Pleistocene deposits in the western part of the Holy Cross Mountains

• Autorzy: Lindner Leszek , Dzierżek Jan

Identyfikatory

DOI

10.24425/sq.2019.126381

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The paper presents characteristics of the Pleistocene sediments in the western part of the Holy Cross Mountains. They are subdivided into four complexes and their stratigraphic setting is referred to the updated scheme for the Pleistocene of Poland. The Preglacial Complex includes fluvial sediments characteristic for its lack of Scandinavian material. Sediments of three main glaciations (Nidanian, Sanian 1 and Sanian 2) within the South Polish Complex, are referred also as the South Polish Glaciations. The oldest of these glaciations (Nidanian) is separated from the middle glaciation (Sanian 1) by sediments of the Podlasian Interglacial, represented by clay at the Kozi Grzbiet Cave that contains faunal remains and record of the Brunhes/Matuyama palaeomagnetic boundary. During the middle (Sanian 1) and youngest glaciation (Sanian 2), the Holy Cross Mountains were almost completely covered by the Scandinavian ice sheet, forming glacial deposits separated by fluvial series of the Ferdynandovian Interglacial. The Middle Polish Complex begins with sediments of the Mazovian Interglacial, represented by a pollen record from the Zakrucze site. They are followed by deposits of periglacial and fluvial origin of the Liwiecian Glaciation, Zbójnian Interglacial, Krznanian Glaciation and Lublinian Interglacial. The following glaciation (Odranian) is represented by the youngest glacial deposits that document presence of the Scandinavian ice-sheet in the westernmost part of the Holy Cross Mountains. The North Polish Complex is composed of a climatic warming (Eemian Interglacial) and cooling (Vistulian Glaciation), and is represented by valley and periglacial deposits. The last cooling of the Pleistocene is recorded in faunal remains in the Raj Cave.

Słowa kluczowe

EN

Quaternary deposits; Holy Cross Mountains; glacial palaeogeography; interglacial records

• Wydawca: Institute of Geological Science Polish Academy of Science
• Czasopismo: Studia Quaternaria
• Rocznik: 2019
• Tom: Vol. 36, Nr 2
• Strony: 75--85
• Opis fizyczny: Bibliogr. 55 poz., tab., rys.

Twórcy

autor

Lindner Leszek

• University of Warsaw, Faculty of Geology, Żwirki i Wigury 93, 02-089 Warszawa, Poland

autor

Dzierżek Jan

• University of Warsaw, Faculty of Geology, Żwirki i Wigury 93, 02-089 Warszawa, Poland

Bibliografia

• 1. Borówko-Dłużakowa, Z., 1977. Ceteń – Organogenic deposits of Early Pleistocene at Ceteń on the Drzewiczka River. In: Lindner, L., Michalska, Z. (Eds), Przewodnik Sympozjum Terenowego „Czwartorzęd zachodniej części regionu świętokrzyskiego”, 126, Warszawa- Kielce, 6–10 czerwca 1977, Wydawnictwa Geologiczne.
• 2. Bujak, Ł., Woronko, B., Winter, H., Marcinkowski, B., Werner, T., Stachowicz-Rybka, R., Żarski, M., Woźniak, P.P., Rosowiecka, O., 2016. A new stratigraphic position of some Early Pleistocene deposits in central Poland. Geological Quarterly 60 (1), 238–251.
• 3. Cabalski, K., Dzierżek, J., Kowalczyk, S., 2018. Subsurface deposits at the foot of the Grzywy Korzeczkowskie Range in the site Mosty, Holy Cross Mts. (Osady przypowierzchniowe u podnóży Grzyw Korzeczkowskich w Mostach (Góry Świętokrzyskie) w obrazie GPR). In: Materiały III Ogólnopolskiego Sympozjum Geointerdyscyplinarnych Metod Badawczych ECEG, Chęciny, 11–13 kwietnia 2018 (in Polish).
• 4. Czarnocki, J., 1931. Diluvium der Święty Krzyż Gebirge. Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego, 85–105.
• 5. Dzierżek, J., Lindner, L., Cabalski, K., 2019. Quaternary valley levels and river terraces in the western part of the Holy Cross Mountains. Studia Quaternaria, 36 (2), 109–118.
• 6. Dżułyński, S., 1966. Sedimentary structures resulting from convection- like pattern of motion. Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego 36 (1), 3–21.
• 7. Filonowicz, P., Lindner, L., 1986. Detailed Geological Map of Poland, sheet Piekoszów (Szczegółowa mapa geologiczna Polski, arkusz Piekoszów). Wydawnictwa Geologiczne (in Polish).
• 8. Giżejewski, J., Lindner, L., 1977. Czarnów – Deposition of fluvio-periglacial sediments in the Sufraganiec valley and their stratigraphic position (in Polish with English summary). In: Lindner, L., Michalska, Z. (Eds), Przewodnik Sympozjum Terenowego „Czwartorzęd zachodniej części regionu świętokrzyskiego”, 7–13, Warszawa- Kielce, 6–10 czerwca 1977, Wydawnictwa Geologiczne.
• 9. Głazek, J., Lindner, L., Wysoczański-Minkowicz, T., 1976. Interglacial Mindel I/Mindel II in fossil-beaving karst at Kozi Grzbiet in the Holy Cross Mts. Acta Geologica Polonica 26 (3), 377–393.
• 10. Głazek, J., Kowalski, K., Lindner, L., Młynarski, M., Stworzewicz, E., Tuchołka, P., Wysoczański-Minkowicz, T., 1977. Cave deposits at Kozi Grzbiet (Holy Cross Mts., Central Poland) with vertebrate and snail faunas of the Mindelian I/ Mindelian II Interglacial and their stratigraphic correlations. In: Proceedings 7th International Speleological Congress, Sheffield, 211–214.
• 11. Hakenberg, M., 1973. Detailed Geological Map of Poland, sheet Chęciny (Szczegółowa mapa geologiczna Polski, arkusz Chęciny), Wydawnictwa Geologiczne (in Polish).
• 12. Hakenberg, M., Lindner, L., 1971. Quaternary deposits of the middle Nida valley. Acta Geologica Polonica 21 (2), 241–264 (in Polish with English summary).
• 13. Hakenberg, M., Lindner, L., 1973. Holocene history of the middle Nida valley. Acta Geologica Polonica 23 (2), 435–444 (in Polish with English summary).
• 14. Janczyk-Kopikowa, Z., 1991. The Ferdynandów Interglacial in Poland. Kwartalnik Geologiczny 35 (1), 71–79.
• 15. Jersak, J., 1969. La stratigraphie des loess en Pologne concermant plus particulièvement le dornier ètage froid. Biuletyn Peryglacjalny 20, 99–131.
• 16. Jurkiewiczowa, J., Mamakowa, K., Rühle, E., 1973. Middle Pleistocene deposits south of Wyśmierzyce (near Nowe Miasto on the Pilica River). Folia Quaternaria 43, 1–26.
• 17. Kaczanowska, M., 1974. Palaeolithic site in the Raj Cave (Stanowisko paleolityczne w jaskini Raj. In: Rubinowski, Z. (Ed.), Badania I udostępnienie jaskini Raj, 93–99, Wydawnictwa Geologiczne (in Polish with French summary).
• 18. Kowalski, K., 1974. Animal remains in the Raj Cave deposits (Szczątki zwierzęce w osadach jaskini Raj. In: Rubinowski, Z. (Ed.), Badania i udostępnienie jaskini Raj, 101–128, Wydawnictwa Geologiczne (in Polish with French summary).
• 19. Kuszell, T., 1991. The Ferdynandovian Interglacial in the Bełchatów outcrop, Central Poland. Folia Quaternaria 61–62, 75–83.
• 20. Lindner, L., 1971a. Pleistocene stratigraphy and palaeogeomorphology of the north-western margin in the Holy Cross Mountains, Poland. Studia Geologica Polonica 35, 1–113. (in Polish with English summary).
• 21. Lindner, L., 1971b. Loess deposits at Oblęgorek near Kielce, Holy Cross Mts. Acta Geologica Polonica 21 (2), 265–278, (in Polish with English summary).
• 22. Lindner, L., 1977a. Pleistocene glaciations in the western part of the Holy Cross Mountains, central Poland. Studia Geologica Polonica 53, 1–143 (in Polish with English summary).
• 23. Lindner, L., 1977b. Miedzianka – origin and age of sands occuring on slopes and passes of Miedzianka Mountain. In: Lindner, L., Michalska, Z. (Eds), Przewodnik Sympozjum Terenowego „Czwartorzęd zachodniej części regionu świętokrzyskiego”, 25–31, Warszawa-Kielce, 6–10 czerwca 1977, Wydawnictwa Geolo giczne (in Polish with English summary).
• 24. Lindner, L., 1978. Palaeogeomorphologic evolution of the western part of the Holy Cross region in Pleistocene. Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego 48, 479–508 (in Polish with English summary).
• 25. Lindner, L., 1984. The Holy Cross Mts. Region (Region Świętokrzyski). In Sokołowski, S., Mojski, J.E. (Ed.), Budowa geologiczna Polski, t. 1, Stratygrafia, część 3b, Kenozoik – czwartorzęd, 34–35, 63–73, 113–145, 255–286, 326–330. Wydawnictwa Geologiczne (in Polish).
• 26. Lindner, L., 1988a. Glacial and interglacial units of the Pleistocene in the Holy Cross Mts. Przegląd Geologiczny 1 (417), 31–39 (in Polish with English summary).
• 27. Lindner, L., 1988b. Glacial and interglacial units in the Pleistocene of the Miechów Upland and Nida Basin. Przegląd Geologiczny 3 (419), 140–148 (in Polish with English summary).
• 28. Lindner, L., 1992. Stratigraphy (climatotratigraphy) of Quaternay (Stratygrafia (klimatostratygrafia) czwartorzędu). In: Lindner, L. (Ed.), Czwartorzęd: osady, metody badań, stratygrafia, 441–633. Wydawnictwo PAE (in Polish).
• 29. Lindner, L., 2009. Brunhes-Matuyama boundary versus the number and age of the Scandinavian ice-sheets in Poland (Granica Brunhes- Matuyama a liczba i wiek zlodowaceń skandynawskich w czwartorzędzie Polski). In: Boguckij, A., Gozhik, P., Łanczont, M., Madeyska, T., Jełowiczowa, J., Krawczuk, J., Meliniuk, A. (Eds), Najdawniszi lesi Podillja i Pokuttja: problemi genezi, stratygrafii, paleo geografii. Monografia Naukowa XVI ukraińsko-polskiego seminarium, Skała Podolska, 13–16 września 2009 r. Wydawnictwo LNU im. I Franko, Lwów (in Polish and Ukrainian).
• 30. Lindner, L., Bogucki, A., 2002. The Age of Middle and Late Pleistocene periglacial phenomena in Central and Eastern Europe. In: Jaśkowski, B. (Ed.), Periglacial issues of Poland and areas of neighbourhood Prace Instytutu Geografii Akademii Świętokrzyskiej w Kielcach 8, 81–106 (in Polish with English summary).
• 31. Lindner, L., Braun, J.J., 1974. Stratigraphie du Quaternaire et développement morphologique de la vallée de la Bobrzyczka aux environs de la grotte de Raj. In: Rubinowski, Z. (Ed.), Badania i udostępnienie jaskini Raj, 131–141, Wydawnictwa Geologiczne (in Polish with French summary).
• 32. Lindner, L., Brykczyńska, E., 1980. Organogenic deposits at Zbójno by Przedbórz, western slopes of the Holy Cross Mts., and their bearing on stratigraphy of the Pleistocene of Poland. Acta Geologica Polonica 30 (2), 153–163.
• 33. Lindner, L., Dzierżek, J., 2013. Pleistocene glaciations and interglacials in the Holy Cross Mts. Region – a new approache (Zlodowacenia i interglacjały w plejstocenie regionu świętokrzyskiego (nowe ujęcie). In: Bąbel, M., Dzierżek, J., Olszewska-Nejbert, D. (Eds), Od Czarnohory po Góry Świętokrzyskie – geologiczne peregrynacje, Polsko-Ukraińska Sesja Naukowa, Warszawa-Bocheniec, 15–19 października 2013, 39–44, Instytut Geologii Podstawowej Wydziału Geologii Uniwersytetu Warszawskiego.
• 34. Lindner, L., Dzierżek, J., 2018. Pleistocene deposits in the western part of the Holy Cross Mts. (Osady plejstoceńskie w zachodniej części Gór Świętokrzyskich). In: Ludwikowska-Kędzia, M. (Ed.), Plejstocen Gór Świętokrzyskich, Materiały XXV Konferencji Stratygrafia Plejstocenu Polski, Huta Szklana k/ Bielin, 3–7 września 2018 r. (in Polish).
• 35. Lindner, L., Kowalski, W.R., 1974. Quaternary cover around Mt. Miedzianka in the Holy Cross Mts. Acta Geologica Polonica 24 (2), 415–424 (in Polish with English summary).
• 36. Lindner, L., Marciniak, B., 2008. Proposal of interglacial stratotype sites for the Middle Pleistocene of Poland. Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego 428, 35–54 (in Polish with English summary).
• 37. Lindner, L., Marks, L., Nita, M., 2013. Climatostratigraphy of interglacials in Poland: Middle and Upper Pleistocene lower boundaries from Polish perspective. Quaternary International 292, 113–123.
• 38. Lindner, L., Mastella, L., 2002. Origin and age of the Wierna Rzeka (Łososina) gorge in the vicinity of Bocheniec, SW Mesozoic margin of the Holy Cross Mts. In: Jaśkowski, B. (Ed.), Geomorphological issues of the mountains and uplands in Poland. Prace Instytutu Geografii Akademii Świętokrzyskiej w Kielcach 6, 21–46 (in Polish with English summary).
• 39. Lindner, L., Rzętkowska-Orowiecka, A., 1998. New data on interglacial sediments at Zakrucze near Małogoszcz, the Holy Cross Region. Geological Quarterly 42 (2), 201–207.
• 40. Ludwikowska-Kędzia, M., 2017. Verification of lithogenetic and chronostatigraphic conceptions of Qutarenary deposits in Daleszyce region (Weryfikacja ustaleń litogenetycznych i chronostratygraficznych osadów czwartorzędowych w rejonie Daleszyc, Góry Świętokrzyskie). Materiały XXIV Konferencji Naukowo-Szkoleniowej, Stratygrafia Plejstocenu Polski, „Czwartorzęd pogranicza niżu i wyżyn w Polsce Środkowej”, Wawrzkowizna k/ Bełchatowa, 4–8 września 2017 r., 58–61 (in Polish).
• 41. Ludwikowska-Kędzia, M., Olszak I., 2009. Lithology and stratigraphy of periglacial slope sediments of the Bieliński Range near Huta Stare Koszary. In: Ludwikowska-Kędzia, M., Wiatrak, M. (Eds), Known data – new interpretations in the field of geology and geomorphology of the Holy Cross Mountains. Instytut Geografii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, 75–89 (in Polish with English summary).
• 42. Łyczewska, J.,,1968. L’accumulation fluvio-périglaciaire dans la partie central du Bassin de la Nida, Pologne Centrale. Biuletyn Peryglacjalny 17, 125–147.
• 43. Łyczewska, J., 1971. The Quaternary of the Góry Świętokrzyskie Region. Prace Instytutu Geologicznego 64, 5–108 (in Polish with English summary).
• 44. Madeyska, T., 1974. Litologie et stratigraphie des sédiments dans la grotte de Raj. In: Rubinowski, Z. (Ed.), Badania i udostepnienie jaskini Raj, 61–91, Wydawnictwa Geologiczne (in Polish with French summary).
• 45. Madeyska, T., 1977. Raj Cave – Upper Pleistocene cave deposits, Middle Palaeolithic site. In: Lindner, L., Michalska, Z. (Eds), Przewodnik Sympozjum Terenowego „Czwartorzęd zachodniej części regionu świętokrzyskiego, 45–53, Warszawa-Kielce, 6–10 czerwca 1977. Wydawnictwa Geologiczne (in Polish with English summary).
• 46. Marciniak, B., 1991. Diatoms of the Ferdynandovian Interglacial in the Bełchatów region, Central Poland (preliminary report). Folia Quaternaria 61–62, 85–92.
• 47. Marks, L., Dzierżek, J., Janiszewski, R., Kaczorowski, J., Lindner, L., Majecka, A., Makos, M., Szymanek, M., Tołoczko-Pasek, A., Woronko, B., 2016. Quaternary stratigraphy and palaeogeography of Poland. Acta Geologica Polonica 66 (3), 403–427.
• 48. Marks, L., Makos, M., Szymanek, M., Woronko, B., Dzierżek, J., Majecka, A., 2019. Late Pleistocene climate of Poland in the mid-European context. Quaternary International 504, 24–39.
• 49. Mojski, J.E., 2006. Polish areas in Quaternary; outline of morphogenesis (Ziemie polskie w czwartorzędzie; zarys morfogenezy. Państwowy Instytut Geologiczny, Warszawa, 403 pp. (in Polish)
• 50. Nawrocki, J., Siennicka-Chmielewska, A., 1996. Loess magnetism in the Odonów section (S Poland). Kwartalnik Geologiczny 40 (2), 231–243.
• 51. Radłowska, C., Mycielska-Dowgiałło, E., 1972. Comments on deglaciation in W part of Święty Krzyż Mountains – near Chęciny. Przegląd Geograficzny 44 (4), 649–672 (in Polish with English summary).
• 52. Różycki, S.Z., 1972. Pleistocene of the middle Poland (Plejstocen Polski Środkowej). Wydanie II, Państwowe Wydawnictwa Naukowe, 315 pp. (in Polish).
• 53. Środoń, A., Gołąbowa, M., 1956. Pleistocene Flora of Bedlno, Central Poland. Biuletyn Instytutu Geologicznego 100, 7–44 (in Polish with English summary).
• 54. Walczowski, A., 1972. Stratigraphy of Quaternary deposits of the SE part of the Holy Cross Mts. Region. Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego 42 (1), 125–134 (in Polish with English summary).
• 55. Żarski, M., 1994. Extent of the Liwiec (Wieprz) Glaciation of the Middle Vistula River Valley (Central Poland) in light of age determination with the use of TL method. Przegląd Geologiczny 4 (492), 285–286 (in Polish with English summary).