PL EN


Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników
Tytuł artykułu

Buta-1,3-dien

Treść / Zawartość
Identyfikatory
Warianty tytułu
EN
Buta-1,3-diene
Języki publikacji
PL
Abstrakty
PL
Buta-1,3-dien w temperaturze pokojowej jest gazem stosowanym do produkcji żywic termoplastycznych elastomerów kauczuku i lateksu, gdyż ten wchłania się głównie w układzie oddechowym, a następnie jest metabolizowany do monoepoksydu 1,2-epoksy-3-butenu i diepoksydu 1,2,3,4-diepoksybutanu, a po sprzężeniu z glutationem wydalany z moczem. Z danych Centralnego Rejestru o Narażeniu na Substancje o Działaniu Rakotwórczym lub Mutagennym w Łodzi wynika, że w 2005 r. liczba narażonych na ten związek w Polsce wynosiła około 300 osób i dodatkowo około 520 narażonych na substancje ropopochodne, których działanie rakotwórcze jest uzależnione od buta-1,3-dienu. Buta-1,3-dien o małych stężeniach jest łagodnym czynnikiem narkotycznym dla ludzi, natomiast u zawodowo narażonych na ten związek stwierdzano objawy jego działania drażniącego na błony śluzowe oczu i dróg oddechowych. Według danych stacji sanitarno-epidemiologicznych w 2007 r. nie zanotowano w przemyśle polskim narażenia pracowników na buta-1,3-dien o stężeniu 10 mg/m3, czyli przekraczającym obowiązującą wartość NDS (dane niepublikowane, Główny Inspektor Sanitarny 2007). Buta-1,3-dien jest substancją o niewielkiej toksyczności ostrej dla zwierząt (wartość LC50 dla szczurów wynosi 270 000 mg/m3). Substancja ta jest mutagenna i genotoksyczna, może powodować uszkodzenia materiału genetycznego komórek somatycznych i komórek płciowych. Wykazano, że buta-1,3-dien jest czynnikiem rakotwórczym dla myszy B6C3F1 i szczurów. Istnieją również dowody wskazujące, że narażenie zawodowe na buta-1,3-dien jest związane z ryzykiem nowotworów układu limfohematopoetycznego. Według klasyfikacji IARC buta-1,3- -dien jest zaliczany do grupy 2A, czyli czynników prawdopodobnie rakotwórczych dla ludzi, a wg klasyfikacji ACGIH do grupy A2, czyli substancji podejrzanych o działanie rakotwórcze dla ludzi. W Polsce buta-1,3-dien jest zaklasyfikowany do Kat. 1. czynników rakotwórczych i do Kat. 2. czynników mutagennych. Buta-1,3-dien nie powoduje zaburzeń płodności, a jego działanie teratogenne ujawniło się tylko wówczas, gdy zastosowane dawki były toksyczne dla matek. Eksperci ACGIH (2006) zalecają przyjęcie biologicznych wskaźników 8-godzinnego narażenia zawodowego na buta-1,3-dien o stężeniu 4,42 mg/m3. Wskaźnikami tymi są: 1,2-dihydroksy-4- -N-acetylocysteinyl)-butan w moczu i addukty hemoglobiny N-1 i N-2-(hydroksybutenyl)-walina we krwi. Narażenie powyższe odzwierciedla stężenie 1,2-dihydroksy-4-(N-acety-locysteinyl)-butanu równe 2,5 mg/l mierzone na zakończenie zmiany roboczej, a narażenie w okresie ostatnich 120 dni pokazuje stężenie mieszaniny adduktów na poziomie 2,5 pmol/gHb. Na podstawie oceny ryzyka wystąpienia nowotworów układu limfohematopoetycznego proponuje się przyjęcie wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) buta-1,3-dienu w powietrzu środowiska pracy na poziomie 4,4 mg/m3 oraz następujące wskaźniki dopuszczalnego narażenia w materiale biologicznym (DSB): – 2,5 mg/l 1,2-dihydroksy-4-(N-acetylocysteinyl)-butanu w moczu mierzone na zakoń-czenie zmiany roboczej – 2,5 pmol/gHb – addukty hemoglobiny N-1 i N-2-(hydroksybutenyl)-walina we krwi obrazujące narażenie w okresie ostatnich 120 dni. Nie znaleziono podstaw do wyznaczania wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh) buta-1,3-dienu.
EN
Buta-1,3-diene is a colorless gas. It is produced in large volumes and used in manufacturing thermoplastic resins, elastomers and synthetic rubber. Exposure by inhalation is the dominant pathway for exposure. Occupational exposure to this substance is associated with the induction of leukemia. The major metabolites of buta-1,3-diene are: 1,2-epoxy-3-butene (EB), 1,2,3,4- -diepoxybutavne (DEB) and 1,2-dihydroxy-3,4-epoxybutane (EB-diol). Buta-1,3-diol and its metabolites have been mutagenic and clastogenic in numerous in vivo and in vitro tests. Buta-1,3-diene is genotoxic in somatic and germ cells of laboratory rodents. This substance is terato-genic in animals at doses toxic to mothers. Long-term exposure to buta-1,3-diene in relatively low concentrations was associated with ovarian atrophy in mice, whereas in greater concentra-tions with atrophy of testes in male mice. Buta-1,3-diene is a carcinogen in mice inducing tu-mors in multiple sites. The Expert Group recommended, on the basis of the results of a human carcinogenicity study, a TLV value for buta-1,3-diene of 4.4 mg/m3. The BEI indicates an exposure level associated with exposure to 4.4 mg/m3: 1,2-dihydroxy-4-(N-acetylcysteinyl)-butane in urine 2.5 mg/l (end of shift), a mixture of N-1 and N-2-(hydroxybutenyl(valine) hemoglobin adducts in blood – 2.5 pmol/gHb. Carcinogen Cat.1 and Muta. Cat. 2 notations are also recommended.
Słowa kluczowe
Rocznik
Tom
Strony
27--57
Opis fizyczny
Bibliogr. 107 poz., rys., tab.
Twórcy
autor
  • Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr. med. Jerzego Nofera 91-348 Łódź ul. św. Teresy od Dzieciątka Jezus 8
autor
  • Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr. med. Jerzego Nofera 91-348 Łódź ul. św. Teresy od Dzieciątka Jezus 8
Bibliografia
  • 1.ACGIH (2006) Documentation of the threshold limits values. Ed. 6, Cincinnati.
  • 2.ACGIH (2006) 1,3-Butadiene Recommended. BEI.
  • 3.ACGIH (2007) 1,3-Butadiene Recommended. BEI.
  • 4.Adler I. i in. (1994) Mutagenicity of 1,3-butadiene inhalation in somatic and terminal cells of mice. Mutat. Res. 309, 307–314.
  • 5.Adler I. i in. (1995) Heritable translocations induced by inhalation exposure of male mice to 1,3-butadiene. Mutat. res. 347, 121-127
  • 6.Adler I. i in. (1998) Dose-response study of buta-1,3-diene-induced dominant lethal mutation and heritable translocations in germ cells of male mice. Mutat. Res. 397, 85–92.
  • 7.Anderson D., Edwards A.J., Brinkworth M.H. (1993) Male-mediated F1 effects in mice exposed to buta-1,3-diene. IARC Scientific Publication No. 127, 171–181.
  • 8.Anderson i in. (1997) Somatic and germ cell effects in rats and mice after treatment with 1,3-butadiene and its metabolites, 1,2-epoxybutene and 1,2,3,4-diepoxybutane. Mutat. Res. 391, 233–242.
  • 9.Araki A.T. i in. (1994) Improved method for mutagenicity testing of gaseous compounds by testing a gas sampling bag. Mutat. Res. 307, 335–344.
  • 10.Arce G.T. i in. (1990) In vitro and in vivo genotoxicity of 1,3-butadiene and metabolites. Environ. Health Perspect. 86, 75–78.
  • 11.Bevan C.J.C. i in. (1996) Subchronic toxicity of 4-vinylcyclohexene in rats and mice by inhalation exposure. Fundam. Appl. Toxicol. 32, 1–10.
  • 12.Bond J.A. i in. (1986) Species differences in the disposition of inhaled butadiene. Toxicol. Appl. Pharmacol. 84, 617–627.
  • 13.Bond J.A. i in. (1987) Species differences in the disposition of inhaled butadiene in tissues. Am. Ind. Hyg. Assoc. J. 48, 10, 867–872.
  • 14.Bond J.A., Medinsky M.A. (2001) Insights into the toxicolinetics and toxicodynamics of 1,3- -butadiene. Chem. Biol. Interact Prev. 135–136, 599–614.
  • 15.Brinkworth M.H. i in. (1998) Genetic effects of 1,3-butadiene of the mouse testis. Mutat. Res. 397, 67–75.
  • 16.Brunnemann K.D. i in. (1990) Analysis of 1,3-butadiene and other selected gas-phase compo-nents in cigarette mainstream and sidestream smoke by gas chromatography-mass selective detection. Carcinogenesis 11, 1983–1968.
  • 17.Carpenter C.P. i in. (1944) Studies on the inhalation of 1,3-butadiene; with a comparison of its narcotic effect with benzol, toluol, and styrene, and a note on the elimination of styrene by the human. J. Ind. Hyg. Toxicol. 26, 69–78.
  • 18.Cheng H. i in. (2007) 1,3-Butadiene and leukemia among rubber industry workers: exposure-response relationships. Chem. Biol. Interact. 166(1-3), 15–24.
  • 19.Choy W.N. i in. (1986) Genotoxicity of 1,3-butadiene. Induction of bone marrow micronuclei in B6C3F1 mice and Sprague-Dawley rats in vivo. Environ. Mutagen. 8 (suppl. 6), 18.
  • 20.Citti L. i in. (1984) The reaction of 3,4-epoxy-1-butene with deoxyguanosine and DNA in vitro: synthesis and charakterization of the main adducts. Carcinogenesis 5, 47–52.
  • 21.Conner M.K., Luo J.E., de Gotera O.G. (1983) Induction and repair of sister-chromatid exchanges in multiple mu rine tissues in vivo by diepoxybutane. Mutation Res. 108, 251–263.
  • Cowles S.R. i in. (1994) Mortality, morbidity and haematological results from a cohort of long term workers involved in 1,3-butadiene monomer production. Occup. Environ. Med. 51, 323–329.
  • 22.Crouch C.N. i in. (1979) Inhalation toxicity studies with 1,3-butadiene – 2.3 month toxicity studies in rats. Am. Ind. Hyg. Assoc. J. 40, 796–802.
  • 23.Dahl A.R. i in. (1990) Species differences in the metabolism and disposition of inhaled 1,3-bu-tadiene and isoprene. Environ. Health Perspect. 86, 65–69.
  • 24.de Meester C.F. i in. (1980) The mutagenicity of butadiene towards Salmonella typhimurium. Toxicol. Lett. 6, 125–130.
  • 25.de Meester i in. (1982) Comparative mutagenic activity of epoxides form 1,3-butadiene. Muta-tion. Res. 97, 2101–205.
  • 26.Delzell E.N. i in. (1995) A follow-up study of synthetic rubber workers. Prepared for the Inter-national Institute of Synthetic Rubber Workers, October 2 [cyt. za ECETOC 2000].
  • 27.Delzell E.M. i in. (1996) Mortality study of synthetic rubber workers: additional analyses of data on monomer peaks and employment in certain work areas. Prepared for the International Institute of Synthetic Rubber Workers, October 16 [cyt. za ECETOC 2000].
  • 28.Delzell E.M. i in. (2001) Leukemia and exposure to 1,3-butadiene, styrene and dimethyldithio-carbamate among workers in the synthetic rubber industry. Chem. Biol. Interact. 135–136, 515–534.
  • 29.Delzell E. M. i in. (2006) An updated study of mortality among North American synthetic rub-ber industry workers. Res. Rep. Health Eff Inst. 132, 1–63.
  • 30.Divine B.J., Hartman C.M. (1996) Mortality update of butadiene production workers. Toxicolo-gy. 113, 169–181.
  • 31.Divine B.J., Wendt J.K., Hartman C.M. (1993) Cancer mortality among workers at a butadiene production facility. [W:] Butadiene and styrene. Assessment of health hazards. IARC Scientific Publications No. 127. International Agency for Research on Cancer, Lyon 345–362.
  • 32.Duvenger M. i in. (1981) Metabolic activation and mutagenicity of 4 vinylic monomers (vinyl chloride, styrene, acrylonitrile, butadiene). Toxicol. Eur. Res. 3, 131–140.
  • 33.ECETOC (2000) 1,3-Butadiene human heath aspects. Geneva, International Programme on Chemical Safety Concise International Chemical Assessment Document.
  • 34.EPA (1985) Mutagenicity and carcinogenicity assessment of 1,3-butadiene. Washington, Sep-tember, Environmetal Protection Agency.
  • 35.Fajen J.M. i in. (1990) Occupational exposure of workers to 1,3-butadiene. Environ. Health Perspectives 86, 11–18.
  • 36.Fustinoni S., Soleo L., Warhoim M. (2002) Influence of metabolic genotypes on biomarkers of exposure to 1,3-butadiene in humans. Chem. Biol. Interact. 11, 1082–1090.
  • 37.Himmelstein M.W. i in. (1994) Comparison of blood concentrations of 1,3-butadiene and buta-diene epoxides in mace and rats exposed to 1,3-butadiene by inhalation. Carcinogenesis 15, 8, 1479–1486.
  • 38.Himmelstein M.W., Asgharian B., Bond J.A. (1995) High concentrations of butadiene epoxides in livers and lungs of mice compared to rats exposed to 1,3-butadiene. Toxicol. Appl. Pharma-col. 132, 281–288.
  • 39.IARC (1992) Monograph on 1,3-butadiene. Monographs on the evaluation of the carcinogenic risk to humans. Lyon, vol. 54, 237–285.
  • 40.IARC (1999) Re-evaluation of some organic chemicals, hydrazine and hydrogen peroxide (part one). Lyon, vol. 71.
  • 41.Irons R.D. i in. (1986a) Microcitic-megaloblastic anemia in male B6C3F1 mice following chronic exposure to 1,3-butadiene. Toxicol. Appl. Pharmacol. 83, 95–100.
  • 42.Irons R.D. i in. (1986b) Microcitic-megaloblastic anemia in male NIH Swiss mice following chronic exposure to 1,3-butadiene. Toxicol. Appl. Pharmacol. 85, 450–455.
  • 43.Irons R.D., Oshimura M., Barrett J.C. (1987) Chromosome aberrations in mouse bone marrow cells following in vivo exposure to 1,3-butadiene. Carcinogenesis 8, 1711–1714
  • 44.Kelsey K.T. i in. (1995) Sister-chromatid exchanges, glutathione S-transferase  deletion cyto-genetic sensitivity to diepoxybutane in lymphocytes from butadiene monomer production work-ers. Mutat. Res. 335, 267–273.
  • 45.Koivisto P. i in. (1997) 32P-postlabelling/HPLC assay reveals an enantioselective adduct forma-tion in N7 guanine residues in vivo after 1,3-butadiene inhalation exposure. Carcinogenesis 18, 2, 439–443.
  • 46.Koivisto P. i in. (1998) DNA adducts in mouse testes and lung after inhalation exposure to 1,3-butadiene. Mutat. Res. 397, 3–10.
  • 47.Konieczko K., Czerczak S., Pałaszewska-Tkacz A. (2006) Tworzenie bazy danych Centralnego Rejestru Danych o Narażeniu na Substancje, Preparaty, Czynniki lub Procesy Technologiczne o Działaniu Rakotwórczym lub Mutagennym (badania ciągłe). Sprawozdanie z realizacji tematu IMP 24.3./2006. Łódź, IMP.
  • 48.Kreiling R., Laib R.J., Bolt H.M. (1986) Alkylation of nuclear proteins and DNA after exposure of rats and mice to [1,4-14C] 1,3-butadiene. Toxicol. Lett. 30, 131–136.
  • 49.Landi S. i in. (1996) Repeated analysis of sister chromatid exchanges induction by diepoxybu-tane in cultured human lymphocytes: effect of glutathione S-transferase T1 and M1 genotype. Mutat. Res. 351, 79–85.
  • 50.Lawley P.D. i in. (1967) Interstrand cross-linking of DNA by difunctional alkylating agents. J. Mol. Biol. 25, 143–160.
  • 51.Liederman L.J. i in. (1986) Altered hematopoietic stem cell development in male B6C3F1 mice following to 1,3-budiene. Exp. Mol. Pathol. 44, 50–56.
  • 52.Matanoski G.E. i in. (1997) Lymphohematopoietic cancer and butadiene and styrene exposure in synthetic rubber manufacture. Ann. N.Y. Acad. Sci. 837, 157–169.
  • 53.McGregor D.B. i in. (1988) Responses of the 15178Y tk+ (tk- mouse lymphoma cell forward mutation assay: 18 Coded chemicals. Environ. Mol. Mutag. 1.1. 91–118 [cyt. za IARC 1992].
  • 54.McMichael A.J., Spirtas R., Kupper L.L. (1974) An epidemiological study of mortality within a cohort of rubber workers, 1964-1972. J. Occup. Med. 16, 458–464.
  • 55.McMichael A.J. i in. (1976) Mortality among workers. Relationship to specific jobs. J. Occup. Med. 18, 178–185.
  • 56.Melnic R.L. i in. (1990b) Carcinogenicity of 1,3-butadiene in C57BL/6 x C3HF1mice at low exposure concentrations. Cancer. Res. 50, 6592–6599.
  • 57.Morrissey R.E. i in. (1990) Overview of reproductive and developmental toxicity studies of 1,3- -butadiene in rodents. Environ. Health Perspect. 86, 79–84.
  • 58.Norppa H. i in. (1995) Role of GSTT1 and GSTM1 genotypes in determining individual sensi-tivity to sister chromatid exchange induction by diepoxybutane in cultured human lymphocytes. Carcinogenesis 16, 6, 1261–1264.
  • 59.NTP (1984) NTP technical report on the toxicology and carcinogenesis studies of 1,3-butadiene (CAS No 106-99-0).
  • 60.NTP (1987) Inhalation developmental toxicology studies of 1,3-butadiene (CAS 106-99-0) in the rat.
  • 61.NTP (1993) Toxicology and carcinogenesis studies of 1,3-budatiene (CAS 106-99-0) in B6C3F1 mice (inhalation studies).
  • 62.Osterman-Golkar S. i in. (1993) Use of hemoglobin adducts for biomonitoring exposure to 1,3-bu-tadiene. IARC Scientific Publications No.127, 127-134
  • 63.Osterman-Golkar S. i in. (1996) Haemoglobin adducts as biomarkers of occupational exposure to 1,3-butadiene. Mutagenesis 11, 145–149.
  • 64.Osterman-Golkar S., Bond J.S. (1996) Biomonitoring of 1,3-butadiene and related compounds. Environ. Health Perspect. 104(5), 907–915.
  • 65.Owen P.E. i in. (1987) Inhalation toxicity studies with 1,3-butadiene 3 two year toxic-ity/carcinogenicity study in rats. Am. Ind. Hyg. Assoc. J. 48, 407–413.
  • 66.Pacchierotti F.I. i in. (1998) Reproductive toxicity of 1,3-butadiene in the mouse: analysis of chromosome aberrations in first-cleavage embryos and flow cytometric evaluation of sper-matogonial cell killing. Mutat. Res. 397, 55–66.
  • 67.Pelin K., Hirvonen A., Norppa H. (1996) Influence of erythrocyte glutathione S-transferase T1 on sister chromatid exchanges induced by diepxybutane in cultured human lymphocytes. Muta-genesis 11, 2, 213–215.
  • 68.Peltonen K. i in. (1993) Estimating internal dose of 1,3-butadiene: preliminary data on use of modified purine bases as markers of exposure. IARC Scientific Publications 127, 119–126.
  • 69.Perez H.L. i in. (1997) Haemoglobin adducts of epoxybutanediol from exposure to 1,3-bu-tadiene or butadiene epoxides. Chem. Biol. Interact. 105, 181–198.
  • 70.Porfirio B. i in. (1983) Failure of diepoxybutane to enhance sister-chromatid exchange levels in Fanconi’s anemia patients and heterozygotes. Hum. Genet. 63, 117–120 [cyt. za IARC 1992).
  • 71.Przygoda R.T. i in. (1993) Induction of micronuclei in mice and hamsters by 1,3-butadiene. Environ. Mol. Mutagen. 21, (suppl. 22), 56.
  • 72.Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin, zmie-niającego i uchylającego dyrektywy 67/548/EWG i 1999/45/WE oraz zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 1907/2006 (DzU Unii Europejskiej z dnia 31.12.2008 r. – L 353).
  • 73.RTECS (2006) [komputerowa baza danych].
  • 74.Sąsiadek M., Järventaus H., Sorsa M. (1991a) Sister-chromatid exchanges induced by 1,3-bu-tadiene and its epoxides in CHO cells. Mutat. Res. 263, 47–50.
  • 75.Sąsiadek M., Norppa H., Sorsa M. (1991b) 1,3-Butadiene and its epoxides induce sister-chromatid exchanges in human lymphocytes in vitro. Mutat. Res. 261, 117–121.
  • 76.SCOEL (2006) Recommendation from Scientific Committee on Occupational Exposure Limits. Risk assessment for 1,3-butadiene.
  • 77.Sernau R., Cavagnaro J., Kehn P. (1986) 1,3-Butadiene as an S9 activation-dependent gaseous positive control substance in L5178Y cell mutation assays. Environ. Mutagen. (suppl. 8), 75 [abstract].
  • 78.Sharief Y. i in. (1986) Sister chromatid exchange and chromosome aberration analyses in mice after in vivo exposure to acrylonitrile, styrene, or butatiene monoxide. Environ. Mutag. 8, 439–448 [cyt. za IARC 1992).
  • 79.Shelby M.D. (1990) Results of NTP-sponsored mouse cytogenetic studies on 1,3-butadiene, isoprene, and chloroprene. Environ. Health Perspect. 86, 71–73.
  • 80.Sielken R.L. Jr., Valdez-Flores C. (2001) Dose-response implications of the University of Alabama study of lymphohematopoietic cancer among workers exposed to 1,3-butadiene and sty-rene in the synthetic rubber industry. Chem. Biol. Interact. 135–136, 637–651.
  • 81.van Sittert N.J. i in. (2000) Biomarkers of exposure to 1,2-butadiene as a basis for cancer as-sessment. Toxicol. Sci. 56(1), 189–202.
  • 82.Sorsa M. i in. (1996a) Assessment of exposure to butadiene in the process industry. Toxicology 113, 77–83.
  • 83.Sorsa M. i in. (1996b) Assessment of environmental and occupational exposure to butadiene as a model for risk estimation of petrochemical emissions. Mutagenesis 11, 1, 9–17.
  • 84.Stephanou G.A. i in. (1998) Micronucleus induction in somatic cells of mice as evaluated after 1,3-butadiene inhalation. Mutat. Res. 397, 11–20.
  • 85.Tates A.D. i in. (1996) Biological effect monitoring in industrial workers from the Czech Re-public exposed to low levels of butadiene. Toxicology 113, 91–99.
  • Thomson Micromedex, Chem. Knowledge (2007) [komputerowa baza danych].
  • 86.Thornton-Manning i in. (1995) Disposition of butadiene monoepixide and butadiene diepoxide in various tissues of rats and mice following a low-level inhalation exposure to 1,3-butadiene. Carcinogenesis 16, 8, 1723–1731.
  • 87.Thornton-Manning J.R. i in. (1997) Comparison of the disposition of butadiene epoxides in Sprague-Dawley rats and B6C3F1 mice following a single and repeated exposures to 1,3-bu-tadiene via inhalation. Toxicology 123, 125–134.
  • 88.Thornton-Manning J.R. i in. (1998) Disposition of butadiene epoxides in Sprague-Dawley rats following exposures to 8000 ppm 1,3-butadiene: comparison with tissue epoxide concentrations following low level exposures. Toxicol. Sci. 41, 167–173
  • 89.Thurmond L.M. i in. (1986). Effect of short-term inhalation exposure to 1,3-butadiene on mur-ine immune functions. Toxicol. Appl. Pharmacol. 86, 170–179.
  • 90.Tice R.R. i in. (1987) Comparative cytogenetic analysis of bone marrow damage induced by male B6C3F1 mice by multiple exposures to gaseous 1,3-butadiene. Environ. Mutagen. 9, 235–250.
  • 91.Tommasi A.M. i in. (1998) Evaluation and characterization of micronuclei in early spermatids of mice exposed to 1,3-butadiene. Mutat. Res. 397, 45–54.
  • 92.Toxicological profile for 1,3-butadiene (1992) U.S. Department of Heath & Human Services.
  • 93.Tretyakova N.Y. i in. (1998) Quantitative analysis of 1,3-butadiene-induced DNA adducts in vivo and in vitro using liquid chromatography electrospray ionization tandem mass spectrome-try. J. Mass Spectrom. 33, 363–376.
  • 94.EPA (1985) U.S. Mutagenicity and carcinogenicity assessment of 1,3-butadiene. Washington, September. Environmetal Protection Agency.
  • 95.Uuskula M. i in. (1995) Influence of GSTM1 genotype on sister-chromatid exchange induction by styrene-7,8-oxide and 1,2-epoxy-3-butene in cultured human lyphocytes. Carcinogenesis 16, 4, 947–950.
  • 96.Vangala R.R. i in. (1993) Evaluation of DNA damage by alkaline elution technique after inhalation exposure of rats and mice to 1,3-butadiene. Arch. Toxicol. 67, 34–38.
  • 97.Vincent D.R., Arce G.T., Sarrif A.M. (1986) Genotoxicity of 1,3-butadiene. Assessment by the unscheduled DNA synthesis assay in B6C3F1 mice and Sprague-Dawley rats in vivo and in vi-tro. Environ. Mutagen. suppl. 8, 88.
  • 98.Vlachodimitropoulos D. i in. (1997) GSTT1-dependent induction of centromere-negative and positive micronuclei by 1,2,3,4-diepoxybutane in cultured human lymphocytes. Mutagenesis 12, 5, 397–403.
  • 99.Wade M.J. i in. (1979) Mutagenic action of series of exposides. Mutation Res. 66, 367–371.
  • 100.Walles S.A.S., Victorin K., Lundborg M. (1995) DNA damage in lung cells in vivo and in vitro by 1,3-butadiene and nitrogen dioxide and their photochemical reaction products. Mutat. Res. 328, 11–19.
  • 101.Ward E.M. i in. (1995) Mortality study of workers in 1,3-butadiene production units identified from a chemical workers cohort. Environ. Health Perspect. 103(6), 598–603.
  • 102.Ward E.M. i in. (1996) Mortality study of workers employed in 1,3-butadiene production units identified from a chemical workers cohort. Toxicology. 113, 157–168.
  • 103.Wilson R.H. (1944) Health hazards encountered in the manufacture of synthetic rubber. J. Am. Med. Assoc. 124, 701–703.
  • 104.Wojciechowska U. i in. (2004) Nowotwory złośliwe w Polsce w 2002 roku. Warszawa, Centrum Onkologii – Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie.
  • 105.Wojciechowska U. i in. (2005) Nowotwory złośliwe w Polsce w 2003 roku. Warszawa, Centrum Onkologii – Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie.
  • 106.Wojciechowska U. i in. (2006) Nowotwory złośliwe w Polsce w 2004 roku. Warszawa, Centrum Onkologii – Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie.
  • 107.Xiao Y & Tates A.D. (1995) Clastogenic effects of 1,3-butadiene and its metabolites 1,2-epoxybutene and 1,2,3,4-diepoxybutane in splenocytes and germ cells of rats and mice in vivo. Environ. Mol. Mutagen. 26, 97–108.
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.baztech-72466c84-a961-4302-bbac-055464755924
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.