Autentyzm dzieł architektury XX wieku – chroniony czy zagrożony?

• Autorzy: Kulig A.

Identyfikatory

DOI

10.17425/WK49AUTHENTICITY

Warianty tytułu

EN

Authenticity of the twentieth century architecture – protected or endangered?

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Nie istnieje pejzaż Polski bez kościołów – zauważa arch. K. Kucza-Kuczyński. Odnosi się to do krajobrazów kulturowych ukształtowanych w ciągu wieków, jak i do nowych zespołów zabudowy. W XX-wiecznych osiedlach mieszkaniowych złożonych z dość monotonnych form bloków kościoły wyróżniają się ciekawszą bryłą, nieraz awangardową konstrukcją i niepowtarzalnym klimatem wnętrz. Wśród blisko 2000 nowo powstałych obiektów sakralnych można znaleźć przykłady wyjątkowo pięknych i nowatorskich dzieł. Ale po latach pojawiają się nowe potrzeby, trendy, nowi użytkownicy, gospodarze, a odziedziczone świątynie wymagają remontu, modernizacji. Pojawia się wówczas dylemat – pytanie o zakres ingerencji, jakość i kierunek zmian. Odnowienia, nowe aranżacje nieopatrznie mogą zniszczyć autentyzm, zagubić wymowę dzieła i piękno. Jak zapobiec utracie uniwersalnej wartości autentyzmu?

EN

The Polish landscape cannot exist without its churches – notices architect K. Kucza-Kuczyński. He refers to the cultural landscape which evolved over centuries, but also to the more recently created urban developments. Against the housing estates of the twentieth century, which consist of rather monotonous blocks of flats, the churches stand out through their form, often avant-garde construction and unique atmosphere of their interiors. Among almost 2000 newly created sacral objects, examples of beautiful and innovative structures can be found. After years however, new needs, trends, users and hosts appear and the temples require renovation and modernization works. That is when dilemmas come out with regards the scale of the intervention, as well as the quality, and the direction of the changes. Inconsiderately, restorations or new arrangements may destroy the authenticity, significance, and the beauty of an object. How to prevent the loss of the universal value of the authenticity?

Słowa kluczowe

PL

kościół; autentyzm; idea architektoniczna

EN

church; authenticity; architectural concept

• Wydawca: Zarząd Główny Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków
• Czasopismo: Wiadomości Konserwatorskie
• Rocznik: 2017
• Tom: Nr 49
• Strony: 79--90
• Opis fizyczny: Bibliogr. 13 poz., rys.

Twórcy

autor

Kulig A.

• Zakład Geometrii Wykreślnej, Rysunku Technicznego i Grafiki Inżynierskiej, Wydział Architektury, Politechnika Krakowska

Bibliografia

• [1] Gorzelany J. Gdy nadszedł czas budowy Arki. Dzieje budowy kościoła w Nowej Hucie. Paryż, 1988.
• [2] Karsznia N.S. O. Cist. Kościół i klasztor oo. Cystersów w os. Szklane Domy w Krakowie – Nowej Hucie. Kraków, 2007.
• [3] Karsznia N.S. O.Cist. Powstanie parafi i i budowa kościoła Matki Bożej Częstochowskiej w Nowej Hucie. Kraków, 1994.
• [4] Kordaszewski M. Arka Pana. Przewodnik – historia i symbolika. Kraków, 1998.
• [5] Kosiński W.M. Idee i stylizacje, impresje autorskie (Mauzoleum Brata Alberta w Krakowie). Ara 1983; 1:48–49.
• [6] Litwin A. Moje projekty wyrastają z umiłowania tradycji mówi inżynier architekt Jozef Dutkiewicz. Za i Przeciw 1984;11:12.
• [7] Moja Nowa Huta. 1949–2009, Wystawa Jubileuszowa. Katalog wystawy MHK, Kraków, 2009.
• [8] Nowa Huta – miasto walki i pracy. Terlecki R., Lasota M., Szarek J. (ed.), Kraków, 2002. W: Dzieje sztuki polskiej.
• [9] Olszewski A.K. Architektura XX wieku. In: Dzieje sztuki polskiej. Kowalska B. (ed.), Warszawa, 1987.
• [10] Pietrzyk W. Jak zbudowano kościół w Nowej Hucie. Rozmowa z twórcą kościoła. Życie i Myśl 1978;8:5–28.
• [11] Rożek M., Gondkowa B. Leksykon kościołów Krakowa. Kraków, 2003.
• [12] Wroński J.Sz. Kościoły Krakowa zbudowane w latach 1945–1989. Kraków, 2010.
• [13] Wroński J.Sz. Dwa kościoły w Nowej Hucie – Bieńczycach – dramatyczne dzieje budowy. Analecta Cracoviensia 2004;XXXVI:569–606.