Zmiany w górnictwie węgla kamiennego – geneza, przebieg, efekty

• Autorzy: Karbownik A. , Turek M.

Warianty tytułu

EN

Changes in hard coal mining – genesis, course, effects

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W okresie ostatnich dwudziestu lat w górnictwie węgla kamiennego dokonano głębokich przeobrażeń organizacyjnych, technicznych, kadrowych oraz finansowych, poprzez wdrażanie kolejnych programów restrukturyzacji. W efekcie przeobrażeń organizacyjnych kopalnie przekształcono w przedsiębiorstwa państwowe, które następnie zgrupowano w spółkach węglowych. Sektor górnictwa węgla kamiennego liczył w 2010 roku 30 czynnych kopalń działających w strukturach spółek węglowych, co stanowi około 40 % stanu wyjściowego z 1990 roku. Równolegle ze zmianami organizacyjnymi wprowadzano zmiany techniczne. Dają one pozytywne efekty, które przekładają się na wzrost wydajności ogólnej i wydajności dołowej w urobku. W ramach restrukturyzacji zatrudnienia zmniejszono zatrudnienia do rozmiarów wyznaczonych przez zmniejszony poziom wydobycia i sprzedaży. Wydobycie na przestrzeni analizowanego okresu spadło o połowę, z poziomu około 147 mln ton w 1990 roku, do poziomu 72 mln ton w roku 2010. W analogicznym okresie przeciętne zatrudnienie w kopalni zasadniczej spadło z około 390 tys. osób w 1990 roku do około 110 tys. w roku 2010, w tym zatrudnienie na dole zmniejszyło się z ok. 260 tys. do ok. 87 tys. osób, natomiast na powierzchni ze 125 tys. do 22 tys. Na tym tle dokonano również restrukturyzacji finansowej. Systematyczne pogarszanie się wyników finansowych przedsiębiorstw górniczych od 1990 roku zostało zahamowane i w 2001 roku górnictwo węgla kamiennego odnotowało pierwszy od rozpoczęcia transformacji dodatni wynik finansowy. Rok 2010 zamknął się zyskiem netto wynoszącym około 1 185 mln zł.

EN

Within the period of the last twenty years in the hard coal mining sector deep organisational, technical, personnel, and financial transformations took place, through the implementation of subsequent restructuring programmes. As a result of organisational transformations the mines were transformed into state enterprises, which next were grouped in coal companies. The hard coal mining sector comprised in 2010 30 operating mines acting in coal company structures, what constitutes about 40% of the initial state from 1990. Parallel with organisational changes technical changes were introduced. They give positive effects, which translate into the increase of the general productivity and underground productivity with respect to output. In the framework of employment restructuring the employment was reduced reaching proportions determined by the decreased production and sale level. The production decreased during the analysed period by half from the level of about 147 million tons in 1990 to the level of 72 million tons in 2010. In the analogical period the average employment decreased from about 390,000 persons in 1990 to about 110,000 persons in 2010. At the same time the employment underground decreased from about 260,000 to about 87,000 persons, whereas on the surface it decreased from 125,000 to 22,000 persons. Against this background also the financial restructuring was performed. The systematic worsening of financial effects of mines since 1990 has been stopped, and in 2001 the hard coal mining sector has noted the first from transformation beginning positive financial effect. In 2010 the net profit amounted to 1,185 million zlotys.

Słowa kluczowe

PL

restrukturyzacja górnictwa węgla kamiennego; restrukturyzacja techniczna kopalń; restrukturyzacja organizacyjna górnictwa; restrukturyzacja zatrudnienia w kopalniach; restrukturyzacja finansowa górnictwa

EN

hard coal mining restructuring; technical restructuring of mines; mining sector organisational restructuring; employment restructuring in mines; mining sector financial restructuring

• Wydawca: Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Górnictwa
• Czasopismo: Przegląd Górniczy
• Rocznik: 2011
• Tom: T. 67, nr 7-8
• Strony: 11--18
• Opis fizyczny: Bibliogr. 9 poz., wykr.

Twórcy

autor

Karbownik A.

• Wydział Organizacji i Zarządzania. Politechnika Śląska Gliwice

autor

Turek M.

• Wydział Organizacji i Zarządzania. Politechnika Śląska Gliwice

Bibliografia

• 1. Karbownik A., Bijańska J.: Restrukturyzacja polskiego górnictwa węgla kamiennego w latach 1990–1999, Wyd. Pol. Śl., Gliwice 2000.
• 2. Karbownik A.: Zarządzanie procesem dostosowawczym w górnictwie węgla kamiennego w świetle dotychczasowych doświadczeń, Wyd. Pol. Śl., Gliwice 2005.
• 3. Karbownik A., Wodarski K.: Kierunki i zakres dalszej realizacji procesu dostosowawczego w górnictwie węgla kamiennego w Polsce do roku 2010, Wyd. Pol. Śl., Gliwice 2005.
• 4. Modele finansowania działalności operacyjnej przedsiębiorstw górniczych, praca zbior. pod red. M. Turka, Wyd. GIG, Katowice 2011.
• 5. Jonek-Kowalska I., Turek M.: Finansowanie procesów restrukturyzacyjnych w górnictwie węgla kamiennego w latach 2003–2006, [W:] Zarządzanie restrukturyzacją w procesach integracji i rozwoju nowej gospodarki, Wyd. Uniwersytetu Ekonomicznego, Kraków 2008.
• 6. Turek M., Jonek-Kowalska I.: Koncentracja przedsiębiorstw przemysłowych – przyczyny, przebieg, efekty, Wyd. Pol. Śl., Gliwice 2009.
• 7. Turek M., Jonek-Kowalska I.: Zmiany w zarządzaniu kosztami w kopalniach węgla kamiennego, Studia i prace Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytetu Szczecińskiego nr 5, Szczecin 2008.
• 8. Turek M., Michalak A.: Analiza struktury kapitału w kontekście źródeł finansowania przedsiębiorstw górniczych. Szkoła Eksploatacji Podziemnej, Kraków, ig Smie PAN 2009.
• 9. Turek M., Michalak A.: Ocena struktury i dynamiki zmian kosztów w przedsiębiorstwie górniczym. Przegląd Górniczy 9/2009.