Cultural park: Between the pressure of globalism and the protection of local values, a case study

• Autorzy: Myczkowski Zbigniew , Siwek Andrzej

Identyfikatory

DOI

10.48234/WK68SPRESSURE

Warianty tytułu

PL

Park kulturowy – między presją globalizmu a ochroną wartości lokalnych. Studium przypadku

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

The presented discussion concerns the cultural park as an autonomous form of monument protection. It is necessary to define the dependencies and differences between other forms of monument protection in Polish legislation in the context of opposing globalism, which forced appropriate comparisons. The evolution of the monument protection system in the sphere of cultural landscape protection has gone from the problem of views (view from and to the monument), to a comprehensive approach to landscape issues in the formula of a cultural park. Individual stages of the evolution of a cultural park as a form of protection are the result of experience and individual attempts to create and run these parks. Nevertheless, first, to present a complete picture of the phenomenon, it is necessary to present the doctrinal and legal conditions that work complementary or parallel to the monument protection system. A cultural park, in its genesis, was not constructed as a conscious counterbalance to globalism, but in practice, the protection of the identity of a clear place in the landscape becomes a natural obstacle to the pressure of globalization.

PL

Przedstawiona w artykule dyskusja dotyczy parku kulturowego jako autonomicznej formy ochrony zabytków. Konieczne jest zdefiniowanie zależności i różnic pomiędzy innymi formami ochrony zabytków w polskim prawodawstwie w kontekście przeciwstawienia się globalizmowi, co wymusiło odpowiednie porównania. Ewolucja systemu ochrony zabytku w sferze ochrony krajobrazu kulturowego przeszła od problemu widoków (widok z zabytku i na zabytek) do wszechstronnego podejścia do kwestii krajobrazowych w formule parku kulturowego. Poszczególne etapy ewolucji parku kulturowego jako formy ochrony są wynikiem doświadczenia oraz prób utworzenia i prowadzenia tych parków. Niemniej najpierw, aby przedstawić kompletny obraz zjawiska, konieczna jest prezentacja doktrynalnych i prawnych warunków, które działają komplementarnie lub równolegle względem systemu ochrony zabytków. W swojej genezie park kulturowy nie został skonstruowany jako świadoma przeciwwaga dla globalizmu, lecz w praktyce ochrona tożsamości czytelnego miejsca w krajobrazie staje się naturalną przeszkodą dla presji globalizacyjnej.

Słowa kluczowe

EN

landscape; monument protection; cultural park; globalism

PL

krajobraz; ochrona zabytków; park kulturowy; globalizm

• Wydawca: Zarząd Główny Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków
• Czasopismo: Wiadomości Konserwatorskie
• Rocznik: 2021
• Tom: Nr 68S
• Strony: 129--136
• Opis fizyczny: Bibliogr. 18 poz., fot., rys., tab.

Twórcy

autor

Myczkowski Zbigniew

• Faculty of Architecture, Cracow University of Technology

• https://orcid.org/0000-0002-4014-950X

autor

Siwek Andrzej

• Institute of Art History, Jagiellonian University

• https://orcid.org/0000-0002-3255-8768

Bibliografia

• Secondary sources / Opracowania
• 1. Baranowska-Janota Maria, Marcinek Roman, Myczkowski Zbigniew, Czerwona Księga Krajobrazu Polski, “Czasopismo Techniczne. Architektura” 2007, No. 5-A.
• 2. Bauman Zbigniew, Szanse etyki w zglobalizowanym świecie, Kraków 2007.
• 3. Grzybowska Agnieszka, Globalizacja – szanse i zagrożenia, [in:] Współczesne problemy ekonomiczne. Polityka państwa a proces globalizacji, ed. G. Wolska, Katowice 2013.
• 4. Myczkowski Zbigniew, Krajobraz wyrazem tożsamości w wybranych obszarach chronionych w Polsce, Kraków 1998.
• 5. Myczkowski Zbigniew, Park kulturowy jako forma obszarowej ochrony zabytków, “Ochrona Zabytków” 2007, No. 2.
• 6. Myczkowski Zbigniew, Forczek-Brataniec Urszula, Wielgus Krzysztof, Plan ochrony Parku Kulturowego Stare Miasto w Krakowie w kontekście ochrony i planowania krajobrazu miasta, [in:] Planowanie krajobrazu: wybrane zagadnienia, ed. E. Przesmycka, Lublin 2013.
• 7. Purchla Jacek, Dziedzictwo kulturowe, [in:] Kultura a rozwój, ed. J. Hausner J., A. Karwińska, J. Purchla, Warszawa 2013, p. 47.
• 8. Robertson Roland, Globalization: Social Theory and Global Culture, London 2000.
• 9. Siwek Andrzej, Od krajobrazu historycznego do krajobrazu zabytkowego – problemy ochrony krajobrazów kulturowych, [in:] Przeszłość dla przyszłości, ed. A. Kadłuczka, J. Czechowicz, vol. 3, Kraków 2015.
• 10. Siwek Andrzej, Po co nam park kulturowy? – geneza i specyfika formy ochrony zabytków, “Renowacje i Zabytki” 2020, No. 1.
• 11. Stiglitz Joseph E., Globalizacja, Warszawa 2004.
• 12. Stonehouse George, Hamill Jim, Campbell David, Purdie Terry, Globalizacja. Strategie i zarządzanie, Warszawa 2001.
• 13. Wojewoda Mariusz, Aspekty globalizacji w ujęciu Zygmunta Baumana na tle polskich dyskusji, [in:] Współczesna filozofia społeczna w Polsce: wybrane problemy, ed. T. Czakon, D. Ślęczek-Czakon, Katowice 2014.
• Electronic sources / Źródła elektroniczne
• 14. Marcinek Roman, Myczkowski Zbigniew, Siwek Andrzej, Możliwości wdrożenia Europejskiej Konwencji Krajobrazowej i problem zachowania dziedzictwa kulturowego poprzez kształtowanie krajowej polityki przestrzennej – rekomendacje do KZPK, http://www.mir.gov.pl/rozwoj_regionalny/Polityka_przestrzenna
• 15. KPZK/Ekspertyzy/Documents/EKK_ dziedzictwo_kulturowe_511.pdf.
• 16. Marcinek Roman, Myczkowski Zbigniew, Siwek Andrzej, Park kulturowy jako forma ochrony krajobrazu kulturowego (historycznego), http://krajobrazmojego-miasta.pl/wp-content/uploads/2021/10/park_kulturowy_jako_forma_ochrony_krajobrazu_kulturowego.pdf.
• 17. Marcinek Roman, Myczkowski Zbigniew, Siwek Andrzej, Zasady tworzenia Parku Kulturowego, zarządzania nim oraz sporządzania planu jego ochrony,; https://nid.pl/pl/Dla_wlascicieli_i_zarzadcow/dla-samorzadow/parki-kulturowe/procedur/Zasady%20tworzenia%20Parku%20Kulturowego,%20zarz%C4%85dzania%20nim%20oraz%20sporz%C4%85dzania%20planu%20jego%20ochrony.pdf.
• Projects / Projekty
• 18. Plan ochrony Parku Kulturowego obszaru ulicy Krupówki w Zakopanym, authors: Wowczak Jerzy, Siwek Andrzej, Forczek Brataniec Urszula, Nosalska Paulina, Marcinek Roman, Moździerz Zbigniew, Rykaczewska Aleksandra, Myczkowski Zbigniew, Kraków 2016–2017, http://pkk.zakopane.eu.