerische Paläontologische Abhandlungen, 123: 1–233.
• HANTZPERGUE P., 1989 – Les ammonites kimméridgiennes du haut-fond d’Europe occidentale: biochronologie, systématique, evolution, paléobiogégraphie. Cahiers de Paléontologie: 1–428. Éditions du Centre National de la Recherche Scientifique. Paris.
• KONDRACKI J., 1994 – Geografia Polski. Mezoregiony fizyczno-geograficzne. Wydawnictwa Naukowe PWN, Warszawa.
• KOWALSKI W.C., 1958 – The Jurassic and Cretaceous in the western margin of the Łódź Basin in the vicinity of Burzenin along the middle course of the Warta river. Biuletyn Instytutu Geologicznego, 143: 1-160 (in Polish with Russian and English summaries).
• KRAJEWSKI M., OLCHOWY P., FELISIAK I., 2016 – Late Jurassic facies architecture of the Złoczew Graben: implications for evolution of the tectonic-controlled northern peri-Tethys shelf (Upper Oxfordian–Lower Kimmeridgian). Facies, 62, 4: 3–19.
• KUTEK J., 1962a – Palaeogeographic significance of ammonite fauna of the Middle and Upper Malm in Central Poland. Bulletin de l’Academie Polonais des Sciences, Série des Sci. Géol et Géogr., 10, 2: 79–84.
• KUTEK J., 1962b – Górny kimeryd i dolny wołg pn.-zachodniego obrzeżenia mezozoicznego Gór Świętokrzyskich. Acta Geologia Polonica, 12, 4: 445–527 (in Polish with Russian and French summaries).
• KUTEK J., 1968 – The Kimmeridgian and uppermost Oxfordian in the SW margin of the Holy Cross Mts. (Central Poland). Part I. Stratigraphy. Acta Geologia Polonica, 18, 3: 494–586 (in Polish with English summary).
• KUTEK J., 1994 – Jurassic tectonic events in south-eastern cratonic Poland. Acta Geologica Polonica, 44, 3/4: 167–221.
• KUTEK J., ZEISS A., 1997 – The highest Kimmeridgian and Lower Volgian in Central Poland; their ammonites and biostratigraphy. Acta Geologica Polonica, 47, 3/4: 107–198.
• KUTEK J., WIERZBOWSKI A., BEDNAREK J., MATYJA B.A., ZAPAŚNIK T., 1977 – Z problematyki stratygraficznej osadów górnojurajskich Jury Polskiej. Przegląd Geologiczny, 25, 8/9: 438–445.
• MALINOWSKA L., 1964 – Uwagi o wystepowaniu ataxiocerasów w osadach Jury Częstochowskiej. Przegląd Geologiczny, 12, 10: 426.
• MARCINOWSKI R., 1970 – Turbidites in the Upper Oxfordian limestones at Jaskrów in the Polish Jura Chain. Bulletin de l’Academie Polonaise des Sciences, Série des Sci. Géol. et Géogr., 18, 4: 219–225.
• MATYJA B.A., 2009 – Development of the Mid-Polish Trough versus Late Jurassic evolution in the Carpathian Foredeep area. Geological Quarterly, 53, 1: 49–62.
• MATYJA B.A., 2015 – Jurajska ewolucja północnego obrzeża Tetys. In: Eksensja i inwersja powaryscyjskich basenów sedymentacyjnych, 84. Zjazd Naukowy Polskiego Towarzystwa Geologicznego, Chęciny 9–11.09.2015 (ed. S. Skompski). Państwowy Instytut Geologiczny – PIB, Warszawa.
• MATYJA B.A., WIERZBOWSKI A., 1996 – Sea-bottom relief and bathymetry of Late Jurassic sponge megafacies. Geo-Research Forum, 1/2: 333–340.
• MATYJA B.A., WIERZBOWSKI A., 1997 – The quest for a uniform Oxfordian/Kimmeridgian boundary: implications of the ammonite succession at the turn of the Bimammatum and Planula zones in the Wieluń Upland, central Poland. Acta Geologica Polonica, 47, 1/2: 77–105.
• MATYJA B.A., WIERZBOWSKI A., 1998 – The stratigraphical and palaeogeographical importance of the Oxfordian and Low¬er Kimmeridgian succession of the Kcynia IG IV borehole. Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego, 382: 35–74 (in Polish with English summary).
• MATYJA B.A., WIERZBOWSKI A., 2000 – Biostratigraphical correlations between the Subboreal Mutabilis Zone and the Submediterranean upper Hypselocyclum-Divisum zones of the Kimmeridgian: new data from northern Poland. GeoResearch Forum, 6: 129–136.
• MATYJA B.A., WIERZBOWSKI A., 2002 – Boreal and Subboreal ammonites in the Submediterranean uppermost Oxfordian in the Bielawy section (northern Poland) and their correlation value. Acta Geologica Polonica, 52, 4: 411–421.
• MATYJA B.A., WIERZBOWSKI A., 2004 – Stratigraphy and facies development in the Upper Jurassic of the Kraków–Częstochowa Upland and the Wieluń Upland. In: Zróżnicowanie i przemiany środowiska przyrodniczo-kulturowego Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej (ed. J. Partyka), 1: 13-26. Ojcowski Park Narodowy, Ojców 2004 (in Polish with English summary).
• MATYJA B.A., WIERZBOWSKI A., 2006 – Open shelf facies of the Polish Jura Chain. In: Jurassic of Poland and adjacent Slovakian Carpathians (eds A. Wierzbowski et al.): 198–204. Field trip guidebook, 7th International Congress of the Jurassic System, 6-18 September 2006, Kraków, Poland. Polish Geological Institute, Warszawa.
• MATYJA B.A., WIERZBOWSKI A., 2014 – Upper Jurassic of the Tomaszów syncline, NW Mesozoic margin of the Holy Cross Mts. In: Jurajskie utwory synkliny tomaszowskiej. Jurassica XI. Przewodnik wycieczek terenowych, abstrakty i artykuły (eds A. Feldman-Olszewska, A. Wierzbowski): 9–20 (in Polish with English summary). Państwowy Instytut Geologiczny – PIB, Warszawa.
• MATYJA B.A.,WIERZBOWSKI A., 2016 – Jura górna. In: Wody podziemne rejonu częstochowsko-zawierciańskiego ich występowanie, zagrożenia, degradacja i ochrona (ed. A. Pacholewski): 18–26. Informator PSH, Państwowy Instytut Geologiczny – PIB, Warszawa.
• MATYJA B.A., WIERZBOWSKI A., RADWAŃSKA U., RADWAŃSKI A., 2006 – Małogoszcz, large quarry of cement-works (Lower and lowermost Upper Kimmeridgian). In: Jurassic of Poland and adjacent Slovakian Carpathians (eds A. Wierzbowski et al.): 190–196. Field trip guidebook, 7th International Congress of the Jurassic System, 6–18 September 2006, Kraków, Poland. Polish Geological Institute, Warszawa.
• MELÉNDEZ G., ATROPS F., RAMAJO J., PÉREZ-URRESTI I., DELVENE G., 2006 – Upper Jurassic to Lower Kimmeridgian successions in the NE Iberian range (E Spain): some new stratigraphical and palaeontological data. Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie, Abhandlungen, 241, 2: 203–224.
• MESEZHNIKOV M.S., 1969 – Kimmeridgian ammonites. In: Fundamental section of the Upper Jurassic of Kheta River Basin (ed. W.N. Sachs): 99–124. Nauka, Leningrad section, Leningrad 1969 (in Russian).
• MICHALSKI A., 1885 – Formacyja jurajska w Polsce. Pamiętnik Fizyograficzny, 5: 8–29.
• MOLINER OLIVEROS D.L., 2009 – Ataxioceratinae (Ammonitina) del Kimmeridgiense Inferior en el NE de la Provincia de Teruel (Cordillera Ibérica Oriental y Maestrazgo). Tesis Doctoral, Departamento de Estratigrafía y Paleontología, Universidad de Granada.
• MROZEK K., 1975 – Budowa geologiczna struktur wgłębnych w południowej części synklinorium łódzkiego, 1–61. Wydawnictwa Geologiczne, Warszawa.
• OLÓRIZ F., 1978 – Kimmeridgiense-Tithonico inferior en el sector central de las Cordilleras Beticas (zona Subbetica). Palaeontologia. Biostratigrafia, Tesis Doctorales de la Universidad de Granada, 184: 1–758.
• OPPEL A., 1863 – Ueber jurassische Cephalopoden. Palaeontologische Mittheilungen aus dem Museum des Koeniglich Bayerischen Staates, Stuttgart, 1, 3: 163–322.
• PAVIA G., BENETTI A., MINETTI C., 1987 – Il Rosso Ammonitico dei Monti Veronesi (Italia NE). Funa ad ammoniti e discontinuità stratigrafische nel Kimmeridgiano inferiore. Bolletino della Società Paleontologica Italiana, 26, 1/2: 63–92.
• PREMIK J., 1926 – Warstwy z Aspidoceras acanthicum w Trojanowie pod Kaliszem. Sprawozdanie Polskiego Instytutu Geologicznego, 3, 3/4: 349–375 (with French summary).
• PREMIK J., 1931 – Przyczynek do znajomości utworów górnojurajskich pasma krakowsko-wieluńskiego i środkowej Widawki. Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego, 7: 133–150.
• PREMIK J., 1934 – Budowa i dzieje geologiczne okolic Częstochowy. Ziemia Częstochowska, 1: 177–266.
• ROEMER F., 1870 – Geologie von Oberschlesien, 1–587. Breslau.
• RONIEWICZ E., 2004 – Jurassic corals in Poland. Tomy Jurajskie, 2: 83–97 (in Polish).
• ROGOV M.A., WIERZBOWSKI A., SHCHEPETOVA E., 2017 – Ammonite assemblages in the Lower to Upper Kimmeridgian boundary interval (Cymodoce to Mutabilis zones) of Tatarstan (central European Russia) and their correlation importance. Neues Jahrbuch für Paläontologie und Geologie Abhandlun¬gen, 285, 2: 161–185.
• RÓŻYCKI S.Z., 1948 – Remarks about Upper Jurassic Rhynchonellidae of the Cracow–Częstochowa Chain. Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego, 42: 16–40.
• RÓŻYCKI S.Z., 1953 – Górny dogger i dolny malm Jury Krakowsko-Częstochowskiej. Prace Instytutu Geologicznego, 17: 1–412.
• RÓŻYCKI S.Z., 1960 – Stratygrafia i zmiany facjalne najwyższego doggeru i malmu Jury Częstochowskiej. Przegląd Geologiczny, 8, 8: 415–418.
• SARTI C., 1993 – Il Kimmeridgiano delle Prealpi Veneto-Trentine: fauna e biostratygrafia. Memoire del Museo Civico di Storia Naturele di Verona (II Serie), Sezione Scienze della Terra, 5: 1–145.
• SARTI C., 2002 – Genus Trenerites Sarti, 1993. In: Revision of Jurassic ammonites of the Gemmellaro collections, Quaderni del Museo Geologico “G.G. Gemmellaro”, 6: 299–301.
• SCHAIRER G., 1972 – Taramelliceras, Glochiceras, Ochetoceras (Haplocerataceae, Ammonoidea) aus der platynota-Zone (unteres Unterkimmeridge) der Fränkischen Alb (Bayern), Mitteilungen der Bayerischen Staatssammlung für Paläontologie und historische Geologie, 12: 33–56.
• SCHAIRER G., 1983 – Die Cephalopodenfauna der Schwammkalke von Biburg (Oberoxford, Südliche Frankenalb): Taramelliceras. Mitteilungen der Bayerischen Staatssammlung für Paläontologie und historische Geologie, 23: 35–49.
• SCHAIRER G., 1989 – Die Cephalopodenfauna der Schwammkalke von Biburg (Oberoxford, Südliche Frankenalb): Idoceratinae (Ammonitina). Münchner Geowissenschaften Abhandlungen, A 15: 97–138.
• SCHAIRER G., 1995 – Idoceras (Subnebrodites) in der Platynota- Zone (Unterkimmeridge) von Hartmannshof/Mfr. Mitteilungen der Bayerischen Staatssammlung für Paläontologie und historische Geologie, 35: 53–58.
• SCHNEID T., 1939 – Űber Raseniiden, Ringsteadiiden und Pictoniiden des nördlichen Frankenjura. Palaeontographica, 89, 4–6: 117–184.
• SCHNEID T., 1940 – Űber Raseniiden, Ringsteadiiden und Pictoniiden des nördlichen Frankenjura. Palaeontographica, 91, 3–6: 79–119.
• SCHNEID T., 1944 – Űber Ataxioceratiden des nördlichen Frankenjura. Palaeontographica, 96: 1–43.
• SCHWEIGERT G., 1997 – Die Ammonitengattungen Simocosmoceras Spath und Pseudhimalayites Spath (Aspidoceratidae) im süddeutschen Oberjura. Stuttgarter Beiträge zur Naturkunde, Serie B (Geologie und Paläontologie), 246: 1–30.
• SCHWEIGERT G., 2000 – Immigration of Amoeboceratids into the Submediterranean Upper Jurassic of SW Germany. Geo-Research Forum, 6: 203–207.
• SCHWEIGERT G., CALLOMON J.H., 1997 – Der bauhini Faunenhorizont und seine Bedeutung für die Korrelation zwischen tethyalem und subborealem Oberjura. Stuttgarter Beiträge zur Naturkunde, Serie B (Geologie und Paläontologie), 247: 1–69.
• SCHWEIGERT G., KUSCHEL H., 2017 – Comments on identification of Ammonites planula Hehl in Zieten, 1830 (Upper Jurassic, SW Germany). Volumina Jurassica, 15 (this issue).
• SZEWCZYK E., BARWICZ-PISKORZ W., FELISIAK I., KROBICKI M., MATYSZKIEWICZ J., ZAPAŁOWA-BILAN B., 1975-2015 – Litologia i stratygrafia utworów podłoża mezozoicznego pola Bełchatów, rejonu wysadu Debina oraz pola Szczerców, unpublished reports. AGH Kraków.
• WEGELE L., 1929 – Stratigraphische und faunistiche Untersuchungen im Oberoxford und Unterkimmeridgium Mittelfrankens. I. Stratigraphischer Teil, Palaeontographica, 71, 4–6: 117–210; II. Palaeontologischer Teil, Palaeontographica, 72, 1–6: 1–94.
• WIERZBOWSKI A., 1964 – O występowaniu dolnego kimerydu w Jurze Częstochowskiej. Acta Geologia Polonica, 14, 1: 151– 167.
• WIERZBOWSKI A., 1965 – Problem granicy oksford–kimeryd w północnej części Jury Krakowsko-Częstochowskiej. Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego, 35, 2: 291–300.
• WIERZBOWSKI A., 1966 – Górny oksford i dolny kimeryd Wyżyny Wieluńskiej. Acta Geologia Polonica, 16, 2: 127–200.
• WIERZBOWSKI A., 1970 – Some Upper Jurassic ammonites of the genus Ringsteadia Salfeld, 1913, from central Poland. Acta Geologica Polonica, 20, 2: 269–285.
• WIERZBOWSKI A., 1978 – Ammonites and stratigraphy of the Upper Oxfordian of the Wieluń Upland. Acta Geologica Polonica, 28, 3: 299–333.
• WIERZBOWSKI A., 2017a – Lower Kimmeridgian of the Wieluń Upland and its borders: lithostratigraphy, ammonite stratigraphy (upper Planula/Platynota to Divisum zones), palaeogeography and climate-controlled cycles. In: Jurassica XIII, Jurassic geology of Tatra Mts, Abstracts and field-trip guidebook (ed. J. Grabowski): 61–64. Polish Geological Institute – National Research Institute, Warsaw 2017.
• WIERZBOWSKI A., 2017b – Evolution and palaeogeography of the ammonite family Aulacostephanidae Spath, 1924 during Late Oxfordian and Early Kimmeridgian in Europe. In: Jurassic System of Russia: problems of stratigraphy and palaeogeography, Seventh All-Russian Meeting, Moscow, September 18– 22, 2017 (eds V.A. Zakharov et al.): 255–258. Moscow 2017.
• WIERZBOWSKI A., MATYJA B.A., 2014 – Ammonite biostratigraphy in the Polish Jura sections (central Poland) as a clue for recognition of the uniform base of the Kimmeridgian Stage. Volumina Jurassica, 12, 1: 45–98.
• WIERZBOWSKI A., MATYJA B.A., GŁAZEK J., 1981 – Opracowanie biostratygrafii z elementami petrografii utworów z wierceń w rejonie Wieluń–Działoszyn–Sieradz. Zakład Prac Geologicznych Wydziału Geologii Uniwersytetu Warszawskiego, unpublished report.
• WIERZBOWSKI A., MATYJA B.A., ŚLUSARCZYK-RADWAN D., 1983 – New data on Upper Jurassic strata in the Wieluń Upland and vicinities of Burzenin and their economic value. Kwartalnik Geologiczny, 27, 3: 517–533 (in Polish with English summary).
• WIERZBOWSKI A., GŁOWNIAK E., PIETRAS K., 2010 – Ammonites and ammonite stratigraphy of the Bimammatum Zone and lowermost Planula Zone (Submediterranean Upper Oxfordian) at Bobrowniki and Raciszyn in the Wieluń Upland, central Poland. Volumina Jurassica, 8: 49–102.
• WIERZBOWSKI A., SMOLEŃ J., IWAŃCZUK J., 2015 – The Oxfordian and Lower Kimmeridgian of the Peri-Baltic Syneclise (north-eastern Poland): stratigraphy, ammonites, microfossils (foraminifers, radiolarians), facies and palaeogeographical implications. Neues Jahrbuch für Geologie und Paläontologie, Abhandlungen, 277, 1: 63–104.
• WIERZBOWSKI A., ATROPS F., GRABOWSKI J., HOUNSLOW M.W., MATYJA B.A., OLÓRIZ F., PAGE K.N., PARENT H., ROGOV M.A., SCHWEIGERT G., VILLASEŇOR A.B., WIERZBOWSKI H., WRIGHT J.K., 2016 – Towards a consistent Oxfordian/Kimmeridgian global boundary: current state of knowledge. Volumina Jurassica, 14: 15–50.
• WIŚNIEWSKA-ŻELICHOWSKA M., 1971 – Fauna of the Jurassic bioherms at Rudniki near Częstochowa (Central Poland). Biuletyn Instytutu Geologicznego, 243: 5–77 (in Polish with English summary).
• ZIEGLER B., 1959 – Idoceras und verwandte Ammoniten-Gattungen im Oberjura Schwabens. Eclogae geologicae Helvetiae, 52, 1: 19–56.
• ZIEGLER B., 1963 – Some Upper Jurassic ammonites of the genus Rasenia from Scotland. Palaeontology, 5, 4: 765–769.

Uwagi

PL

Opracowanie w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018)