Identyfikatory
Warianty tytułu
Determinanty bezpieczeństwa klimatycznego – próba analizy wskaźnikowej
Języki publikacji
Abstrakty
The article addresses the issue of climate security, a topic not sufficiently explored in the literature. The article aims to fill the literature gap on explaining the link between climate change and security, defining the term climate security, and attempting to select indicators (based on a selection from those already existing) for diagnosing the level of climatic security. The research established a lack of studies clarifying the term climate security. Hence, the authors’ definition was adopted. In turn, a review of existing indicators indicated their limitations. Nevertheless, it allows us to verify whether there is a threat to climate security.
W artykule podjęto zagadnienie bezpieczeństwa klimatycznego – zagadnienie nie-wystarczająco zbadane w literaturze przedmiotu. Celem opracowania jest uzupełnienie luki w literaturze dotyczącej wyjaśnienia powiązania zmian klimatu i bezpieczeństwa, zdefiniowania terminu bezpieczeństwa klimatycznego oraz próba doboru wskaźników (w oparciu o selekcję spośród już istniejących) na potrzeby zdiagnozowania poziomu bezpieczeństwa klimatycznego. Przeprowadzone badania pozwoliły ustalić, iż brakuje opracowań, które precyzyjnie wyjaśniałyby termin bezpieczeństwo klimatyczne, stąd też przyjęto autorską definicję. Z kolei przegląd istniejących wskaźników wskazał ich ograniczenia. Mimo to pozwolił na odpowiedź na pytanie, czy mamy do czynienia z zagrożeniem dla zapewnienia bezpieczeństwa klimatycznego.
Czasopismo
Rocznik
Tom
Strony
8--28
Opis fizyczny
Bibliogr. 71 poz., tab., wykr.
Twórcy
autor
- University of Lodz
autor
- Pedagogical University of Cracow, Podchorążych Street 2, 30-084 Cracow, Poland
Bibliografia
- Adams, R. M. (1989). Global Climate Change and Agriculture: An Economic Perspective. American Journal of Agricultural Economics, 71(5), 1272-1279.
- Albala-Bertrand, J. M. (1993). Natural disaster situations and growth: A macroeconomic model for sudden disaster impacts. World Development, 21(9), 1417-1434.
- Ashford, N. A., & Hall, R. P. (2018). Climate change and energy challenges. In N.A. Ashford & R.P. Hall (Eds.), Technology, Globalization, and Sustainable Development (pp. 695-709). London: Routledge. https://doi.org/10.4324/9780429468056-18
- Biernacik, D., & Jakusik, E. (2016). Wpływ zmian klimatu na atrakcyjność turystyczną Wybrzeża. In T. Noch, W. Mikołajczewska & A. Wesołowska (Eds.), Globalizacja a regionalna ochrona środowiska (pp. 233-247). Gdańsk: Wydawnictwo Gdańskiej Szkoły Wyższej. https://doi.org/10.13140/RG.2.2.14229.19684
- Brenner, T., & Lee, D. (2014). Weather Conditions and Economic Growth - Is Productivity Hampered by Climate Change? Working Papers on Innovation and Space. Marburg Geography. Philipps-Universität Marburg. https://www.uni-marburg.de/de/fb19/forschung/reihen/working-paper-pdf/wp06_14.pdf
- Cevik, S. (2022). Climate Change and Energy Security: The Dilemma or Opportunity of the Century? International Monetary Fund, 2022(174). https://doi.org/10.5089/9798400218347.001
- Dillon, A., McGee, K., & Oseni, G. (2015). Agricultural Production, Dietary Diversity and Climate Variability. The Journal of Development Studies, 51(8), 976-995. https://doi.org/10.1080/00220388.2015.1018902
- Elias, S. A. (2018). Climate Change and Energy. Encyclopedia of the Anthropocene, 1, 457-466. https://doi.org/10.1016/B978-0-12-809665-9.10515-4
- European Commission. (2013). Communication from the Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions. An EU Strategy on adaptation to climate. COM(2013) 216 final. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=celex%3A52013DC0216
- Eurostat. https://ec.europa.eu/eurostat
- Firląg, S., Kaliszuk-Wietecka, A., & Witkowski, B. (2020). The influence of climate change on the energy performance and thermal comfort in building. Builder, 274(5), 56-58. https://doi.org/10.5604/01.3001.0014.0539
- Florek, J., & Czerwińska-Kayzer, D. (2013). Sposoby zarządzania ryzykiem działalności gospodarczej w gospodarstwach rolnych. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 15(5), 70-75.
- Gornall, J., Betts, R., Burke, E., Clark, R., Camp, J., Willett, K., & Wiltshire, A. (2010). Implications of climate change for agricultural productivity in the early twenty-first century. Philosophical Transactions of the Royal Society B, 365(1554), 2973-2989. https://doi.org/10.1098/rstb.2010.0158
- Hajat, S., Kovats, R. S., & Lachowycz, K. (2007). Heat-related and cold-related deaths in England and Wales: who is at risk? Occupational and Environmental Medicine, 64(2), 93-100. https://doi.org/10.1136/oem.2006.029017
- Hochrainer, S. (2009). Assessing the Macroeconomic Impacts of Natural Disasters: Are there Any? Policy Research working paper WPS 4968. World Bank. https://openknowledge.worldbank.org/handle/10986/4162
- Hoegh-Guldberg, O., Jacob, D., Taylor, M., Bindi, M., Brown, S., Camilloni, I., Diedhiou, A., Djalante, R., Ebi, K. L., Engelbrecht, F., Guiot, J., Hijioka, Y., Mehrotra, S., Payne, A., Seneviratne, S. I., Thomas, A., Warren, R., & Zhou, G. (2018). Impacts of 1.5ºC Global Warming on Natural and Human Systems. In V. Masson-Delmotte, P. Zhai, H.-O. Pörtner, D. Roberts, J. Skea, P.R. Shukla, A. Pirani, W. Moufouma-Okia, C. Péan, R. Pidcock, S. Connors, J.B.R. Matthews, Y. Chen, X. Zhou, M.I. Gomis, E. Lonnoy, T. Maycock, M. Tignor & T. Waterfield (Eds.), Global Warming of 1.5°C. An IPCC Special Report on the impacts of global warming of 1.5°C above pre-industrial levels and related global greenhouse gas emission pathways, in the context of strengthening the global response to the threat of climate change, sustainable development, and efforts to eradicate poverty (pp. 175-311). In Press. https://www.ipcc.ch/site/assets/uploads/sites/2/2019/02/SR15_Chapter3_Low_Res.pdf
- IPCC. (2013). Climate change 2013. The Physical Science Basis. https://www.ipcc.ch/site/assets/uploads/2018/03/WGIAR5_SPM_brochure_en.pdf
- IPCC. (2014). Climate Change 2014: Synthesis Report. https://www.ipcc.ch/site/assets/uploads/2018/05/SYR_AR5_FINAL_full_wcover.pdf
- IPCC. (2018). Global Warming of 1.5°C. An IPCC Special Report on the impacts of global warming of 1.5°C above pre-industrial levels and related global greenhouse gas emission pathways, in the context of strengthening the global response to the threat of climate change, sustainable development, and efforts to eradicate poverty. https://www.ipcc.ch/site/assets/uploads/sites/2/2019/06/SR15_Full_Report_High_Res.pdf.
- Janowicz-Lomott, M., & Łyskawa, K. (2014). Kształtowanie indeksowych ubezpieczeń upraw oparte na indywidualizmie w postrzeganiu ryzyka przez gospodarstwa rolne w Polsce. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 371, 123-136.
- Jasikowska, K., & Pałasz, M. (2022). Kryzys klimatyczno-ekologiczny i akademia: emocje, polityczność, wyobraźnia. In K. Jasikowska & M. Pałasz (Eds.), Za pięć dwunasta koniec świata. Kryzys klimatyczno-ekologiczny głosem wielu nauk (pp. 7-32). Kraków: Uniwersytet Jagielloński.
- Kaiser, H., Wilks, D., Rossiter, D., & Radha, S. (1993). A Farm-Level Analysis of Economic and Agronomic Impacts of Gradual Climate Warming. American Journal of Agricultural Economics, 75(2), 387-398.
- Kitler, W. (2011). Bezpieczeństwo narodowe RP. Podstawowe kategorie. Uwarunkowania. System. Warszawa: Akademia Obrony Narodowej.
- Kjellstrom, T., Kovats, R. S., Lloyd, S. J., Holt, T., & Tol, R. S. J. (2008). The Direct Impact of Climate Change on Regional Labour Productivit. Economic and Social Research Institute. https://www.econstor.eu/bitstream/10419/50035/1/584380003.pdf
- Kłoczko-Gajewska, A., & Sulewski, P. (2009). Postawy rolników wobec ryzyka oraz sposoby jego ograniczenia. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 96(1), 141-148.
- Kongorld, A. (2014). Climate Change and Energy. In A. Kongorld (Ed.), A Better World (pp. 37-63). New York: Palgrave Macmillan. https://doi.org/10.1007/978-1-137-33712-2_3
- Kornatowska, B., & Smogorzewska, M. (2010). Zmiany klimatu a ekosystemy leśne: aktualna polityka klimatyczna. Leśne Prace Badawcze, 71(4), 415-421.
- Koźmiński, C., & Michalska, B. (2010). Niekorzystne zjawiska atmosferyczne w Polsce. Straty w rolnictwie. In C. Koźmiński, B. Michalska & J. Leśny (Eds.), Klimatyczne zagrożenia rolnictwa w Polsce (pp. 9-54). Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
- Kozyra, J., & Górski, T. (2008). Wpływ zmian klimatycznych na rolnictwo w Polsce. In J. Kozyra, J. Wilkin, J. Cebula, J. Leśny, J. Olejnik, N. Dobrzyńska, R. Dworakowski, T. Górski, Z. Karaczun, L. Latocha, T. Oboda, R. Łuszczak, A. Olecka, S. Pietkiewicz, M. Sadowski, T. Serba & Z. Wyszyński (Eds.), Zmiany klimatu, a rolnictwo i obszary wiejskie (pp. 37-38). Warszawa: Fundacja na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa.
- Kundzewicz, Z. W., Mata, L. J., Arnell, N. W., Döll, P., Jimenez, B., Oki, T., Şen, Z., & Shiklomanov, I. (2008). The implications of projected climate change for freshwater resources and their management resources and their management. Hydrological Sciences Journal, 53(1), 2-10. https://doi.org/10.1623/hysj.53.1.3
- Kurdyś-Kujawska, A. (2016). Ekspozycja gospodarstw rolnych na ryzyko pogodowe a skłonność rolników do uczestnictwa w systemie ubezpieczeń rolnych. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 18(5), 103-110.
- Lenton, T. M., Rockström, J., Gaffney, O., Rahmstorf, S., Richardson, K., Steffen, W., & Schellnhuber, H. J. (2019). Climate tipping points — too risky to bet against. The growing threat of abrupt and irreversible climate changes must compel political and economic action on emissions. Nature, 575, 592-596.
- Loayza, N., Olaberria, E., Rigolini, J., & Christiaensen, L. (2012). Natural Disasters and Growth - Going Beyond the Averages. World Development, 40(7), 1317-1336. https://doi.org/10.1016/j.worlddev.2012.03.002
- Lobell, D., & Field, C. (2007). Global scale climate–Crop yield relationships and the impacts of recent Warming. Environmental Research Letters, 2(1), 014002.
- Mason, M. (2014). Climate Insecurity in (Post) Conflict Areas: The Biopolitics of United Nations Vulnerability Assessments. Geopolitics, 19(4), 806-828. https://doi.org/10.1080/14650045.2014.903393
- Mazzo, J. (2009). Chapter Three: Darfur: The First Modern Climate-Change Conflict. The Adelphi Papers, 49(409), 73-86. https://doi.org/10.1080/19445571003755538
- Michalak, D. (2012). Wpływ warunków pogodowych na kształtowanie się energii cieplnej na przykładzie Dalkia Łódź. Ekonomia i Zarządzanie, 231-249.
- Michalak, D. (2013). Wpływ warunków pogodowych na przychody podmiotów gospodarczych jako wyzwanie zrównoważonego rozwoju XXI wiek. Rynek Międzynarodowy, 120-130.
- Michalak, D. (2018). Impact of weather conditions yield. Social Inequalities and Economic Growth, Zeszyt, 55(3), 377-400.
- Nordhaus, W. (2021). Kasyno Klimatyczne. Ryzyko, niepewność i ekonomia globalnego ocieplenia. Warszawa: PTE.
- Noy, I. (2009). The macroeconomic consequences of disasters. Journal of Development Economics, 88(2), 221-231. https://doi.org/10.1016/j.jdeveco.2008.02.005
- Olesen, J., Tmka, M., Kersebaum, K., & Skjelvag, A. (2011). Impacts and adaptation of European crop production systems to climate change. European Journal of Agronomy, 34(2), 96-112.
- Olkiewicz, A. (2015). Ryzyko w działalności rolniczej i ubezpieczeniowe instrumenty jego ograniczania. Roczniki Naukowe Stowarzyszenia Ekonomistów Rolnictwa i Agrobiznesu, 17(2), 176-182.
- Palinkas, P., & Szekała, C. (2008). Farmers’ perception on risk and crisis management. In M.P. Meuwissen, M.A. Van Asseldonk & R.B. Huirne (Eds.), Income stabilization in European agriculture: design and economic impact of risk management tools (pp. 97-122). Wageningen Academic Publishers.
- Piniewski, M., Laizé, C. L. R., Acreman, M. C., Okruszko, T., & Schneider, C. (2014). Effect of climate change on environmental flow indicators in the Narew Basin. Journal of Environmental Quality, 43(1), 155-167. https://doi.org/10.2134/jeq2011.0386
- PNNL. (2022, October 1). Climate Security. Anticipating climate change impacts on national security. https://www.pnnl.gov/climate-security
- Prandecki, K. (2021). Skutki zaniechań w realizacji polityki klimatycznej. In J. Truszczyński, J. Barcz & J. Niżnik (Eds.), Polska w Europie jutra Polityka europejska Polski w kontekście zmian międzynarodowych XXI wieku (pp. 151-164). Warszawa: PAN.
- Raddatz, C. (2007). Are external shocks responsible for the instability of output in low-income countries? Journal of Development Economics, 84(1), 155-187.
- Remmits, F., Dick, E., & Rademaker, M. (2020). Climate Security Assessment. A Methodology and Assessment of the Nexus between Climate Hazards and Security of Nations and Regions. The Hague Centre for Strategic Studies. https://hcss.nl/wp-content/uploads/2021/01/Climate-Security-Assessment-March-2021.pdf
- Ripple, W. J., Wolf, C., Newsome, T. M., Barnard, P., & Moomaw, W. R. (2020). World Scientists’ Warning of a Climate Emergency. BioScience, 70(1), 8-12. https://doi.org/10.1093/biosci/biz088
- Robine, J. M., Cheung, S. L., Le Roy, S., Van Oyen, H., Griffiths, C., Michel, J. P., & Herrmann, F. R. (2008). Death toll exceeded 70,000 in Europe during the summer of 2003. Comptes Rendus Biologies, 331(2), 171-178. https://doi.org/10.1016/j.crvi.2007.12.001
- Sadowski, A. (2018). Gospodarka, rolnictwo i środowisko w wybranych częściach świata. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, 1(354), 96-112. DOI: https://doi.org/10.30858/zer/89617
- Schneider, C., Laizé, C. L. R., Acreman, M. C., & Floerke, M. (2013). How will climate change modify river flow regimes in Europe? Hydrol. Earth Syst. Sci., 17(1), 325-339. https://doi.org/10.5194/hess-17-325-2013
- Seddon, A. W., Macias-Fauria, M., Long, P. R., Benz, D., & Willis, K. J. (2016). Sensitivity of global terrestrial ecosystems to climate variability. Nature, 531, 229-232. doi: 10.1038/nature16986
- Sobiech, J., & Kurdyś-Kujawska, A. (2014). Ryzyko działalności rolniczej na obszarze pomorza środkowego i jego wpływ na podejmowanie przez rolników decyzje finansowane i inwestycyjne. In D. Zawadzka & J. Sobiech (Eds.), Wzrost i alokacja aktywów finansowych i rzeczowych rolników (przedsiębiorstw rolniczych i gospodarstw domowych) pomorza środkowego (pp. 301-358). Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Politechniki Koszalińskiej.
- Stempel, R. (2011). Ryzyko w uprawach polowych na terenie Polski Północnej i wykorzystane ubezpieczenia. Zeszyty Naukowe Uniwersytety Ekonomicznego w Poznaniu, 182, 86-96.
- Sulewski, P. (2014). Skłonność rolników do ryzyka a stosowanie strategiczne jego ograniczenia. Roczniki Naukowe Ekonomii Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, 101(4), 116-126.
- Szwed, M., Karg, G., Pińskwar, I., Radziejewski, M., Graczyk, D., Kędziora, A., & Kundzewicz, Z. W. (2010). Climate change and its effect on agriculture, water resources and human health sectors in Poland. Natural Hazards Earth System Sciences, 10(8), 1725-1737. https://doi.org/10.5194/nhess-10-1725-2010
- TNI. (2021, October 12). Primer on climate security. The dangers of militarising the climate crisis. https://www.tni.org/en/publication/primer-on-climate-security#1
- Tripathi, A., Tripathi, D. K., Chauhan, D. K., Kumar, N., & Singh, G. S. (2016). Paradigms of climate change impacts on same major food sources of the world: a review on current knowledge and future prospects. Agriculture, Ecosystems and Environment, 216, 356-373. http://dx.doi.org/10.1016/j.agee.2015.09.034
- Trnka, M., Olesen, J. E., Kersebaum, K. C., Skjelvåg, A. O., Eitzinger, J., Seguin, B., Peltonen-Sainioa, P., Rotter, R., Iglesias, A., Orlandini, S., Dubrowski, M., Hlavinka, P., Balek, J., Eckersten, H., Cloppet, E., Gobin, A., Vučetić, V., Nejedlik, P., Kumar, S., Lalic, B., Mestre, A., Rossi, F., Kozyra, J., Alexandrov, V., Semerádová, D., & Žalud, Z. (2011). Agroclimatic conditions in Europe under climate change. Global Change Biology, 17, 2298-2318.
- Trombetta, M. J. (2008). Environmental security and climate change: analysing the discourse. Cambridge Review of International Affairs, 21(4), 585-602. https://doi.org/10.1080/09557570802452920
- Tubiello, F., & Schmidhuber, J. (2008). Global Food Security under Climate Change. Proceedings of the National Academy of Sciences, 104(50), 19703-19708. https://doi.org/10.1073/pnas.0701976104
- UN. (2020). The Secretary-General’s Peacebuilding Fund Climate Security and Peacebuilding. https://www.un.org/peacebuilding/sites/www.un.org.peacebuilding/files/documents/brief_climate_security_20200724_2.pdf
- UNEP. (2011). Livelihood Security Climate Change, Migration and Conflict in the Sahel. https://wedocs.unep.org/20.500.11822/8032
- UNEP. (2022, October 1). Climate change and security risks. https://www.unep.org/explore-topics/disasters-conflicts/what-we-do/disaster-risk-reduction/climate-change-and-security
- UNHCR. (2022, September 29). Climate change and disaster displacement. https://www.unhcr.org/climate-change-and-disasters.html
- Van Vliet, M. T. H., Ludwig, F., & Kabat, P. (2013). Global streamflow and thermal habitats of freshwater fishes under climate change. Climatic Change, 121(4), 739-754. https://doi.org/10.1007/s10584-013-0976-0
- Vetter, T., Reinhardt, J., Floerke, M., van Griensven, A., Hattermann, F., Huang, S., Koch, H., Pechlivanidis, I., Ploetner, S., Seidou, O., Su, B., Vervoort, R. W., & Krysanova, V. (2016). Evaluation of sources of uncertainty in projected hydrological changes under climate change in 12 large-scale river basins. Climatic Change, 141, 419-433. https://doi.org/10.1007/s10584-016-1794-y
- Wang, X., Yang, T., Wortmann, M., Shi, P., Hattermann, F., Lobanova, A., & Aich, V. (2016). Analysis of multi-dimensional hydrological alterations under climate change for four major river basins in different climate zones. Climatic Change, 141, 483-498. https://doi.org/10.1007/s10584-016-1843-6
- World Bank. (2010). World Development Report 2010: Development and Climate Change. https://openknowledge.worldbank.org/handle/10986/4387
Uwagi
Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.baztech-7432f57d-059c-421c-bc67-8729f6079ed6