Geologia i ropogazonośność Przedgórza Karpat

Karnkowski, P.

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Geologia i ropogazonośność Przedgórza Karpat

Autorzy

Karnkowski P.

Identyfikatory

Warianty tytułu

Geology and oil/gas-bearing potential of Carpathian Foreland

Języki publikacji

Abstrakty

Prace geologiczno-poszukiwawcze na obszarze Przedgórza Karpat zostały zapoczątkowane w latach 20. bieżącego stulecia i przyczyniły się do okrycia wielu złóż, a zwłaszcza gazu ziemnego. Odkrycia te, dzięki zastosowaniu w latach 90. nowoczesnych badań geofizycznych, głownie sejsmicznych, umożliwiły wgłębne rozpoznanie budowy geologicznej. Przedstawiono je szczegółowo w niniejszej pracy dla poszczególnych pięter strukturalnych, ze szczególnym uwzględnieniem genezy zapadliska przedkarpackiego. Złoża ropy naftowej i gazu ziemnego na Przedgórzu zgrupowane są w utworach podłoża mezo-paleozoicznego, a złoża gazu ziemnego w utworach miocenu. Z odkrytych złóż ropy naftowej największe znaczenie miały: Grobla-Pławowice o zasobach 3,4 min ton. Ze złóż gazu ziemnego wymienić należy pole Przemyśl-Jaksmanice o zasobach rzędu 75 mld m3 gazu, z których wydobyto już ponad 50 mld m3 gazu. Prace Instytutu Górnictwa Naftowego i Gazownictwa oraz Akademii Górniczo-Hutniczej dowiodły, że utwory miocenu zawierają substancję organiczną głównie typu hu¬musowego, która w warunkach niskotemperaturowych mogła generować gaz ziemny. Warunki do generacji istniały w strefach głębszych w pobliżu brzegu Karpat i pod Karpatami, a powstały gaz migrował w kierunku północnym i północno-wschodnim. Większość złóż ropy naftowej występujących w podłożu bezpośrednio pod uszczelniającym ekranem utworów miocenu, niezależnie od wieku skał, musiała zostać uformowana w górnym sarmacie lub pliocenie.

Geological explorations in the area of Carpathian Foreland were initiated in twenties of XX century. They contributed to discovering many natural deposits, mainly those of gas. Applying in nineties modern geophysical tools, mainly seismic ones, made it possible to recognize deep geological structures. They are detaily reported in this paper as related to individual structural stages, taking especially into account genesis of Carpathian Foredeep. Oil and gas deposits in the Foreland are grouped in formations of Mezo/Palaezoic foundation, whereas those of natural gas - in Miocene formations. Of the discovered oil deposits the most significant is Grobla-Pawłowice reservoir, containing about 3,4 mln t. Of the gas deposits it is to mention the field Przemyśl-Jaksmanice which resource may be determined at a level of 75 mld m3, where already over 50 mld m3 have been recovered. IGNiG and AGH works proved that Miocene formations contain organic substance, mainly of humus type that in low temperature conditions might generate natural gas. Conditions for the generation occurred in deeper zones, close to Carpathians margin and under Carpathians, where generated gas migrated towards N and NE. Most of the oil deposits occurring in the foundation indirectly under sealing screen of the Miocene formations, independently of age of the rocks, must have been formed in Upper-Sarmatian or Pliocene.

Słowa kluczowe

geologia ropogazonośność przedgórze Karpat

geology oil/gas bearing Carpathian Foreland

Wydawca

Instytut Nafty i Gazu - Państwowy Instytut Badawczy

Czasopismo

Prace Instytutu Górnictwa Naftowego i Gazownictwa

Rocznik

2001

Tom

nr 109

Strony

1--80

Opis fizyczny

Bibliogr. 104 poz., rys.

Twórcy

autor

Karnkowski P.

Bibliografia

1. Baran U., Jawor E.: Warunki akumulacji gazu ziemnego w utworach miocenu i dalsze perspektywy poszukiwań w strefie Tarnów - Pilzno. Nafta-Gaz nr 4, 1994.
2. Błaszczyńska-Komorowska M.: The anhydrite-leess inland in the profiles of the Rzeszów Foreland. Bull. Acad. Pol. Sei. Ser. Geol. Geogr. T. 13, nr4, 1965.
3. Borys Z.: Aktualne problemy poszukiwań węglowodorów w E części przedgórza Karpat. Przegl. Geol. p. 1019-1023, 1996.
4. Borys Z., Madej K., Myśliwiec M.: Preliminary results of the new methodology of gas exploration in the north - eastern part of the Carpathian Foredeep (Poland) - Cracow, 2nd Conference, 1998.
5. Burzewski W.: Dyslokacje Przedgórza jako drogi migracji bituminów względnie ekrany złożowe. Spraw, z Pos. Kom. Nauk. PAN, Kraków nr 1-4, 1963.
6. Burzewski W.: Geologiczne uwarunkowania realiów naftowych Polski. Konf. AGH, Kraków 25- 26.09.1997.
7. Cisek В., Czernicki J.: Dyslokacje w miocenie przedgórza Karpat. Geof. i Geol. Naft. nr 7-9, Kraków s. 247-251, 1965.
8. Cisek В., Czernicki J., Karnkowski P.: Siarka w otworach naftowych na obszarze zapadliska przedkarpackiego. Tech. Posz. Geol. 22, nr 3 s.17-20, 1983.
9. Czepiec I., Kotarba M.: Paleoecology and organie matter in the late Badenian and Early Sarmatian marine basin of the Polish Part of the Carpathian Foredeep. Przegl. Geol. Vol. 46 nr 8/2, p. 733- 736, 1998.
10. Czernicki J.: Zmiany mineralizacji wód złożowych w rejonie Rzeszowa. Geof. i Geol. Naft. nr 10-12 s. 324-377, 1964.
11. Czernicki J.: Warunki geologiczno-strukturalne pułapek i parametry złóż gazu ziemnego w miocenie autochtonicznym w strefie nasunięcia Karpat między Rzeszowem a Przemyślem. Wyd. Geol. Warszawa s. 68, 1977.
12. Czernicki J., Moryc W.: Złoże ropy naftowej Nosówka koło Rzeszowa. Nafta nr 4-6 s. 49-54, 1990.
13. Dziadzio P., Jachowicz M.: Budowa podłoża utworów miocenu na SW od wyniesienia Lubaczowa. Przegl. Geol. Vol. 44 nr 11 s. 1124-1130, 1996.
14. Dudek J.: Warunki geologiczno-strukturalne pułapek i parametry złożowe górnej jury w zapadlisku przedkarpackim. Prace IGNiG Nr 37, 1980.
15. Garecka M., Olszewska В.: O stratygrafii jednostki stebnickiej. Przegl. Geol. Vol. 45, nr 8 s. 793- 798, 1997.
16. Garlicki A.: Sedymentacja soli mioceńskiej w Polsce. Prace Geol. Kom. Nauk. Geol. PAN O/Kraków, s. 119, 1974.
17. Gażdzicka E.: Nannoplankton stratigraphy of the Miocene deposits in Tarnobrzeg NE part of the Carpathian Foredeep. Kwart. Geol. 38, p. 553-570, 1964.
18. Głogoczowski J.J.: Zagadnienie genezy i migracji gazu ziemnego w miocenie SE części przedgórza Karpat. Przegl. Geol. nr 6 s. 372-380, 1976.
19. Głogoczowski J.J.: Ein Hydratmodell der Gasbildung in Miozän der Karpathenvorsenke. W: IX Internationale wissenschaftliche Konf. über geochemische und physikalisch-chemische Probleme bei der Erkundung und Förderung von Erdöl. Petrothem 79, s. 88-90, Leipzig 1979.
20. Głowacki E., Jurkiewicz H., Karnkowski P.: Występowanie karbonu w otworze Bratkowice 1. Przegl. Geol. nr 10 s. 319-324, 1963.
21. Głowacki E., Jurkiewicz H., Karnkowski P.: Geologia rejonu Przemyśla w świetle głębokich wierceń. Kwart. Geol. T. 10 nr 11, Warszawa 1966.
22. Górecki W.: Filozofia poszukiwań naftowych. Rozwój polskiej myśli poszukiwawczej. Mater. Konf. AGH Kraków, 1997.
23. Jawor E., Kruczek J.: Aktualny stan rozpoznania warunków akumulacji ropy w rejonie Puszczy Niepołomickiej. Wiad. Naft. nr 3 s. 38-40, Krosno 1964.
24. Jawor E., Kruczek J.: Zarys tektoniki i stosunków złożowych pola ropnego w rejonie Bochni. Geof. i Geol. Naft. nr 4/100 s. 97-108, Kraków 1965.
25. Jawor E.: Wgłębna budowa geologiczna na E od Krakowa. Acta Geol. Pol. Vol. 20 nr 4, 1970.
26. Jawor E., Jawor W., Kruczek J.: Aktualnie rozpoznane warunki nagromadzenia gazu ziemnego pod Karpatami na południe od Bochni. Przegl. Geol. nr 12 s. 554-562, Warszawa 1972.
27. Jawor E.: Utwory miocenu między Krakowem a Dębicą. Przegl. Geol. nr 12 s. 635-640, 1983.
28. Jawor E.: Poszukiwanie i rozpoznawanie złóż węglowodorów w nieantyklinalnych pułapkach w środkowej części zapadliska przedkarpackiego. Nafta nr 6 s. 161-167, 1983.
29. Jawor E.: Rola paleoreliefu dla rozwoju sedymentacji mioceńskiej i formowania się złóż gazu ziemnego w centralnej części zapadliska. Ref. na Karpacko-Bałkańskiej Asocjacji Geologicznej, XIII Kongres, Kraków 1985.
30. Jawor E., Kotarba M.: Geneza gazu ziemnego zakumulowanego w utworach cenomanu i miocenu w złożu Brzezowiec. Nafta nr 49 s. 47-53, 1993.
31. Jawor E.: Rozpoznanie geologiczno-złożowe i kierunki dalszych prac w środkowej i zachodniej części Karpat i zapadliska przedkarpackiego. Nafta-Gaz nr 3, s. 95-104, Kraków 1997.
32. Jucha S.: New features of structure of the Carpathain Foredeep MTS. Przegl. Geol. nr 6 s. 333- 345, 1985.
33. Jucha S.: Geologia Naftowa Polski. Wyd. AGH Kraków, 1989.
34. Jucha S.: Geologia Naftowa Polski. Wyd. AGH Kraków, 1995.
35. Karnkowski P., Reinisch R.: Występowanie siarki rodzimej na Przedgórzu Karpat. Nafta nr 5 s. 141-147, Kraków 1958.
36. Jurkiewicz H.: Application of redeposited forams in geological studies. Przegl. Geol. 39, s. 530- 533, nr 11/12, 1958.
37. Jurkiewicz H., Karnkowski P.: Poziom spirialisowy w tortonie Przedgórza Karpat. Przegl. Geol. nr 1,1961.
38. Karnkowski P., Głowacki E.: O budowie geologicznej utworów podmioceńskich przedgórza Karpat. Kwart. Geol. nr 2, p. 372-420, Warszawa 1961.
39. Karnkowski P.: Uwagi o ropo i gazonośności Karpat fliszowych i ich Przedgórza. Przegl. Geol. nr 7, p. 333-338, 1962.
40. Karnkowski P. i in.: Mapa geologiczno-strukturalna podłoża miocenu przedgórza Karpat 1:200 000. Wyd. Geol. Warszawa 1965.
41. Karnkowski P. Ołtuszyk S.: Atlas geologiczny przedgórza Karpat 1:500 000. Wyd. Geol. Warszawa 1968.
42. Karnkowski P.: Formowanie się złóż ropy naftowej i gazu ziemnego na tle geologii przedgórza Karpat polskich. Wyd. Inst. Geolog. Warszawa 1969.
43. Karnkowski P.: Wgłębne podłoże Karpat. Przegl. Geol. nr 6 s. 289-297, 1977.
44. Karnkowski P.: Paleodelta w miocenie przedgórza Karpat. Przegl. Geol. nr 11 s. 625-629, 1978.
45. Karnkowski P.: Utwory deltowe przedgórza Karpat. Przegl. Geol. nr 1 s. 28-32, 1989.
46. Karnkowski P.: Tektonika a ropogazonośność na przykładzie złóż Polski. Przegl. Geol. nr 10, 1991.
47. Karnkowski P.: Złoża ropy naftowej i gazu ziemnego w Polsce. T. 2. Karpaty i zapadliska przedkarpackie. Kraków, s. 256, 1993.
48. Karnkowski P.: The Przemyśl signoid and possibilities of hydrocarbon exploration. Geolog. Quartery Vol. 41, No 1 p. 41-52, Warszawa 1997.
49. Karnkowski P.H., Ozimkowski W.: Oil and Gas fields in the Polish East Carpathians and their Foredeep in the light of the Multi-Coverage Geological Inerpretation of Satellite Images. Conference and Exhibition modern exploration. East meets West AGH 1-4 September, Kraków 1998.
50. Kotarba M.: Bacterial gases in Polish party of the Carpathian Foredeep and Flysch Carpathians. Paris Editions Tech. s. 133-146, 1992.
51. Kotarba M., Burzewski W., Wilczek Т., Słupczyński K., Kosakowski P., Bator D.: Model of gaseous hydrocarbon generation in the Miocene stratę of the Polish part of the Carpathian Foredeep. Przegl. Geol. Vol. 46, nr 8/2 s. 737-741, 1998.
52. Kotarba M.: Composition and origin of gaseous hydrocarbons in the Miocene strata of the Polish part of the Carpathian Foredeep. Przegl. Geol. Vol. 46, nr 8/12 s. 751-758, 1998.
53. Kotlarczyk J.: Geology of the Przemyśl Carpathians - a sketch to the portrait. Przegl. Geol. 36, nr 6 s. 325-336, 1985.
54. Kruczek J.: Dolomityzacja wapieni malmu a możliwości poszukiwawcze w profilu Dąbrowa Tarnowska - Tarnów. Nafta nr 2 s. 49-54, 1972.
55. Kruczek J., Lenk Т., Olewicz Z.R.: Predyspozycje występowania złóż gazu ziemnego na tle rozwoju geologicznego polskiej części basenu przedkarpackiego. Nafta nr 4 s. 121-127, Kraków 1985.
56. Krzywiec P., Pietsch K.: Zmienność stylu tektonicznego i warunków sedymentacji na obszarze zapadliska przedkarpackiego między Krakowem a Przemyślem w świetle interpretacji regionalnych profili sejsmicznych. Kwart. AGH - Geologia, T. 22, z. 1 s. 49-59, 1996.
57. Krzywiec P., Jochym P.: Charakterystyka mioceńskiej strefy subdukcji Karpat Polskich na podstawie wyników modelowań ugięcia litosfery. Przegl. Geol. Vol. 45, nr 8 s. 785-792, 1997.
58. Krzywiec P.: Badeńska ewolucja centralnej części zapadliska przedkarpackiego. Praca doktorska. AGH Kraków, 1998.
59. Kuśmierek J., Ney R.: Tectonic problems of the basements the covers structures evolution in the eastern part of the Polish Carpathians. Przegl. Geol. 36, s. 318-324, 1998.
60. Maksym A., Liszka В., Petrosiak M.: Analiza geologiczno-geofizyczna utworów miocenu w rejonie Sędziszów - Rzeszów - Zalesie. Etap I i II - Miocen. Geonafta Warszawa, 1998.
61. Lenk Т.: Analiza geochemiczna i petrofizyczna utworów karbonu i dewonu na obszarze między Pilznem a Tarnowem. IGNiG Kraków 1992.
62. Matyasik I., Steczko A., Kobyłecka A.: Distribution of Biomarkers (Aliphatics and Aromatics) in Jurassic and Cretaceous Oils of the Carpathian Foredeep, Poland. Materiały Sympozjum East Meet West nt. Modern Exploration and Improved Oil and Gas Recovery Methods. Kraków str. 225- 229, 1998.
63. Morycowa E., Moryc W.: Rozwój utworów jurajskich na Przedgórzu Karpat w rejonie Dąbrowy Tarnowskiej - Szczucina. Rocz. Pol. Tow. Geol. T. 36 s. 231-224, 1976.
64. Moryc W.: Budowa geologiczna rejonu Lubaczowa. Rocz. Pol. Tow. Geol. T. 31, z. 1 s. 47-83, 1961.
65. Moryc W.: uwagi do stratygrafii i rozwoju utworów jury środkowej na Przedgórzu Karpat w strefie Dąbrowy Tarn. - Szczucina. Geof. i Geol. Naft. nr 10-12 s. 1-4, 1965.
66. Moryc W., Waśniowska J.: Utwory neokomskie z Baszni koło Lubaczowa. Rocz. Pol. Tow. Geol. T. 35 s. 55-70, 1965.
67. Moryc W.: Trias Przedgórza Karpat środkowych. Rocz. Pol. Tow. Geol. T. 44, z. 3 s. 419-486, 1971.
68. Moryc W.: Miocen Przedgórza Karpat w strefie Bielsko - Kraków. In. Tektonika Karpat i Przedgórza w świetle badań geofiz. i geolog. Referat Sesji Nauk. Kom. Nauk. Geol. PAN, s. 170-198, 1989.
69. Moryc W.: The Lower Creaceous in the Miocene substratum of the southern part of the Carpathian Foredeep in Poland. Aneks Soc. Geol. Pol. Vol. 67, s. 287-296, 1997.
70. Ney R.: Rola rygla krakowskiego w geologii zapadliska przedkarpackiego i rozmieszczenie złóż ropy i gazu. Prace Kom. Geol. PAN Kraków, s. 7-82, 1968.
71. Ney R., Burzewski W., Bachleda Т., Górecki W., Jakóbczak K., Słupczyński K.: Zarys paleogeografii i rozwoju litologiczno-facjalnego utworów miocenu zapadliska przedkarpackiego. Przegl. Geol. Kom. Nauk. Geol. PAN Kraków nr 82, 1974.
72. Nowotarski C., Gera A.: Mapa strukturalna podłoża miocenu Przedgórza Karpat 1:200 000. Zakład Geofizyka Kraków, 1991.
73. Obuchowicz Z.: Budowa geologiczna Przedgórza Karpat środkowych. Pr. Inst. Geol. T. 30, cz. 4, 1963.
74. Obuchowicz Z.: Złoża ropy i gazu w zapadlisku przedkarpackim. Rocz. Pol. Tow. Geol. T. 33, z. 3, 1963.
75. Obuchowicz Z.: Metodyka poszukiwań złóż ropy i gazu na tle odkrycia złóż gazu w rejonie Przemyśla. Zesz. Nauk. AGH nr 66, 1964.
76. Oszczypko N., Ślączka A.: An attempt at palynspastic reconstruction of Neogene basins in the Carpathian Foredeep. Ann. Soc. Pol. Tow. Geol. 55, s. 55-75, 1985.
77. Oszczypko W.: Mioceńska dynamika polskiej części zapadliska przedkarpackiego. Przegl. Geol. 10, s. 1007-1018, 1996.
78. Oszczypko N.: The Early - Middle Carpathian peripheral foreland basin (Western Carpathians Poland). Przegl. Geol. Vol. 10, p. 1054-1064, Warszawa 1997.
79. Parachoniak W.: Fyllity w podłożu miocenu przedgórza Karpat. Sprawozdanie z posiedzenia Kom. Nauk PAN, Kraków 1963.
80. Pawłowski S.: Geologia złóż siarki w Polsce. In. Geologia i surowce mineralne Polski. Biul. Inst. Geol. 251, p. 614-635, 1970.
81. Pietsch K., Krzywiec P.: Stratygraficzne modelowanie sejsmicznych facji złożowych. Mat. Konf. Nauk.-Techn. Problemy interpretacyjne sejsmiki. Mogilany, s. 187-204, 1994.
82. Pietsch К.: Badania anomalii sejsmicznych w strefach pionowej migracji gazu. Przegl. Geol. nr 7, 1996.
83. Pietsch K., Strzetelski W., Jarzyna J., Górecki W.: Geologiczno-geofizyczna interpretacja podkarpackich struktur gazonośnych dewonu na obszarze Lachowic - Stryszawy. Przegl. Geol. Vol. 44, nr 3, Warszawa 1996.
84. Pietsch K., Dereń D., Gąsiorowski Т.: Anomalie sejsmiczne wywołane wielopoziomowymi złożami gazu w NE części zapadliska przedkarpackiego. Przegl. Geol. Vol. 46, nr 8 s. 676-684, 1998.
85. Połtowicz S.: Dolnobadeńskie osady rynnowe i śródbadeńska erozja podmorska w okolicy Ropczyc (Dębica - Rzeszów). Nafta-Gaz nr 9 s. 363-372, 1994.
86. Połtowicz S.: Pozornie przekraczające zaleganie badenu na sekcjach sejsmicznych. Nafta-Gaz nr 4 s. 117-125, 1997.
87. Połtowicz S.: Środkowobadeńska erozja podmorska na Przedgórzu Karpat - implikacje poszukiwawcze. Nafta-Gaz nr 5 s. 209-214, 1998.
88. Pożaryski W.: Mapa tektoniczna Polski w epoce waryscyjskiej 1:1 000 000. Wyd. Geol., Warszawa 1992.
89. Radecki S.: Nowe odkrycia gazu ziemnego na Przedgórzu Karpat. Polski Gaz i Nafta nr 12, Warszawa 1997.
90. Roniewicz P., Wysocka A.: Przykłady cyklicznej sedymentacji w utworach miocenu Roztocza Przegl. Geol. Vol. 45, nr 8 p. 797-802,' 1997.
91. Samsonowicz J.: O górnym prekambrze (ryfeju) w Polsce. Przegl. Geol. nr 12, 1955.
92. Ślączka A.: Oil and gas in the Ukrainian part of the Carpathians and their foredeep. Oil and Gas in Alpidic Trustbelts and basins of Central and easter Europe. EAGE No 5, p. 17-21, 1996.
93. Ślączka A.: Oil and Gas in the Northern Carpartian. Ibidem, 1996.
94. Teisseyre W.: Zarys tektoniki porównawczej Podkarpacia. Kosmos 46, Lwów 1922.
95. Tokarski A.: O typach struktur wału metakarpackiego. Kwart. Geol. T. 2, nr 4, Warszawa 1958.
96. Tokarski A.: Struktura Niwisk. Pr. Kom. PAN nr 13, Kraków 1962.
97. Tołwiński K.: Z geologii południowej strefy przedgórza polskich Karpat wschodnich. Sprawozd. Państw. Inst. Geol. T. 4, z. 1-2, 1927.
98. Trygar H.: Mapa morfologii mezopaleozoicznej i prekambryjskiej podłoża Karpat. Arch. IGNiG, Kraków, 1995.
99. Trygar H : Nowe spojrzenie na budowę geologiczną miocenu w rejonie Lubaczowa w świetle zinterpretowanych materiałów sejsmicznych. Mat. Konf. Nauk.-Techn. Geofizyka w geologii i górnictwie, p. 153-160, Krynica 1996.
100. Wdowiarz J.: Zarys wgłębnej tektoniki strefy na południowy wschód od Gór Świętokrzyskich Biul. Inst. Geol. 1954.
101. Weil W., Karnkowski P., Górecki W., Kruczek J.: Odkrycia złóż węglowodorów w ostatnim 10- leciu i stan bazy zasobowej. Mat. II Krajowy Zjazd Branżowy Przemysłu Naftowego i Gazown. Nafta-Gaz '97. Kraków SITPNaft, s. 45-51, 1997.
102. Wul M.J., Maksimowa O.O.: Geologia i resursy nafti ta gazu Borisłavsko - Pokutskoi Zoni. Ukr. Akad. Nauk. p. 59, 1995.
103. Zubrzycki A.: Analiza facjalna i rozwój pułapek litologicznych w utworach miocenu autochtonicznego zapadliska przedkarpackiego między Rzeszowem a Pilznem. Pr. Kom. Geol. Tow. Geol. T. 33, z. 3, 1986.
104. Zuchiewicz W.: Ewolucja poglądów na genezę i wiek Karpackich powierzchni zrównania. Przegl. Geol. nr 8-9, Warszawa 1984.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-737dd91f-c4d5-4810-841a-e3e0b7e15384