Zmiany w postrzeganiu prezbiterium przy różnej długości nawy. Kościół tunelowy w badaniach okulograficznych

• Autorzy: Rusnak Marta , Chmielewski Piotr , Szewczyk Joanna

Identyfikatory

DOI

10.5277/arc190206

Warianty tytułu

EN

Changes in the perception of a presbytery with a different nave length. Funnel church in eye tracking research

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Tekst stanowi drugą z trzech części raportu dotyczącego sondażu okulograficznego przeprowadzanego w 2017 r. w Katedrze Historii Architektury, Sztuki i Techniki na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej. Badania dotyczyły charakterystyki zapoznawania się z zabytkowymi budowlami. Pierwsza część omawiała zarejestrowany przez autorów sposób zapoznawania się z głębią nawy głównej kościoła gotyckiego. Podobnie jak w poprzednim artykule, także w niniejszej pracy na potrzeby eksperymentu wykorzystano wizualizacje XIII- i XIV-wiecznych katedr francuskich. Autorów interesowało, na ile długość nawy głównej gotyckiej katedry przekłada się na percepcję całego układu oraz czy i kiedy obserwatorzy są bardziej skłonni do koncentracji swojej uwagi wzrokowej, identyfikując prezbiterium. Zjawisko, w którym wraz ze wzrostem długości nawy świątyni wzrok człowieka jest znacznie mocniej przyciągany przez strefę prezbiterialną, nazywa się także efektem kościoła tunelowego.

EN

This paper constitutes the second part of a three-part report considering an eyetracking survey that took place in 2017 at the Department of History of Architecture, Art and Technique at the Wrocław University of Science and Technology. The study focused on how people perceive historic buildings. The first part of the report discussed the way people perceive the depth of the nave of a Gothic church. In the second part the researchers were interested in how the length of the nave affects the perception of the entire layout of the church and in what circumstances the observers are most willing to pay attention to the area of the presbytery. The survey included the testing of the so-called tunnel church effect theory, according to which the longer the nave, the more attention is paid to the presbytery.

Słowa kluczowe

PL

okulografia; katedra gotycka; percepcja architektury; kościół tunelowy; prezbiterium

EN

eye tracking; Gothic cathedral; perception of architecture; funnel church; presbytery

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
• Czasopismo: Architectus
• Rocznik: 2019
• Tom: Nr 2 (58)
• Strony: 73--83
• Opis fizyczny: Bibliogr. 19 poz., il., tab.

Twórcy

autor

Rusnak Marta

• Wydział Architektury Politechniki Wrocławskiej/Faculty of Architecture, Wrocław University of Science and Technology

autor

Chmielewski Piotr

• Wydział Architektury Politechniki Wrocławskiej/Faculty of Architecture, Wrocław University of Science and Technology

autor

Szewczyk Joanna

• Wydział Architektury Politechniki Wrocławskiej/Faculty of Architecture, Wrocław University of Science and Technology

Bibliografia

• [1] Żórawski J., Siatka prostych. O architekturze nadindywidualnej, Wydawnictwo PK, Kraków 2012.
• [2] Spruta J., Mistyka katedry gotyckiej. Architektura sakralna jako obraz i symbol postawy modlitewnej, „Studia Gnesnensia” 2014, T. 28, 231–239.
• [3] Duby G., Czasy katedr. Sztuka i społeczeństwo 980–1420, tłum. K. Dolatowska, PIW, Warszawa 2002.
• [4] Norman E., Dom Boga. Historia architektury sakralnej, Arkady, Warszawa 2007.
• [5] Walczak R., Symbolika i wystrój świątyni chrześcijańskiej, Wydawnictwo Święty Wojciech, Poznań 2005.
• [6] Simson O. von, Katedra gotycka. Jej narodziny i znaczenie, tłum. A. Palińska, PWN, Warszawa 1989.
• [7] Bałus W., Gotyk bez Boga? W kręgu znaczeń symbolicznych architektury sakralnej XIX wieku, Wydawnictwo Naukowe UMK, Toruń 2011.
• [8] Erlande-Brandenburg A., Mérel-Brandenburg A.B., Histoire de l’architecture Française. Du moyen Age à la Reinaissance, Menges, Paris 1995.
• [9] Henry-Claude M., Stefanon L., Zaballos Y., Principes et éléments de l’architecture religieuse médievale, Fragile, Gavaudun 1997.
• [10] Panofsky E., Architecture gothique et pensée scolastique précédé de L’abbé Suger de Saint-Denis, Les Edition de Minuit, Alen çon 1992.
• [11] Bogdan M., Definicja piękna w XII wieku a architektoniczna ekspozycja ołtarza w epoce gotyckiej, „Polonia Sacra” 2013, vol. 17, nr 2(33), 277–297.
• [12] https://www.smivision.com/ [accessed: 1.06.2017].
• [13] Holmqvist K., Nystöm M., Anderson R., Dewhurst R., Jarodzka H., van de Weije J., Eye tracking. A comprehensive guide to methods and measures, Oxford University Press, Oxford 2011.
• [14] Duchowski A.T., Eyetracking methodology. Theory and practice, Springer, London 2007.
• [15] Francuz P., After Imagia, Lublin 2012, http://afterimagia.pl/book/ [accessed: 11.05.2017].
• [16] Onians J., Neuroarthistory. From Aristothele and Pliny to Baxandall and Zeki, Yale University Press, Yale 2008.
• [17] Kędziora Ł., Niezauważalna i rewolucyjna neurohistoria sztuki, „Acta Universitatis Nicolai Copernici. Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo”, Nr 45, UMK, Toruń 2014, 223–252.
• [18] Folga-Januszewska D., Muzeologia neuronalna. Inne spojrzenie na muzeum XXI wieku, [w:] E. Kowalska, E. Urbaniak (red.), Muzeum XXI wieku. Teoria i praxis. Materiały konferencji Muzeum Początków Państwa Polskiego, Gniezno, 25–26 listopada 2009, Muzeum Początków Państwa Polskiego, Gniezno 2010, 29–35.
• [19] Rusnak M., Fikus W., Szewczyk J., Jak obserwatorzy postrzegają głębię we wnętrzu gotyckiej katedry wraz ze zmianą jej proporcji? Sondaż okulograficzny, „Architectus” 2018, Nr 1(53), 77–88.

Uwagi

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).