Bastion III „Kleparz” – brama turystyki kulturowej

• Autorzy: Wielgus Krzysztof , Środulska-Wielgus Jadwiga , Piekło Joanna

Identyfikatory

DOI

10.48234/WK61BASTION

Warianty tytułu

EN

Bastion III Kleparz – a gateway to cultural tourism

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Twierdza Kraków jest bardzo atrakcyjna z poznawczego punktu widzenia; od ujęcia naukowego, przez popularnonaukowe po anegdotyczno-dygresyjne wpisujące się w turystyczny wizerunek miast i regionów, a często wręcz wizerunek ten tworzące. Twierdza jest dziełem wielu narodów i wielu narodom służyła. Stanowi przedmiot zainteresowania turystów (ok. 160 tys. w roku, bez żadnych jak dotąd zachęt promocyjnych). W Europie zjawisko turystyki industrialnej i militarnej rozwija się i ma coraz liczniejszą grupę miłośników. Jedną z bram do Twierdzy Kraków, a tym samym do turystyki militarnej i industrialnej na terenie Małopolski jest położony w centrum miasta Bastion III. Przedstawiono konsekwencję procesu ratowania i adaptacji obiektu w studiach, koncepcjach, projektach, raportach z realizacji i zestawieniu chronologicznym opracowań jako zapis kilkudziesięcioletniego, przykładowego procesu odzyskiwania zachowanego, lecz bardzo przekształconego obiektu inżynieryjnego z połowy XIX wieku.

EN

The Cracow Fortress is highly attractive from a cognitive point of view; from an academic, through a popular scientific, to an anecdotal and digressive perspective aligned with the tourist image of cities and regions, and often from a standpoint that defines this image. The Fortress was the work of multiple nations and multiple nations it has served. It is the object of interest of tourists (ca. 160 thousand per year, without any promotional encouragement). In Europe, the phenomenon of industrial and military tourism is developing and is gaining and increasing number of enthusiasts. One of the gates to the Cracow Fortress and thus to Lesser Poland’s military and industrial tourism, is Bation III, located in the center of the city. This paper presents the consequences of the process of repairing and adapting this structure in studies, conceptual proposals, designs, construction reports and a chronological list of documents and other works – as a record of an example of a several-decades-long process of restoring a preserved, yet heavily modified engineering structure from the middle of the nineteenth century.

Słowa kluczowe

PL

rewaloryzacja dawnych dzieł; inżynierii; dawne fortyfikacje; turystyka militarna; Twierdza Kraków; chłonność; przydatność; podatność adaptacyjna zabytków fortyfikacyjnych

EN

restoration of historical engineering; works; historical fortifications; military cultural; tourism; Cracow Fortress; adaptational absorptivity; suitability and susceptibility of heritage fortifications

• Wydawca: Zarząd Główny Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków
• Czasopismo: Wiadomości Konserwatorskie
• Rocznik: 2020
• Tom: Nr 61
• Strony: 112--123
• Opis fizyczny: Bibliogr. 20 poz., fot., rys.

Twórcy

autor

Wielgus Krzysztof

• Architektury Krajobrazu, Politechnika Krakowska

autor

Środulska-Wielgus Jadwiga

• Architektury Krajobrazu, Politechnika Krakowska

autor

Piekło Joanna

Bibliografia

• 1. Chylińska Dagmara, Formy ekspozycji i udostępnienia turystycznego obiektów militarno-wojskowych z czasów II wojny światowej, „Folia Turistica” 2006, nr 17, s. 77–97.
• 2. Chylińska Dagmara, Obiekty militarno-wojskowe z czasów II wojny światowej na Dolnym Śląsku jako produkt turystyczny, aktualne wykorzystanie i szanse rozwoju, „Turyzm” 2006, s. 5–19.
• 3. Jędrysiak Tadeusz, Mikos v. Rohrscheidt Amin, Militarna turystyka kulturowa, Warszawa 2011.
• 4. Kamińska Ewa, Z historią w tle, czyli turystyka forteczna, „Wiadomości Turystyczne” 2007, nr 24, s. 14–15.
• 5. Krahel Sebastian, Twierdza Boyen (Giżycko) – fortyfikacja jako atrakcja turystyczna, „Prace i Studia Geograficzne” 2003, t. 32, s. 99–115.
• 6. Leśniak Ewelina, Mazurski Krzysztof Ryszard, Twierdza Srebrnogórska jako obiekt turystyczny, „Folia Turistica” 2006, nr 17, s. 137–152.
• 7. Mikos v. Rohrscheidt Amin, Polska: największe muzeum fortyfikacji na wolnym powietrzu w aspekcie rozwoju turystyki kulturowej, [w:] „Turystyka Kulturowa” 2009, nr 2, www.turystykakulturowa.org.
• 8. Molski Piotr, Forteczne atrakcje, ,,Aktualności Turystyczne” 2003, nr 8, s. 26–27.
• 9. Molski Piotr, Zabytkowe fortyfikacje. Ochrona a turystyka. Rozwiązania polskie a praktyka europejska, [w:] Eksploracja przestrzeni historycznej, red. Mieczysław K. Leniartek, Wrocław 2008, s. 101–113.
• 10. Potyrała Jerzy, Śląskie forty kleszczowe z XVIII wieku – ich podobieństwa i stan zachowania oraz możliwości adaptacji na potrzeby turystyki, [w:] Komercjalizm turystyki kulturowej, red. Mieczysław K. Leniartek, Wrocław 2008, s. 71–82.
• 11. Staniewska Anna, Zarządzanie zabytkowym krajobrazem warownym – studium przypadku zarządzanie krajobrazem kulturowym, „Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego” nr 10, Komisja Krajobrazu Kulturowego PTG, Sosnowiec 2008, s. 488–495.
• 12. Środulska-Wielgus Jadwiga, Szlaki turystyki kulturowej jako sposób ochrony i udostępniania krajobrazu, „Nauka. Przyroda. Technologie” 2009, t. 3, z. 1, s. 93.
• 13. Środulska-Wielgus Jadwiga, Znaczenie szlaków turystyki kulturowej w promocji krajobrazu inżynieryjnego, [w:] Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Dziedzictwo kulturowe a turystyka”, Kłodzko 18 VI 2008.
• 14. Środulska-Wielgus Jadwiga, Wielgus Krzysztof, Kształtowania krajobrazu poprzez udostępnienie turystyczne na przykładzie Twierdzy Zamość, [w:] XII Forum Architektury Krajobrazu Panel 3 II.
• 15. Środulska-Wielgus Jadwiga, Wielgus Krzysztof, Kształtowanie krajobrazu poprzez udostępnianie turystyczne na przykładzie Twierdzy Zamość, [w:] Studia Krajobrazowe a ginące krajobrazy, praca zbiorowa, red. Dagmara Chylińska, Jan Łach, Wrocław 2010, s. 317–328.
• 16. Środulska-Wielgus Jadwiga, Wielgus Krzysztof, Ochrona i udostępnienie krajobrazu warownego Twierdzy Zamość, „Przegląd Urbanistyczny” 2012, R. 4, t. 5, s. 66–69.
• 17. Środulska-Wielgus Jadwiga, Wielgus Krzysztof, Pamięć krajobrazu czy pamięć w krajobrazie, Międzynarodowa Konferencja Naukowa „Autokreacja poprzez turystykę”, Kłodzko 2010.
• 18. Środulska-Wielgus Jadwiga, Wielgus Krzysztof, Terra Incognita Fortficata, [w:] „Terra Incognita” w turystyce, red. Mieczysław K. Leniartek, Wrocław 2009, s. 61–82.
• 19. Środulska-Wielgus Jadwiga, Wielgus Krzysztof, Radzik Jan, Twierdza Zamość. Fortyfikacje – Zieleń – Ekspozycja jako osnowa udostępnienia turystycznego i potencjalnego parku kulturowego, [w:] Materiały II Konferencji „Zarządzanie zielenią miejską na przykładzie miast historycznych”, Kraków, maj 2009.
• 20. Wilkaniec Agnieszka, Poznańskie fortyfikacje jako obiekty turystyczne i rekreacyjne, [w:] Turystyka i rekreacja jako formy aktywności społecznej, red. Wanda Staniewska- -Zątek, Tadeusz Sankowski, Radosław Muszkieta, Poznań 2008, s. 63–68.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).