Skład chemiczny wody w zatopionej odkrywce gipsu „Gacki” (Niecka Nidziańska)

• Autorzy: Malata M. , Motyka J. , d'Obyrn K. , Postawa A.

Warianty tytułu

EN

Chemistry of water in the gypsum pit lake „Gacki” (Nida Basin, SE Poland)

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Eksploatacja złoża gipsu „Gacki” w dolinie Nidy (region świętokrzyski) metodą odkrywkową trwała od 1955 do 1985 roku. Kopalnia składała się z trzech odkrywek o różnej wielkości, od 0,8 do 19,88 ha. Po zaprzestaniu eksploatacji podjęto decyzję o rekultywacji w kierunku wodnym i nastąpiło zatopienie odkrywek do naturalnego poziomu wód podziemnych. Powstał w ten sposób zespół trzech akwenów o różnej głębokości. W kwietniu 2008 roku w największym akwenie o głębokości 12 m wykonano badania właściwości fizycznych i składu chemicznego wody w jego profilu. W terenie zmierzono przewodność elektrolityczną właściwą (PEW), temperaturę i pH wody na dziewięciu głębokościach zbiornika, począwszy od jego powierzchni. Stwierdzono, że temperatura i pH zmniejszają się wraz z głębokością, a PEW i stężenie makroskładników i większości badanych mikroelementów jest prawie wyrównane w profilu akwenu. Mineralizacja ogólna wody sięga około 2100 mg/dm3 i jest to woda typu Ca-SO4 , co wynika z charakteru skał otaczających (gipsów).

EN

Exploitation of the „Gacki” gypsum deposit in the Nida valley (Świętokrzyskie region, SE Poland), by the opencast method lasted from 1955 till 1985. The mine consisted of three open pits of various sizes, from 0.8 to 19.88 ha. After the exploitation ceased, a decision was made to recultivate the area in order to recreate the natural groundwater levels. In this way three artificial lakes of different depths were formed. In April 2008, the largest lake, with a depth of 12 m, was tested and the chemical properties of water in the vertical profile was investigated. The field measurements of the electrolytic conductivity (CEC), temperature and pH of the water at nine depths levels, starting from its surface were made. It has been found that the temperature and pH decrease with depth and CEC and the concentration of macroelements and most of the examined microelements are almost uniform in the water profile. The total dissolved solids (TDS) reaches about 2100 mg/dm3 and it is Ca-SO4 type water, which results from the nature of the surrounding rocks (gypsum).

Słowa kluczowe

PL

zbiornik poeksploatacyjny; gips; Gacki; niecka nidziańska

EN

pit lake; gypsum; Gacki; Nida basin

• Wydawca: Instytut Górnictwa Odkrywkowego "Poltegor-Instytut"
• Czasopismo: Górnictwo Odkrywkowe
• Rocznik: 2018
• Tom: R. 59, nr 2
• Strony: 43--49
• Opis fizyczny: Bibliogr. 9 poz.

Twórcy

autor

Malata M.

• AGH w Krakowie, Katedra Hydrogeologii i Geologii Inżynierskiej

autor

Motyka J.

• AGH w Krakowie, Katedra Hydrogeologii i Geologii Inżynierskiej

autor

d'Obyrn K.

• AGH w Krakowie, Katedra Hydrogeologii i Geologii Inżynierskiej

autor

Postawa A.

• AGH w Krakowie, Katedra Hydrogeologii i Geologii Inżynierskiej

Bibliografia

• [1] Bąbel M., Facies and depositional environments of the Nida Gypsum deposits (Middle Miocene, Carpathian Foredeep, Southern Poland). Kwartalnik Geologiczny, 1999, 43, 4: 405-418. ISSN, 0023-5873
• [2] Czop M., Motyka J., Sracek O., Szuwarzyński M., Geochemistry of the Hyperalkaline Górka Pit Lake (pH > 13) in the Chrzanow Region, Southern Poland. Water Air Soil Pollution, 2011, 214: 423-434. ISSN: 0049-6979
• [3] Geller W., Schultze M., Kleinman R., Wolkersdorfer C. (eds.), Acidic Pit Lakes, Springer, 2013, 525s. ISBN 978-3-642--29384-9
• [4] Hsissou Y., Chauve P., Mania J., Mangin A., Bakalowicz M., & Gaiz A., Caractérisation des eaux de l’aquifère turonien du basin du Tadla (Maroc) par le rapport des concentrations molaires Sr2+/Ca2+, Journal of Hydrology, 1996, 183(3-4), 445-451. ISSN, 0022-1694
• [5] Krakowiak R., Słowiok Z., Opinia hydrogeologiczna w sprawie określenia wpływu eksploatacji kopaliny na stosunki wodne. Obiekt: „Gacki – Krzyżanowice – Leszcze”, 1976 ZUT NOT Kielce (opracowanie niepublikowane).
• [6] Motyka J., Czop M., Water Quality Changes in the Abandoned Zakrzówek Limestone Quarry near Cracow (Poland). Polish Journal of Environmental Studies, 2004, Vol. 13, Suppl. III: 187-191. ISSN: 1230-1485
• [7] Nicpoń W., Dodatek Nr 2 do dokumentacji geologicznej w kategorii C1 złoża gipsów „Leszcze”, dotyczący rozpoznania warunków hydrogeologicznych złoża. 1991, Przedsiębiorstwo Geologiczne w Kielcach
• [8] Witczak S., Kania J., Kmiecik E., Katalog wybranych fizycznych i chemicznych wskaźników zanieczyszczeń wód podziemnych i metod ich oznaczania, 2013, IOŚ, Warszawa. ISBN 978-83-61227-13-7
• [9] Żurek R., Lakes in Large Scale Open-Pits in Poland, in: Geller W., Schultze M., Kleinmann R., Wolkersdorfer Ch., Acidic Pit Lakes. The Legacy of Coal and Metal Surface Mines. 2013, Springer, 291-315. ISBN 978-3-642-29384-9