Czy specjacja pierwiastków w wodzie ma sens? Część V - formy chemiczne żelaza w wodzie

• Autorzy: Rychlewski Paweł , Zembrzuska Joanna , Kamgar Elham , Różańska Maria

Warianty tytułu

EN

Does speciation of elements in water make sense? Part V - chemical forms of iron in water

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Żelazo (Fe) jest metalicznym pierwiastkiem chemicznym z grupy metali przejściowych. W strukturze Ziemi występuje w wielu formach alotropowych jako żelazo metaliczne oraz jako składowa: tlenków, siarczków czy węglanów. Żelazo przenika ze skorupy ziemskiej do systemów wodnych, gdzie jest jonem o wartościowości +II lub+III. Pierwiastek ten jest niezbędnym makroelementem dla życia i rozwoju organizmów wodnych. Dla zwierząt oraz ludzi żelazo jest mikroelementem budującym wiele różnych enzymów i protein oraz stanowi atom centralny cząsteczki hemoglobiny, niezbędnej do przenoszenia tlenu. Zarówno jego nadmiar oraz niedobór w ludzkim organizmie może nieść za sobą różne reakcje niepożądane takie jak anemia lub uszkodzenie wątroby.

EN

Iron(Fe) is a metallic element from the group of transition metals. In the structure of the Earth, it occurs in many allotropic forms as metallic iron and as a component of oxides, sulfides, or carbonates. Iron penetrates from the earth's crust into water systems, where it can be found as an ion with a valence of+II or+III. This element is an essential macroelement for the life and development of aquatic organisms. For animals and humans, iron is a microelement that builds many different enzymes and proteins. It is also the central atom of the hemoglobin molecule, necessary for carrying oxygen. Both its excess and efficiency ,in the human body may result in various side effects such as anemia or liver damage.

Słowa kluczowe

PL

żelazo; specjacja; anemia

EN

iron; speciation; anemia

• Wydawca: Wydawnictwo 2K TECHNOLOGIE s.c.
• Czasopismo: Technologia Wody
• Rocznik: 2024
• Tom: Nr 1 (83)
• Strony: 51--54
• Opis fizyczny: Bibliogr. 32 poz., tab.

Twórcy

autor

Rychlewski Paweł

• Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Wydział Nauk o Żywności i Żywieniu, ul. Wojska Polskiego 28 60-637 Poznań

autor

Zembrzuska Joanna

• Politechnika Poznańska, Wydział Technologii Chemicznej, ul. Berdychowo 4, 60-965 Poznań

autor

Kamgar Elham

• Politechnika Poznańska, Wydział Technologii Chemicznej, ul. Berdychowo 4, 60-965 Poznań

autor

Różańska Maria

• Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Wydział Nauk o Żywności i Żywieniu, ul. Wojska Polskiego 28 60-637 Poznań

Bibliografia

• [1] M. Litwin, S. Styka-Wlazło, J.a Szymońska: „To jest chemia 1: Chemia ogólna i nieorganiczna. Podręcznik dla liceum ogólnokształcącego oraz technikum. Zakres rozszerzony", 2019.
• [2] N. N. Greenwood, A. Earnshaw: „Chemistry of the Elements", Butterworth-Heinemann, Oxford, 1998.
• [3] A. Jacob. "Supernova space bullet could have seeded Earth's iron core". New Scientist, 2015,
• [4] K. Cornelis i C. S. Huribut, Jr.: „Manual of Mineralology", 20, 278-279, 1985.
• [5] Murakami, M. Ohishi, V. Hirao N., Hirose K.: „A perovskitic Iower mantle inferred from high-pressure, high-temperature sound velocity data". Nature, 485 (7396), 90-94, 2012,
• [6] S. Tateno, K. Hirose: „The Structure of Iron in Earth's Inner Core", Science, American Association for the Advancement of Science, 330 (6002): 359-361,2010.
• [7] Chamati, Gamichev: „Dynamic stability of Fe under high pressure". Journal of Physics. IOP Publishing, 558 (1), 2014.
• [8] A. Rabajczyk, J. Namieśnik: „Speciation of Iron in the Aquatic Environment", Water Environment Research, 86 (8), 741-758, 2014.
• [9] A. Ramaswami, S. Tawachsupa, M, Isleyen: „Batch-Mixed Iron Treatment of High Arsenic Waters", Water Res., 25 (18), 4474-4479, 2001.
• [10] A. L. Rose, T. D. Waite: „Predictiong Iron Speciation in Coastal Waters from the Kinetics of Sunlight-Mediated Iron Redox Cycling", Aquat. Sci., 65,375-373,2003.
• [11] J. Namieśnik, A, Rabajczyk: „The Speciation and Physico-Chemical Forms of Metals in Surface Waters and Sediments", Cham. Speciation Bioavailability, 22(1), 1-24,2010.
• [12] P. Rychlewski, J. Zembrzuska, E. Kamgar: „Czy specjacja pierwiastków w wodzie ma sens? Część III-Formy chemiczne arsenu w wodzie", Technologia Wody, 3 (81), 38-40, 2023.
• [13] Q. Hu: „Simultaneous Separation and Quantification of Iron and Transition Species Using LC-ICP-MS", Am. J. Anal. Cham., 2, 675-682,2011.
• [14] F. Shakerian, S. Dadfarnia, A. M. Haji Shabani: „Separation, Preconcentration and Mesurement of inorganic Iron Species by Cloud Point Extraction and Flow Injection Flame Atomic Absorption Spectrometry", J. Iran Chem. Soc., 6 (3), 594-601, 2009,
• [15] M, Ozturk, E. Steinnes, E, Sakshaug: „ Iron Speciation in the Prondheim Fjord from the Perspective of Iron Limitation for Phytoplankton" Estuar Coast, Shelf Sci., 55, 197-212, 2002.
• [16] T. Weber, T. Allard, M. F. Benedetti:,, Iron Speciation or interaction w: Organic Matter: Modeling and Experimental Approach", J. Grochem Explor., 88,166-171,2006.
• [17] Y. R. Uhm, W. W. Kim, C. K. Rhee: „A Study of Synthesis and Phase Transistion of Nanopowders Fe2O3 Derived from Hydrolysis of Fe Nanopowders", Scripta. Mater., 50, 561 - 564, 2004.
• [18] A. Rabajczyk: „Heavy Metals (Zn,Cd, Pb)in Solid Environmental Samples Versus Alkalization of the Environment Based on the Bobrza River Example", Pol. J. Enrivon. Stud., 178(2B), 35-41, 2009.
• [19] M. E. Bottcher, A. Hetzel, H. J., A. Schipper: „ Sulfur-lron-Carbon Deochemistry in Sediments of The Demerara Rise", In. Proceedings of the Ocean Drilling Program, Scientific Results, Eds., 207, 1-23, 2006.
• [20] P. Kaczanowski, J.K. Kozłowski: „Najdawniejsze dzieje ziem polskich: VII wieku, Kraków 1993.
• [21] Wells, Peter: "Resources and Industry". The Celtic World, 1995.
• [22] „An Inherited Place: Broxrmouth Hillfort and the South-East Scottish Iron Age. Society of Antiquaries of Scotland", ISBN, 2013.
• [23] https://worldsteel.orB/wp-cQntent/uploads/Steel-statistical-Yearbook2018.pdf.
• [24] A. Bochenek, M, Reicher: „Anatomia człowieka", Wyd. VIII(V). T. II: Trzewia. Warszawa: PZWL, 1998.
• [25] S. Lynch, C.M. Pfeiffer, M. K. Georgieff, G. Brittenharn, S. Fairweather-Tan, R. F. Hurrell, H. J. McArdle, D, J. Raiten: „ Biomarkers of Nutrition for Development (BOND)-lron", Review. J. Nutr. 148,2018.
• [26] P, S. Suchdev, S. M. Namaste, G, J. Aaron, D, J. Raiten, K. H. Brown, R. Flores-Ayala: „The BRINDA Working Group. Over view of the Biomarkers Reflecting Inflammation and Nutritional Determinants of Anemia", Project. Adv. Nutr. 7, 349-356, 2016.
• [27] WHO. Iron Deficiency Anaemia-Assessment, Prevention and Central. A Guide for Programme Managers; WHO/NHD/01.3; WHO Publication Geneva, Switzerland, 2001.
• [28] Stedman's medical dictionary., wyd. 28, Philadelphia: Lipplncott Wiliams & Wilkins, 2006.
• [29] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2017 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, Dz. U, 2017.2294.
• [30] Guidelines for drinking-water quality: fourth edition incorporating the first and second addenda. Geneva: World Health Organization; 2022. l cence:CCBY-NC-SA3.) IGO.
• [31] Dyrektywa Rady 98/S3/WE z dnia 3 listopada 1998 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz.U L 330 z 5.12.19) s. 32).
• [32] Rozporządzenie Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej z dnia 12 lipca 2019 r. w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla Środowiska wodnego oraz warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu do wód lub do ziemi ścieków, a także przy odprowadzaniu wód opadowych lub roztopowych do wód lub do urządzeń wodnych. Dz.U.2019.1311.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa nr POPUL/SP/0154/2024/02 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki II" - moduł: Popularyzacja nauki (2025).