Transport publiczny a dostępność na obszarach wiejskich Szwajcarii

• Autorzy: Guzik R.

Identyfikatory

DOI

10.4467/2543859XPKG.16.022.6320

Warianty tytułu

EN

Public transportation and spatial accessibility in rural areas of Switzerland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Dostępność przestrzenna jest jednym z kluczowych składników dyskursów rozwoju obszarów wiejskich, sprawiedliwości społecznej, a także zrównoważonego rozwoju. Dostępność do przestrzennie i czasowo rozproszonych miejsc, zasobów i szans, a zwłaszcza dostępność do edukacji czy służby zdrowia, jest ważnym czynnikiem określającym szanse życiowe ludzi. Dostępność jest też czynnikiem rozwoju i wzrostu gospodarczego miejscowości i całych regionów. Celem artykułu jest przedstawienie wpływu instytucjonalnych uwarunkowań organizacji transportu publicznego w Szwajcarii, uznawanej za wzorzec organizacji transportu publicznego, na dostępność przestrzenną na obszarach wiejskich. Dla uwzględnienia wpływu regulacji transportu publicznego zbadano zmiany w dostępności na wybranych obszarach wiejskich Szwajcarii, które pokazano na szerszym tle zmian dostępności na wybranych obszarach wiejskich Polski, Czech i Słowacji.

EN

In a contemporary globalized, hyper-mobile world one of the most important narrative in discourse on development of rural and peripheral areas is their accessibility. An adequate access to spatially and temporally dispersed resources and opportunities is an important issue undermining people’s life chances, especially access to education and to health care, as well as a prospect for an economic growth and prosperity of regions and localities. The idea of accessibility become part of political agenda settled in the social justice and social inclusion rhetoric as well as it has emerged as an important part of sustainability discourse. The study examines the impact of the public transportation organization on spatial accessibility in rural areas of Switzerland, which is often recalled as a benchmark for public transportation. To examine effects of the changes in Swiss public transport regulation a comparison of accessibility in selected Swiss rural areas over time is presented. Additionally, some rural areas of Poland, Czechia and Slovakia are included in the comparison to set a wider background.

Słowa kluczowe

PL

dostępność przestrzenna; obszar wiejski; Szwajcaria; transport publiczny; zrównoważona mobilność

EN

spatial accessibility; rural area; public transportation; sustainable mobility; Switzerland

• Wydawca: Komisja Geografii Komunikacji Polskiego Towarzystwa Geograficznego ; Uniwersytet Gdański. Katedra Geografii Rozwoju Regionalnego
• Czasopismo: Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG
• Rocznik: 2016
• Tom: nr 19(4)
• Strony: 49--61
• Opis fizyczny: Bibliogr. 49 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Guzik R.

• Zakład Rozwoju Regionalnego, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński, Gronostajowa 7, 30-387 Kraków

Bibliografia

• [1] Adey P., 2010, Mobility, Routledge, London–New York.
• [2] Banister D., Brechman J., 2000, Transport Investment and Economic Development, University College London Press, London.
• [3] Banister D., Stead D., Steen P., Dreborg K., Akerman J., Nijkamp P., Schleicher-Tapeser R., 2000, European Transport Policy and Sustainable Mobility, Spon Press, London–New York.
• [4] Banister D., 2008, The sustainable mobility paradigm, Transport Policy, 15, 73-80.
• [5] Bański J., 2006, Geografia polskiej wsi, PWE, Warszawa.
• [6] Black J., Conroy M., 1977, Accessibility measures and the social evaluation of urban structure, Environment and Planning A, 9, 1013–1031.
• [7] Cass N., Shove E., Urry J., 2005, Social exclusion, mobility and access, Sociological Review, 53, 539-555.
• [8] Cresswell T., 2006, On the Move: Mobility in the Modern Western World, Routledge, London.
• [9] Cullinane S., Stokes G., 1998, Rural Transport Policy, Pergamon Press, Oxford.
• [10] Domański B., 2011, Czy regiony słabo rozwinięte potrzebują wyrównywania nierówności regionalnych? [w:] Budowanie spójności terytorialnej i przeciwdziałanie marginalizacji obszarów problemowych. Wybór referatów konferencyjnych, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa, 62-70.
• [11] Farrington J., 2007, The New narrative of accessibility: its potential contribution to discourses in (transport) geography, Journal of Transport Geography, 15, 319-330.
• [12] Farrington J., Farrington C., 2005, Rural accessibility, social inclusion and social justice, Journal of Transport Geography, 13, 1–12.
• [13] FSO, 2013, Mobility and Transport Pocket Statistics 2013, Federal Statistical Office FSO, Neuchâtel.
• [14] FSO, 2016a, Mobility and transports. Pocket statistics 2015, Federal Statistical Office FSO, Neuchatel.
• [15] FSO, 2016b, Pendlermobilität in der Schweiz 2014, Federal Statistical Office FSO, Neuchatel.
• [16] FSO, 2016c, Swiss tourism statistics 2015, Federal Statistical Office FSO, Neuchatel.
• [17] Frey R., 2003, Swiss Transport Policy: Mobility vs. Sustainability, Moving through nets: The physical and social dimensions of travel, 10th International Conference on Travel Behaviour Research, Lucerne.
• [18] Gadziński J., 2010, Ocena dostępności komunikacyjnej przestrzeni miejskiej na przykładzie Poznania, Biuletyn Instytutu Geografii i Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej UAM, 13, Wydawnictwo Naukowe Bogucki, Poznań.
• [19] Guzik R., 2003, Przestrzenna dostępność szkolnictwa ponadpodstawowego, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Kraków.
• [20] Guzik R., 2012, Porównanie dostępności przestrzennej w obszarach wiejskich Karpat Polski, Słowacji i Republiki Czeskiej [w:] P. Rosik, R. Wiśniewski (red.), Dostępność i mobilność w przestrzeni, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa, 103-110.
• [21] Guzik R., Kołoś A., 2015, Dostępność komunikacyjna [w:] R. Guzik R., A. Kołoś (red.), Relacje funkcjonalno-przestrzenne między ośrodkami miejskimi i ich otoczeniem w województwie pomorskim. Pomorskie Studia Regionalne. Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk, 217–268.
• [22] Guzik R., Kołoś A., Gwosdz K., Biernacki W., Działek J., Kocaj A., Panecka-Niepsuj M., Wiedermann K., 2016, Dostępność, relacje i powiązania przestrzenne w Miejskim Obszarze Funkcjonalnym Olsztyna, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• [23] Guzik R., Zborowski A., Kołoś A., Micek G., Gwosdz K., Trzepacz P., Chaberko T., Kretowicz P., Ciechowski M., Dej M., Grad N., 2010, Dostępność komunikacyjna oraz delimitacja obszarów funkcjonalnych [w:] B. Domański, A. Noworól (red.), Małopolskie miasta – funkcje, potencjał i trendy rozwojowe, Małopolskie Obserwatorium Polityki Rozwoju, Kraków, 88-134.
• [24] Hansen W. G., 1959, How accessibility shapes land use, Journal American Institute of Planners, 25, 73-76.
• [25] Hanson S., 1995, The Geography of Urban Transportation, Guilford, New York.
• [26] Heffner K., 2003, Małe miasta a rozwój obszarów wiejskich [w:] A. Stasiak (red.), Problemy zagospodarowania terenów wiejskich w Polsce, Biuletyn KPZK PAN, 207, 227-246.
• [27] Holden E., 2007, Achieving Sustainable Mobility: Everyday and Leisure-time Travel in the EU, Ashgate, Aldershot.
• [28] Keeling D., 2009, Transportation geography: local challenges, global contexts, Progress in Human Geography, 33, 4, 516-526.
• [29] Komornicki T., Śleszyński P., Rosik P., Pomianowski W., 2010, Dostępność przestrzenna jako przesłanka kształtowania polskiej polityki transportowej, Biuletyn KPZK PAN, 241.
• [30] Linder W., 2004, PoliticalCulture [w:] U. Klöti, P. Knoepfel, H. Kriesi, W. Linder, Y. Papadopoulos (red.), Handbook of Swiss Politics. Neue Zürcher Zeitung Publishing, Zurich, 13–31.
• [31] Mees P., 2000, A Very Public Solution: Transport in the Dispersed City, Melbourne University Press, Melbourne.
• [32] Moseley M.,1979, Accessibility: The Rural Challenge, Methuen, London.
• [33] Nutley S., 1998, Rural areas: the accessibility problem [w:] B. Hoyle, R. Knowles (red.), Modern Transport Geography, Wiley, Chichester, 185-215.
• [34] Pacione M., 1989, Access to urban services: the case of secondary schools in Glasgow, Scottish Geographical Magazine, 105, 12-18.
• [35] Petersen T., 2016, Watching the Swiss: A network approach to rural and exurban public transport, Transport Policy, 52, 175-185.
• [36] Rietveld P., Stough R. (red.), 2007, Institutions and Sustainable Transport: Regulatory Reform in Advanced Economies, Edward Elgar Publishing, Cheltenham.
• [37] Rosik P., 2012, Dostępność lądowa przestrzeni Polski w wymiarze europejskim, Prace Geograficzne, IGiPZ PAN, 233.
• [38] Scheidegger P., 2008, The Swiss Case: Enticing Wealthy Citizens to Use Public Transport [w:] G. M. Guess (red.), Managing and Financing Urban Public Transport Systems. An International Perspective, Local Government and Public Service Reform Initiative, Open Society Institute, Budapest, 295-313.
• [39] SFC, 2016, Sustainable Development Strategy 2016–2019, Swiss Federal Council, Bern.
• [40] Sheller M., Urry J. (red.), 2006, Mobile Technologies of the City, Routledge, London.
• [41] Śleszyński P., 2014, Dostępność czasowa i jej zastosowania, Przegląd Geograficzny, 86, 2, 171-215.
• [42] Štastná M., Vaishar A., Stonawská K., 2015, Integrated Transport System of the South-Moravian Region and its impact on rural development, Transportation Research Part D: Transport and Environment, 36, 53-64.
• [43] Taylor Z., 1999, Przestrzenna dostępność miejsc zatrudnienia, kształcenia i usług a codzienna ruchliwość ludności wiejskiej, Prace Geograficzne IGiPZ PAN, 171.
• [44] Urry J., 2009, Socjologia mobilności, PWN, Warszawa.
• [45] White P. R., 2009, Public Transport. Its planning, management and operation, Routledge, London–New York.
• [46] VöV, 2012, Fakten und Argumente zum öffentlichen Verkehr der Schweiz 2012, Der Verband öffentlicher Verkehr, Bern.
• [47] VöV, 2013, Manual Direkter Verkehr, Der Verband öffentlicher Verkehr, Bern.
• [48] VöV, 2016, Fakten und Argumente zum öffentlichen Verkehr der Schweiz 2016, Der Verband öffentlicher Verkehr, Bern.
• [49] Vuchic V., 2005, Urban Transit: Operations, Planning and Economics, John Wiley & Sons, Hoboken, NJ.

Uwagi

PL

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).