Indicators method of aesthetics analysis using spatial datasets

• Autorzy: Pluto-Kossakowska Joanna , Cuprjak Marika

Identyfikatory

DOI

10.21005/pif.2023.55.C-03

Warianty tytułu

PL

Metoda wskaźnikowa analizy estetyki z wykorzystaniem zbiorów danych przestrzennych

• Języki publikacji: EN PL

Abstrakty

EN

The research aimed to propose and test a methodology for evaluating spatial aesthetics using a grid of basic fields and comparing them with indicators related to the administrative borders of municipalities. The indicators used in such analysis refer to attributes of the landscape that enable the assessment of its structure and components. This paper proposes a methodology for calculating selected indicators based on available spatial datasets. A mathematical formula was adapted or prepared for each indicator to determine its value using different datasets, including vector databases or raster files. The analyses of space order allowed presenting the spatial distribution in the form of maps and the possibility of adjusting the relevance of individual criteria, weights, and profiles.

PL

Badania miały na celu zaproponowanie i przetestowanie metodologii oceny estetyki przestrzennej przy użyciu siatki pól podstawowych i porównanie ich ze wskaźnikami związanymi z granicami administracyjnymi gmin. Wskaźniki wykorzystywane w takiej analizie odnoszą się do atrybutów krajobrazu, które umożliwiają ocenę jego struktury i komponentów. W artykule zaproponowano metodologię obliczania wybranych wskaźników w oparciu o dostępne zbiory danych przestrzennych. Dla każdego wskaźnika zaadaptowano lub przygotowano formułę matematyczną określającą jego wartość z wykorzystaniem różnych zbiorów danych, w tym wektorowych baz danych lub plików rastrowych. Analizy ładu przestrzennego pozwoliły na przedstawienie rozkładu przestrzennego w postaci map oraz możliwość dostosowania istotności poszczególnych kryteriów, wag i profili.

Słowa kluczowe

EN

spatial order; spatial attractiveness; landscape; spatial data; multicriteria evaluation

PL

ład przestrzenny; atrakcyjność przestrzeni; krajobraz; dane przestrzenne; analiza wielokryterialna

• Wydawca: Wydawnictwo Uczelniane Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie
• Czasopismo: Przestrzeń i Forma
• Rocznik: 2023
• Tom: nr 55
• Strony: 179--204
• Opis fizyczny: Bibliogr. 39 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Pluto-Kossakowska Joanna

• Warsaw University of Technology, Poland

• https://orcid.org/0000-0002-6533-1332

autor

Cuprjak Marika

• Warsaw University of Technology, Poland

• https://orcid.org/0000-0002-5759-9208

Bibliografia

• [1] Blachowski J., Masłowska K., 2015: Wielokryterialna ocena dostępności niezagospodarowania złóż surowców skalnych metodami AHP i WLC na przykładzie powiatu kłodzkiego. Górnictwo Odkrywkowe, Vol. 1, pp. 61-70, ISSN 0043-2075.
• [2] Chmielewski T. J., Śleszyński P., Chmielewski Sz., Kułak A., 2018: Ekologiczne i fizjonomiczne koszty bezładu przestrzennego. Warszawa, IGiPZ PAN, ISBN 978–83–61590–94–1.
• [3] Chmielewski T., Myga-Piątek U., Solon J. 2015: Typologia aktualnych krajobrazów Polski. Przegląd Geograficzny, 87, 3, pp. 377-408.
• [4] Copernicus, Land Monitoring Service: https://land.copernicus.eu/pan-european/high-resolution-layers/imperviousness (dostęp 24.07.2023).
• [5] Cuprjak M. Pluto-Kossakowska J., 2022: Ocena estetyki przestrzeni z wykorzystaniem wskaźników jakościowych. Roczniki Geomatyki, t. XVII, 2(85), pp. 101-109.
• [6] Cuprjak M., 2022: Metodyka oceny estetyki przestrzeni z wykorzystaniem danych przestrzennych. Politechnika Warszawska, praca magisterska, rękopis.
• [7] De la Fuente de Val G., Atauri J.A., De Lucio J.V., 2006: Relationship between landscape visual attributes and spatial pattern indices: A test study in Mediterranean-climate landscapes. Landscape and Urban Planning, Vol. 77, pp. 393-407 ISSN 0169-2046.
• [8] Europejska Konwencja Krajobrazowa (EKK), Florencja 20.10.2000, Dz.U. 2006 nr 14 poz. 98.
• [9] Gałecka-Drozda A., Szczepańska M., Wilkaniec A., de Mezer E., 2018: Aspekty kulturowe, kompozycyjne i percepcyjne w opracowaniach dotyczących identyfikacji charakteru krajobrazu na poziomie lokalnym, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica, Vol. 33, pp. 63-76, ISSN 0208-6018.
• [10] Geoportal Infrastruktury Informacji Przestrzennej https://geoportal.gov.pl dostęp 27.07.2023).
• [11] Geoportal Krajowy https://mapy.geoportal.gov.pl/ (dostęp 27.07.2023).
• [12] Górczyńska M., 2013: Wskaźniki zagospodarowania i ładu przestrzennego w miastach i na obszarach silnie zurbanizowanych. Biuletyn Polska Akademia Nauk. Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju. Vol. 252, pp. 87-109, ISSN 0079-3493.
• [13] Greene R., Devillers R., Luther j. E., Eddy B. G., 2011: GIS‐Based Multiple‐Criteria Decision Analysis. Geography Compass. Vol. 5, pp. 412-432, ISSN 1749-8198.
• [14] GUGiK, Dane centralnego zasobu geodezyjnego i kartograficznego: https://www.gov.pl/ web/gugik/dane-centralnego-zasobu-geodezyjnego-i-kartograficznego3 (dostęp 24.07.2023).
• [15] GUS, Bank Danych Lokalnych BDL: https://bdl.stat.gov.pl/ (dostęp 24.07.2023).
• [16] Hansen G., Macedo J., 2021: Landscape Aesthetics, in: Urban Ecology for Citizens and Planners. Gainesville, University Press of Florida, pp. 265-275, ISBN 9781683402527.
• [17] Izdebski H. 2013: Ideologia i zagospodarowanie przestrzeni. Warszawa, Wolters Kluwer Polska SA, pp. 18, ISBN: 978-83-264-6089-0.
• [18] Jakiel M., Ocena atrakcyjność wizualnej krajobrazu dolinek krakowskich – możliwości zastosowania w planowaniu przestrzennym. W: Liro J., Liro M., Krąż P. (red.), Współczesne problemy i kierunki badawcze w geografii, tom 3. Kraków, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński, 2015, pp. 91–107, ISBN 978-83-64089-15-2.
• [19] Kistowski M., 1997: Problem pola podstawowego w ocenie potencjału krajobrazu na obszarach młodoglacjalnych. Problemy Ekologii Krajobrazu. Vol. 1, Warszawa, 18–29.
• [20] Kistowski M., 2007: Metoda delimitacji i oceny wartości wizualno-estetycznej jednostek krajobrazowych i jej zastosowanie dla obszaru województwa pomorskiego. W: K. Ostaszewska, i in. (red.), Znaczenie badań krajobrazowych dla zrównoważonego rozwoju. Warszawa, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, pp. 677–695, ISBN 978-83-89502-42-1.
• [21] Kowalczyk, K. A., 2021: Wskaźnikowa ocena wartości estetycznej krajobrazu miejskiego na przykładzie centrum Wieliczki. Space – Society – Economy. Vol. 32, pp. 7–37., ISSN 2451-3547.
• [22] Kulczyk S., Krajobraz i turystyka. O wzajemnych relacjach. Warszawa, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego, 2013, ISBN 978-83-63245-84-9.
• [23] Mahan A., Mansouri S.A. 2017: The Study Of “Landscape” Concept with an Emphasis on the Views of Authorities of Various Disciplines. Bagh-E Nazar, Vol. 14, pp. 17-28, ISSN 1735-9635.
• [24] Makarow M., Rodriguez-Peña A., Žic-Fuchs M., Caball M., Landscape in a Changing World, European Science Fundation. Science Policy Briefing, 2010, Vol. 41, ISBN 978-2-918428-24-4.
• [25] Malczewski J., Jaroszewicz J., 2018: Podstawy analiz wielokryterialnych w systemach informacji geograficznej. Warszawa, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej. ISBN 978978-83-7814-762-6.
• [26] Michalska Z., Pluto-Kossakowska J., 2022: Indicators of quality of life in the city based on spatial databases. Space & Form vol. 51, pp. 153-184, DOI 10.21005/pif.2022.51.C-02.
• [27] Myga-Piątek U., 2007: Kryteria i metody oceny krajobrazu kulturowego w procesie planowania przestrzennego na tle obowiązujących procedur prawnych. (w) Waloryzacja środowiska przyrodniczego w planowaniu przestrzennym. Gdańsk-Warszawa, pp. 101-110.
• [28] Nijhuis S., Reitsma M., 2011: Landscape policy and visual landscape assessment. The Province of Noord-Holland as a case study. Research in Urbanism Series, Vol. 2, pp. 229-259, ISSN 1875-0192.
• [29] OSM, OpenStreetMap: https://www.openstreetmap.org/ (dostęp 24.07.2023).
• [30] OSM, Wiki: https://wiki.openstreetmap.org/ (dostęp 24.07.2023).
• [31] Pluto-Kossakowska J. 2020: Automatic detection of grey infrastructure based on VHR image. The International Archives of the Photogrammetry, Remote Sensing and Spatial Information Sciences, Volume XLIII-B3-2020, https://doi.org/10.5194/isprs-archives-XLIII-B3-2020-181-2020.
• [32] Podhorodecka K., 2016: Ocena atrakcyjności wizualnej krajobrazu wybranych obszarów Polski, Turyzm, Vol. 26/2, pp. 33-38, ISSN 0867-5856.
• [33] Portal Geostatystyczny: https://portal.geo.stat.gov.pl/ (dostęp 24.07.2023).
• [34] Saaty R. W., 1987: The analytic hierarchy process—what it is and how it is used. Mathematical Modelling. Vol. 9, pp. 161-176, 0270-0255.
• [35] Solon J. i in., 2013: Identyfikacja i ocena krajobrazów – metodyka oraz główne założenia. Raport etapowy 01. Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN. http://ochronaprzyrody.gdos.gov.pl/files/artykuly/26305/I_Zalozenia_do_metodyki_identyfikacji_krajobrazow_Jerzy_Solon.pdf (dostęp: 3.08.2022).
• [36] Śleszyński P., 2013: Propozycja kompleksowej koncepcji wskaźników zagospodarowania i ładu przestrzennego. Biuletyn Polska Akademia Nauk. Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju. Vol. 252, pp. 176-231, ISSN 0079-3493.
• [37] Śleszyński P., 2021: Multi-Item Assessment of Physiognomic Diversity of Geocomplexes as a Comprehensive Method of Visual-Aesthetic Landscape Assessment, Geographies. Vol. 1, pp. 22-46, ISSN 2673-7086.
• [38] Tveit M., Ode Å. , and Fry G., 2006: Key concepts in a framework for analyzing visual landscape character, Landscape Research, Vol. 31, pp. 229-255, ISSN 0142-6397.
• [39] Zhang N, Zheng X and Wang X, 2022: Assessment of Aesthetic Quality of Urban Landscapes by Integrating Objective and Subjective Factors: A Case Study for Riparian Landscapes. Frontiers in Ecology and Evolution. ISSN 2296-701.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MEiN, umowa nr SONP/SP/546092/2022 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2022-2023).