The Analysis and the Evaluation of Municipal Waste Management in Voivodship Cities in Poland

• Autorzy: Senetra Adam , Krzywnicka Iwona , Tuyet Mai Do Thi

Warianty tytułu

PL

Analiza i ocena stanu gospodarki odpadami komunalnymi w miastach wojewódzkich Polski

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

Proper municipal waste management is one of the most important civilization challenges of a mankind in the light of the rules of sustainable development. The circular economy of waste management determines the improvement of current situation on condition that extracting resources and energy and the amount of the emission of harmful substances are limited. The reverse logistics is an important element of the management - the body of the processes of waste flow management and information connected with the flows, starting from the places where the waste is created to their place of destination in order to recycle various values (through reparation, recycling or conversion). The research set two aims. The first aim was to evaluate the condition of the management of municipal waste collected as mixed and municipal waste collected as separate (the mixed waste and the selected waste) with the use of modified rates created on the basis of Alankiewicz (2009). The second aim was to compare the selective collection of given fractions in particular voivodship cities in Poland (16 cities) with the use of spatial concentration coefficient and location quotient in order to assess the condition of municipal waste management. The fractions are as follows: paper and cardboard, glass, plastic, waste electrical and electronic equipment, bulky waste and biodegradable waste. The justification of the choice of the fractions is their highest share in the mass of selected waste and the fact that they are the most common waste selectively collected. The research was conducted in all voivodship cities in Poland. The gained results prove a vast diversification of the effectiveness of municipal waste selective collection in voivodship cities in Poland. For all rates the results were similar. Moreover, coincident results were gained in the research conducted with the use of spatial concentration and the location quotients, used for the first time in this kind of analyses. This proved that the methodology can be used in such research. The concentration graphs for research phenomena and the values of location quotients (LQ) can be valuable and useful tools not only in evaluating the condition of waste management. They can be valuable tips for working out the recommendations for particular spatial units. Low location quotient (LQ), in comparison with other units, signifies that there are abnormalities and that there is a necessity to intensify activities in a given range. The rate can be treated as a kind of a ranking for the whole considered system with-out the necessity of making further calculations. Its changes in the following years would inform about changes in the level of the phenomenon and about taking or not taking corrective actions (recommendations). The tool can be used in constant monitoring and planning waste management in a global perspective for related units and considered processes. In the case of the six research fractions of a selective collection of waste, the evaluation was made only with the use of the theory of spatial phenomena concentration. The reliable results were gained. The results were coincident with general trends set with the use of modified rates determined by Alankiewicz. That is the base for the evaluation of the effectiveness and recommendations for selective collection of waste in voivodship cities in Poland.

PL

Prawidłowa gospodarka odpadami komunalnymi jest jednym z ważniejszych wyzwań cywilizacyjnych w świetle zasad zrównoważonego rozwoju. Gospodarka odpadami o obiegu zamkniętym jest warunkiem poprawy obecnej sytuacji. Jest to warunek ograniczenia zużycia zasobów i energii oraz ilości powstających odpadów i emisji szkodliwych substancji. Ważnym elementem tej gospodarki jest logistyka zwrotna – ogół procesów zarządzania przepływami powstałych odpadów i informacji związanych z tymi przepływami, poczynając od miejsc, w których one powstają do miejsc ich przeznaczenia w celu odzyskania z nich różnych wartości (poprzez naprawę, recykling lub przetworzenie). W pracy założono dwa cele. Pierwszym celem była ocena stanu gospodarki zmieszanymi odpadami zebranymi i odpadami zebranymi selektywnie (w dalszej części opracowania nazywanymi: zmieszanymi i selektywnymi) za pomocą zmodyfikowanych wskaźników opracowanych na podstawie Alankiewicza (2009). Drugim celem było porównanie selektywnej zbiórki wybranych frakcji odpadów w poszczególnych miastach wojewódzkich Polski (16 miast) za pomocą współczynnika koncentracji przestrzennej oraz ilorazu lokalizacji. Frakcjami tymi są: papier i tektura, szkło, tworzywa sztuczne, zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne, odpady wielkogabarytowe, odpady biodegradowalne. Uzasadnieniem wyboru frakcji jest ich najwyższy udział w masie odpadów selektywnych, a także fakt, że są najpowszechniejszymi odpadami zbieranymi selektywnie. Badania przeprowadzono dla wszystkich miast wojewódzkich w Polsce. Uzyskane wyniki potwierdzają znaczne zróżnicowanie efektywności selektywnej zbiórki odpadów komunalnych w miastach wojewódzkich w Polsce. Uzyskano podobne wyniki dla wszystkich zastosowanych wskaźników. Ponadto zbieżne wyniki uzyskane za pomocą koncentracji przestrzennej i ilorazów lokalizacji, zastosowane po raz pierwszy do tego typu analiz, potwierdzają możliwość stosowania tej metodyki. Wykresy koncentracji dla badanych zjawisk i wartości ilorazów lokalizacji (IL) mogą być bardzo przydatnymi i cennymi narzędziami, nie tylko do oceny stanu gospodarki odpadami. Mogą być cenną wskazówką do opracowania zaleceń dla poszczególnych jednostek przestrzennych. Niski iloraz lokalizacji (IL), w porównaniu z innymi jednostkami, świadczy o nieprawidłowościach i konieczności zintensyfikowania działań w danym zakresie. Wskaźnik ten może być traktowany jako swoisty ranking dla całego rozpatrywanego systemu bez konieczności dokonywania dalszych kalkulacji. Jego zmiany w kolejnych latach informują o zmianach poziomu zjawiska oraz o podejmowaniu lub nie podejmowaniu działań naprawczych (zaleceń). Narzędzie to może służyć do stałego monitorowania i planowania gospodarki odpadami w ujęciu globalnym, dla powiązanych ze sobą jednostek i rozpatrywanych procesów. W przypadku sześciu badanych frakcji selektywnej zbiórki odpadów, oceny dokonano jedynie przy zastosowaniu teorii koncentracji zjawisk przestrzennych. Otrzymano wiarygodne wyniki zbieżne z ogólnymi trendami wyznaczonymi przy pomocy zmodyfikowanych wskaźników Alankiewicza. Jest to podstawą do oceny skuteczności i zaleceń w zakresie selektywnego zbierania odpadów w miastach wojewódzkich Polski.

Słowa kluczowe

EN

municipal waste; selected waste; mixed waste; spatial phenomena concentration

PL

odpady komunalne; odpady zbierane selektywnie; odpady zmieszane; koncentracja zjawisk przestrzennych

• Wydawca: Politechnika Koszalińska
• Czasopismo: Rocznik Ochrona Środowiska
• Rocznik: 2019
• Tom: Tom 21, cz. 2
• Strony: 1076--1098
• Opis fizyczny: Bibliogr. 25 poz., tab., rys.

Twórcy

autor

Senetra Adam

• University of Warmia and Mazury in Olsztyn, Poland

autor

Krzywnicka Iwona

• University of Warmia and Mazury in Olsztyn, Poland

autor

Tuyet Mai Do Thi

• Vietnam National University of Agriculture, Vietnam

Bibliografia

• 1. Alankiewicz, T. (2009). Skuteczność funkcjonowania gospodarki odpadami na przykładzie jednostek samorządowych województwa wielkopolskiego. Ph.D. Thesis. Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu.
• 2. Billard, I. (2019). Green solvents in urban mining. Green and Sustainable Chemistry 18, 37-41. https://doi.org/10.1016/j.cogsc.2018.11.013
• 3. Bondaruk, J., Kruczek, M., Zawartka, P. (2017) Koncepcyjne ujęcie modeli biznesowych w gospodarce o obiegu zamkniętym. W: red. Kulczycka, J., Głuc, K. (2017), W kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym. Perspektywa przemysłu. Wydawnictwo Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią Polskiej Akademii Nauk.
• 4. Castillo-Giménez, J., Montañés, A., & Picazo-Tadeo, A.J. (2019). Performance and convergence in municipal waste treatment in the European Union. Waste Management, (85), 222-231. https://doi.org/10.1016/j.wasman.2018.12.025
• 5. De Feo, G., Ferrara, C., Iannone, V., & Parrente, P. (2019). Improving the efficacy of municipal solid waste collection with a communicative approach based on easily understandable indicators. Science of The Total Environment. 651(2), 2380-2390. https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2018.10.161
• 6. Deluga, W. (2018). Gospodarka odpadami w świadomości społeczeństwa. Rocznik Ochrona Środowiska 20(2), 1530-1545.
• 7. Domański, R. (1998). Zasady geografii społeczno-ekonomicznej. Warszawa-Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• 8. Directive 2008/98/EC of the European Parliament and of the Council of 19 November 2008 on waste and repealing certain Directives. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32008L0098&from=EN
• 9. Directive (UE) 2018/851 of the European Parliament and of the Council of 30 May 2018 amending Directive 2008/98/EC on waste. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=uriserv:OJ.L_.2018.150.01.0109.01.ENG
• 10. Ferronato, N., Rada, E., C., Portillo, M., A., G., Cioca, L., I., Ragazzi, M., & Torretta, V. (2019). Introduction of the circular economy within developing regions: A comparative analysis of advantages and opportunities for waste valorization. Journal of Environmental Management 230, 366-378. https://doi.org/10.1016/j. jenvman. 2018.09.095
• 11. Green Jr., K., Pamela, J., Meacham, J., & Bhadauria, V. (2012). Green supply chain management practices : impact on performance. Supply Chain Management 17(3), 290– 305. DOI: 10.1108/13598541211227126
• 12. Gu, F., Zhang, W., Guo, J., & Hall, P. (2019). Exploring “Internet plus Recycling”: Mass balance and life cycle of a waste management system associated with a mobile application. Science of The Total Environment (649), 172-185. https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2018.08.298
• 13. Hotta, Y., & Aoki-Suzuki, C. (2014). Waste reduction and recycling initiatives in Japanese cities: lessons from Yokohama and Kamakura. Waste Management & Research 32(9), 857-866. https://doi.org/10.1177/0734242X14539721
• 14. Kłos, L. (2012). Gospodarka odpadami komunalnymi – wyzwanie XXI wieku. Studia i Prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania 28, 131-143.
• 15. Kong, J. Phillips, P.C.B., & Sul, D. (2017). Weak σ-Convergence: Theory and applications. Cowles Foundation for Research in Economics Yale University, Box 208281, 67. https://cowles.yale.edu/sites/default/files/files/pub/d20/d2072.pdf
• 16. Kostrubiec, B. (1972). Analiza zjawisk koncentracji w sieci osadniczej. Problemy metodyczne. Wrocław-Warszawa-Kraków Gdańsk: Polska Akademia Nauk.
• 17. Kostrubiec, B. (1977). Metody badania koncentracji przestrzennej. W: Chojnicki Z. (red.), Metody ilościowe i modele w geografii. Warszawa Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• 18. Minelgaitė, A., & Liobikienė, G. (2019). Waste problem in European Union and its influence on waste management behaviours. Science of the Total Environmental 667, 86-93. https://doi.org/10.1016/j.scitotenv.2019.02.313
• 19. National Waste Management Plan 2022 (2016). Monitor Polski of 11 August 2016, 784.
• 20. Phillips, P.C.B., & Sul, D. (2007). Transition modeling and econometric convergence tests. Econometrica. Journal of the Econometric Society 75(6), 1771- 1855.https://doi.org/10.1111/j.1468-0262.2007.00811.x
• 21. Phillips, P.C.B., & Sul, D. (2009). Economic transition and growth. Journal of Applied Econometrics 24(7), 1153-1185. https://doi.org/10.1002/jae.1080
• 22. Plewa, M., Giel, R., & Klimek, M. (2014). Analiza porównawcza gospodarki odpadami w Polsce i innych krajach europejskich. Logistyka 6, 8748-8758.
• 23. Regulation of the 13th September 1996 on the maintaining cleanliness and order in municipalities (Dz.U. 2018 poz. 1454).
• 24. Senetra, A., Cieślak, I. (2004). Kartograficzne aspekty oceny i waloryzacji przestrzeni. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie.
• 25. Ying-Chu, Ch. (2018). Effects of urbanization on municipal solid waste composition. Waste Management (79), 828-836. https://doi.org/10.1016/j.wasman.2018.04.017

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).