Wpływ warunków meteorologicznych na kształtowanie się odpływu powierzchniowego na Lodowcu Waldemara (NW Spitsbergen) latem 1997 roku

• Autorzy: Brykała D. , Araźny A.

Warianty tytułu

EN

Influence of meteorological conditions to the surface run-off on the Waldemar Glacier (NW Spitsbergen) in the summer of 1997

• Konferencja: X Seminarium Meteorologii i Klimatologii Polarnej, Toruń, 30 listopada 2000r.
• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

In the summer season 1997 during the 13rd Toruń Polar Expedition research works were carried out to investigate the dynamics of water run-off in a selected supraglacial stream on the Waldemar Glacier in comparison to the course of meteorological conditions and ablation (figs l and 3). We have tried to present also the temporal and spatial changes in the structure of surface run-off on the glacier. Over the Kaffiöyra region in the whole summer season, especially in August, cyclonic weather dominated. Its characteristic features were: small sunshine duration (16.6 percent of the possible value), high cloudiness (8.5 on the scale l-10), high frequency of strong winds (mean velocity 5.4 m/s), and very abundant and intensive atmospheric precipitation (sum 122.5 mm) (fig. 2). The ablation is considerably differentiated spatially and temporary. In the studied period its highest value was observed below 250 m above sea level, and the lowest one on 430 m above sea level (19 cm e.w.). On 150 m above sea level, at the hydrometric stand, the ablation was 119 cm e.w. The gradient of ablation varied from 0.3 cm to 3.6 cm e.w. per 100 m height in the selected periods (Sobota 1998). The three big streams marked on fig. 3 (A. B and e) have the greatest role in the formation of the surface drainage system of the Waldemar Glacier. Daily measurements of the discharge intensity were made on the 508.6 m long supraglacial stream. The stationary measurement point was on 147m above sea level, about 160 m above the place where the stream leaves the snout of the glacier. The spatial differentiation induced the authors to distinguish five glacio-hydrological zones on the Waldemar Glacier: intensive ablation. Organized run-off, snow patches, slush, and dry snow (fig, 4, tab. l). The main criteria to distinguish the individual zones were the followings: morphology of the glacial surface, pollution degree of the snow by moraine material, and types of the surface run-off. Table 2 presents the correlation coefficients between the meteorological parameters and ablation and the discharge in the analysed stream. In most of the cases the correlation between the individual parameters is high (r > 0.77). The highest values of the correlation coefficient occur between the discharge and the course of temperature and ablation.

Słowa kluczowe

PL

Spitsbergen; warunki meteorologiczne; Lodowiec Waldemara; pomiary meteorologiczne; ablacja

• Wydawca: Stowarzyszenie Klimatologów Polskich
• Czasopismo: Problemy Klimatologii Polarnej
• Rocznik: 2000
• Tom: nr 10
• Strony: 139--158
• Opis fizyczny: Bibliogr. 35 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Brykała D.

• Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Zakład Geomorfologii i Hydrologii Niżu, Toruń

autor

Araźny A.

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Instytut Geografii, Zakład Klimatologii, Toruń

Bibliografia

• 1. Araźny A., 1998, Warunki meteorologiczne Lodowca Waldemara w porównaniu z warunkami na Równinic Kaffiöyra w lecie 1997 roku, mps pracy magisterskiej wykonanej w Zakładzie Klimatologii, Instytut Geografii, UMK, Toruń, ss. 153.
• 2. Baranowski S., 1977, Subpolarne lodowce Spitsbergenu na tle klimatu tego regionu, Acta Univ. Wratisl. 393, Studia Geograficzne 31, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław, ss. 157.
• 3. Baranowski S., Głowicki B., 1975, Meteorological and hydrological investigations in the Hornsund Region made in 1970, Acta Univ. Wratisl. 251, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław, s. 35-59.
• 4. Bartoszewski S., 1998, Reżim odpływu rzek Ziemi Wedel Jarlsberga (Spitsbergen), Rozprawy habilitacyjne LX, UMCS, Lublin, ss. 167.
• 5. Bartoszewski S., Siwek K., 1992, Meteorological conditions of the Scott River outflow in the summer 1990 (Western Spitsbergen), [w:] Arctic natural environment problems, Spitsbergen Geographical Expeditions, UMCS, Lublin, s. 31-38.
• 6. Benson C. S., 1961, Stratigraphic studies in the snow and firn of the Greenland Ice Sheet, Folia Geographica Danica 6, Kobenhavn, s. 13-37.
• 7. Brykała D., 1998, System drenażu Lodowca Waldemara (Ziemia Oskara II - Spitsbergen), mps pracy magisterskiej wykonanej w Zakładzie Hydrologii i Gospodarki Wodnej, Instytut Geografii, UMK, Toruń, ss. 133.
• 8. Cudziło A., 1998, Rola pokryw morenowych i materiału skalnego w selektywnym topnieniu Lodowca Waldemara (NW Spitsbergen) na przykładzie sezonu letniego 1996, mps pracy magisterskiej wykonanej w Zakładzie Hydrologii i Gospodarki Wodnej, Instytut Geografii, UMK, Toruń, ss. 93.
• 9. Fukami H., Escobar F., 1987, Hydrological characteristics of Soler Glacier drain age, Patagonia, Bulletin of Glacier Reaserch, No. 4, Japanese Society of Snow and Ice, s. 91-96.
• 10. Głowicki B., 1982, Some hydrological phenomena observed in the outflow from the Werenskiold Glacier basin, [w:] Results of investigation of the Polish Scientific Spitsbergen Expeditions, vol. IV, Acta Univ. Wratisl. 525, PWN, Wrocław-Warszawa, s. 49-56.
• 11. Grześ M., 1997, Preliminary results of glaciological studies o]' Waldemar Glacier, [w:] Dynamics of polar environment, Spitsbergen Geographical Expeditions, Polar Session, UMCS, Lublin, s. 89-91.
• 12. Grześ M., Sobota I., 1998, Waldemar Glacier mass balance in the 1961/1997 balance year, [w:] Relief, Quaternary Paleogeography and Changes of the Polar Environment, Polar Session, II, Spitsbergen (Geographical Expeditions, IV Conference of Polish Geomorphologists, UMCS, Lublin, s. 41-50.
• 13. Hagen J. O., Liestöl O., Roland E., Jorgensen T., 1993, Glacier atlas of Svalbard and Jan Mayen, Meddelelser, nr 129, Norsk Polarinstitutt, Oslo.
• 14. Hambrey M. J., 1977, Supraglacial drainage and relationship to structure, with particular reference to Charles Rabots Bre, Okstindan, Norway, Norsk Geografisk Tidsskrift. vol. 31, No. 2, Oslo, s. 69-77.
• 15. Jania J., 1988, Dynamiczne procesy glacjalne na południowym Spitsbergenie, Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego, nr 955, Uniwersytet Śląski, Katowice, ss. 258.
• 16. Kostrzewski A., Zwoliński Z., 1995, Hydraulic geometry of a supraglacial stream, Ragnarbreen, Spitsbergen, [w:] Quaestiones Geographicae ; Special Issue 4, UAM, Poznań, s. 165-176.
• 17. Kropka J., Leszkicwicz J., 1988, Wstępna charakterystyka odpływu ze zlewni Lodowca Werenskiolda (Spitsbergen) w sezonie letnim 1986 roku, [w:] Stan obecny i wybrane problemy polskich badań polarnych, Materiały XV Sympozjum Polarnego, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław, s. 169-177.
• 18. Lankauf K. R., 1997, Recession of Waldemar Glacier, [w:] Dynamics of polar environment. Spitsbergen Geographical Expeditions, Polar Session, UMCS, Lublin, s. 125-127,
• 19. Lankauf K. R., 2002, Recesja lodowców Rejonu Kaffiöyry (Ziemia Oskara II-Spitsbergen) w XX wieku, Prace Geogr. 183, ss. 221.
• 20. Leszkiewicz J., 1983, Dynamika odpływu powierzchniowego zlewni potoku lodowca Nordfall (południowy Spitsbergen), [w:] Wyprawy polarne Uniwersytetu Śląskiego 1977--1980, t. I, Uniwersytet Śląski, Katowice, s. 60-76.
• 21. Marciniak K., Kejna M., Przybylak R., 1994, Warunki meteorologiczne w regionie Kaffiöyry (NW Spitsbergen) a natężenie przepływu w cieku Waldemar Północny (zlewnia Rzeki Waldemara), [w:] Problemy Klimatologii Polarnej 4, Materiały IV Seminarium Meteorologii i Klimatologii Polarnej, WSM, Gdynia, s. 155-167.
• 22. Marciniak K., Marszelewski W., 1987, Próba podziału Lodowca Elizy (NW Spitsbergen) na strefie) glacjohydrologiczne, [w:] Aktualne problemy badawcze w Arktyce i Antarktyce, Materiały XIV Sympozjum Polarnego, UMCS, Lublin, s. 140-146.
• 23. Marciniak K., Marszelewski W., 1990, Kształtowanie się odpływu w obrębie Lodowca Elizy (NW Spitsbergen) w zależności od warunków pogodowych i ablacji w okresie lata polarnego, AUNC, Geografia XXII, 73, UMK, Toruń, s. 125-161.
• 24. Marszelewski W., Marciniak K., Podgórski Z., 1987, Spływ wód w obrębie wybranych lodowców regionu Kaffiöyry (NW Spitsbergen) w sezonie letnim, [w:] Aktualne problemy badawcze w Arktyce i Antarktyce, Materiały XIV Sympozjum Polarnego, UMCS, Lublin, s. 133-139.
• 25. Müller F., 1962, Zonation in the accumulation area of the glaciers of Axel Heiberg lsland, N.W.T. Canada, Journal of Glaciology 4 (33), s. 302-317.
• 26. Paszczyk .I., Michalczyk Z., Bartoszewski S., 1991, Analysis of the Scott River flow in 1989 (West Spitsbergen), [w:] Arctic environment research, Spitsbergen Geographical Expeditions, Polar Session, UMCS, Lublin, s. 97-106.
• 27. Pereyma J., 1991, Climatic conditions of outflow ablative waters from Werenskiold Glacier in Spitshergen, 1st International Symposium on Glacier Caves and Karst in Polar Regions, Madrid, s. 135-146.
• 28. Pereyma J., Piasecki J., 1988, Warunki topoklimatyczne i hydrologiczne w rejonie lodowca Werenskiold na Spitsbergenie w sezonie letnio-jesiennym 1983 roku, Wyprawy polarne Uniwersytetu Śląskiego 1980-1984, Prace Naukowe, nr 910, Uniwersytet Śląski, Katowice, s. 107-122.
• 29. Pulina M., Pereyma J., Kida J., Krawczyk W., 1984, Characteristics of the polar hydrogical year 1979/1980 in the basin of the Werenskiold Glacier; SW Spitsbergen, Pol. Polar Res, 5, No. 3-4, PWN, Warszawa, s. 165-182.
• 30. Sobota I., 1997, Preliminary characteristics of outflow from the Waldemar Glacier (Kaffiöyra, NW Spitsbergen) in the 1996 summer. [w:] Dynamics of polar environment, Spitsbergen Geographical Expeditions, Polar Session, UMCS, Lublin, s. 157-162.
• 31. Sobota I., 1998, Ablacja i odpływ z Lodowca Waldemara w sezonie letnim 1997, [w:] Relief, Quaternary Paleogeography and Changes of the Polar Environment, Polar Session, II, Spitsbergen Geographical Expeditions, IV Conference of Polish Geomorphologists, UMCS, Lublin, s. 149-168.
• 32. Stenborg T., 1968, Glacier drainage connected with ice structures, [w:] Geografiska Annaler, vol. 50A, No. 1, Svenska Skaellskapet for Antropologi och Geografi, Stockholm, s. 25-53.
• 33. Szczepanik W., 1993, Reżim wybranych rzek Kaffiöyry (Ziemia Oskara II, NW Spitsbergen) w ukresie lata polarnego, AUNC, Geografia XXIV, 82, Toruń, s. 55-146.
• 34. Szczepanik W., Marciniak K., 1989, Wpływ ekstremalnych warunków pogodowych na zjawiska hydrologiczne na przykładzie wybranych rzek z regionu Kaffiöyry (NW Spitsbergen), [w:] Dorobek i perspektywy polskich badań polarnych, Materiały XVI Sympozjum Polarnego, UMK, Toruń, s. 185-188.
• 35. Wolfe P. M., English M. C., 1995, Hydrometeorological relationships in a glacierized catchment in the Canadian High Arctic; Hydrological Processes 9, Chichester. s. 911-921.