Zanieczyszczenia bakteriologiczne w ocenie jakości wody w zbiorniku Besko przeznaczonej do zbiorowego zaopatrzenia ludności

• Autorzy: Policht-Latawiec A. , Żarnowiec W. , Perec-Krupa Z.

Warianty tytułu

EN

Bacteriological contamination in the quality assessment of water in the Besko reservoir intended for collective water supply to people

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

W pracy oceniono potencjalne zagrożenia dla zdrowia ludzi związane z występowaniem bakterii chorobotwórczych w chronionym zbiorniku wodnym Besko. Jest on zlokalizowany w 172,8 kilometrze rzeki Wisłok, w miejscowości Sieniawa (woj. podkarpackie). Obszar zbiornika znajduje się w strefie zamkniętej i jego rekreacyjne wykorzystywanie jest zabronione. Mimo to, na terenach oddalonych od zapory są tzw. dzikie plaże, których użytkowanie może prowadzić do skażenia wód zbiornika bakteriami pochodzenia kałowego. Analizą bakteriologiczną objęto próbki wody pobierane przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska (WIOŚ) w Rzeszowie z jednego punktu na środku zbiornika przy zaporze, w miejscu poboru wody na potrzeby komunalne mieszkańców Krosna, w okresie 2004–2014. Na podstawie otrzymanych wyników badań przeprowadzono analizę dla bakterii z grupy coli, Escherichia coli, Enterococcus i bakterii z rodzaju Salmonella. Jakość bakteriologiczną wody oceniono zgodnie z obowiązującymi rozporządzeniami Ministra Zdrowia oraz Ministra Środowiska. Określono tendencję (trend czasowy) zmienności liczebności bakterii w analizowanym okresie. Tylko w jednym miesiącu (październik 2008) woda w zbiorniku nie spełniała wymagań stawianym wodom w kąpielisku i miejscach wykorzystywanych do kąpieli. W całym okresie badań nadawała się ona do zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia, ale w różnych latach wymagała różnych procesów uzdatniania, właściwych dla kategorii jakości wody A1 i A2. Rozpatrywany ciąg średnich wartości analizowanych wskaźników zanieczyszczeń wody w zbiorniku na przestrzeni okresu badawczego wykazywał tendencję rosnącą w przypadku bakterii grupy coli oraz istotny trend rosnący paciorkowców kałowych (Enterococcus). Natomiast liczebność bakterii Escherichia coli wykazywała tendencję malejącą. W wodzie zbiornika Besko nie stwierdzono w analizowanym okresie bakterii z rodzaju Salmonella.

EN

The assessment of potential hazards to human health connected with the presence of pathogenic bacteria in the protected Besko water reservoir, located at 172.8 km of the Wisłok River, in Sieniawa village, in the Podkarpackie province, was conducted in the paper. The reservoir area is situated in the closed zone and its recreational use is forbidden. Despite the fact, so called wild beaches occur in the areas distant from the dam and their use may lead to bacteriological contamination of water in the reservoir. Bacteriological analysis covered the ten-year period (2004–2014) during which water samples were collected from a single point located in the middle of the reservoir in place of water extraction for the water supply for Krosno city citizens. On the basis of the results obtained from the Voivodship Inspectorate of Environmental Protection in Rzeszów, analyses were conducted for the bacteria from coli group, Escherichia coli, Enterococcus and Salmonella bacteria. Water bacteriological quality was assessed in compliance with the current regulations of the Minister of Health and Minister of Environment. The time trend for changeability of the bacteria count was determined for the analyzed period. Only in one month (October 2008) water in the reservoir did not meet the requirements posed for waters in watering places and sites used for bathing. Over the whole period of the research the water was suitable for potable water supply to people, however in different years it required various treatment processes, adequate for water quality categories A1 and A2. For safety reasons, the monitoring procedures for the Besko reservoir should be upgraded, because during the analyzed period, the studied series of mean contents of the analyzed water contamination indices in the reservoir water revealed an upward trend for the bacteria from coli group and a significant upward trend for the Enterococci. On the other hand, Escherichia coli bacteria count revealed a downward trend. No presence of Salmonella bacteria was spotted in the Besko reservoir water.

Słowa kluczowe

PL

jakość wód; zanieczyszczenie bakteriologiczne zanieczyszczenie sanitarne; zbiornik Besko

EN

bacteriological pollution; sanitary pollution; Besko reservoir; water quality

• Wydawca: Wydawnictwo ITP
• Czasopismo: Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
• Rocznik: 2017
• Tom: T. 17, z. 4
• Strony: 111--128
• Opis fizyczny: Bibliogr. 39 poz., rys.

Twórcy

autor

Policht-Latawiec A.

• Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie, Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji, Katedra Melioracji i Kształtowania Środowiska, al. Mickiewicza 24/28, 31-120 Kraków

autor

Żarnowiec W.

• Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie, Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji, Katedra Melioracji i Kształtowania Środowiska

autor

Perec-Krupa Z.

• Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie, Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji, Katedra Melioracji i Kształtowania Środowiska

Bibliografia

• ATTOUI B., TOUMI N., MESSAOUDI S., BENRABAH S. 2016. Degradation of water quality: the case of lain west of Annaba (northeast of Algeria). Journal of Water and Land Development. No. 31 s. 3–10. DOI 10.1515/jwld-2016-0031.
• AZIZZADEH M., JAVAN K. 2015. Analyzing trends in reference evapotranspiration in northwest part of Iran. Journal of Ecological Engineering. Vol. 2. Iss. 16 s. 1–12.
• BANASIK K., HEJDUK L., HEJDUK A., KAZNOWSKA E., BANASIK J., BYCZKOWSKI A. 2013. Long-term variability of runoff from a small catchment in the region of the Kozienice Forest. Sylwan. Vol. 8. Iss. 157 s. 578–586.
• BARAN-GURGUL K., RACZYŃSKI K. 2017. Dynamika występowania niżówek w rzekach górskich i wyżynnych na przykładzie Wisłoki i górnego Wieprza. Cz. 2. Zmienność wieloletnia [Dynamics of low flows in mountain and upland rivers on example of Wisłoka and upper Wieprz rivers. P. 2. Multi-annual variability]. Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie. T.17. Z. 1(57) s. 5–17.
• BERLEĆ K., JUREK A., MICHALSKA M., TRACZYKOWSKI A. 2009. Mikroflora rekultywowanych zbiorników wodnych na przykładzie Jeziora Rudnickiego Wielkiego [Micro flora of reclaimed water reservoirs on the example of Rudnickie Wielkie Lake]. Rocznik Ochrona Środowiska. Vol. 11 s. 1029–1040.
• BERNINGER K., KOSKIAHO J., TATTARI S. 2012. Constructed wetlands in Finnish agricultural environments: balancing between effective water protection, multi-functionality and socio-economy. Journal of Water and Land Development. No. 17 p. 19–29. DOI 10.2478/v10025-012-0029-5.
• CHMIEL M.J., MACIĄG A. 2010. Ocena stanu sanitarnego zbiornika wodnego w Kryspinowie [Evaluation of sanitary state of the water reservoir in Kryspinów]. Nauka Przyroda Technologia. T. 4. Z. 6 #72.
• Dyrektywa 2000/60/EC Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej [Directive of the European Parliament and of the Council establishing a framework for Community action in the field of water police]. Dz.Urz. UE L 327.
• Dyrektywa 2006/7/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 15 lutego 2006 r. dotycząca zarządzania jakością wody w kąpieliskach i uchylającą dyrektywę 76/160/EWG [Regulation of the Minister of Healthcare dated 8 April 2011 on the supervision of quality of water in the recreation pool and places used for bath]. Dz.Urz. UE L 64/37.
• FRĄCZEK K., GRZYB J., CHMIEL M.J. 2015. Ocena zagrożenia bakteriologicznego w wodach powierzchniowych w rejonie eksploatowanego składowiska odpadów komunalnych [The evaluation of bacteriological hazard in surface waters near the operating municipal landfill site]. Woda- Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 15. Z. 1(49) s. 37–45.
• FRĄK M. 2013. Escherichia coli as a potential indicator of Biebrza River enrichment sources. Journal of Water and Land Development. No. 19 s. 31–37. DOI 10.2478/jwld-2013-0013.
• FRĄK M., NESTOROWICZ A. 2009. Ocena stanu sanitarnego wybranych zbiorników wodnych parków miejskich Warszawy [Sanitary assesment of selected water reservoir’s in Warsaw parks]. Przegląd Naukowy. Inżynieria i Kształtowanie Środowiska. T. 18. Z. 2(44) s. 3–10.
• GEORGE I., CROP P., SERVAI P. 2002. Faecal removal in wastewater treatment plants studied by plate counts and enzymatic methods. Water Research. Vol. 36. Iss. 10 s. 2601–2617. DOI 10.1016/S0043-1354(01)00475-4.
• HIRSCH R.M., ALEXANDER R.B., SMITH R.A. 1991. Selection of methods for the detection and estimation of trends in water quality. Water Resources Research. Vol. 27. Iss. 5 p. 803–813. DOI 10.1029/91WR00259.
• KALWASIŃSKA A., WILK I., DONDERSKI W. 2007. The sanitary state of seimming sites in Chełmżyńskie Lake. Polish Journal of Natural Science. Vol. 22. Iss. 2 s. 271–283.
• KAŹMIERCZAK B., KOTOWSKI A., WDOWIKOWSKI M. 2014. Analiza tendencji rocznych i sezonowych zmian wysokości opadów atmosferycznych w dorzeczu Górnej Odry [Trend analysis of annual and seasonal precipitation amounts in the Upper Odra Catchment]. Ochrona Środowiska. Vol. 36. Nr 3 s. 49–54.
• KONDRACKI J. 2013. Geografia regionalna Polski [Regional geography of Poland]. Warszawa. PWN ss. 468.
• KUBERA Ł., MAŁECKA-ADAMOWICZ M. 2017. Ocena stanu sanitarno-bakteriologicznego zbiornika wodnego „Balaton” zlokalizowanego w centrum Bydgoszczy [Evaluation of sanitary and bacteriological condition of the “Balaton” water reservoir located in the center of Bydoszcz]. Woda- Środowisko-Obszary Wiejskie. T. 17. Z. 1 (57) s. 63–73.
• KUREK J. 2011. Zalew Besko – na wyludnionych terenach [Besko Reservoir – in sparsely populated areas]. Wędkarz Polski. Nr 6 s. 24–27.
• KZGW 2014. Aktualizacja wykazu JCWP i SCWP dla potrzeb kolejnej aktualizacji planów w latach 2015–2021 wraz z weryfikacją typów wód części wód. Etap I: Weryfikacja typologii wód oraz granic jednolitych części wód powierzchniowych. Metodyka [Updated list of UPSW and CPSW for the needs of subsequent updating of plans in the years 2015–2021 with verification of the types of water parts. Stage 1: Verification of water typology and borders of uniform part of surface waters. Methodology]. Gliwice, Warszawa ss. 256.
• LIBUDZISZ Z., KOWAL K., ŻAKOWSKA Z. 2009. Mikrobiologia techniczna. T. 2 [Technical microbiology]. Warszawa. PWN ss. 555.
• MAKSYMIUK A., FURMANCZYK K., IGNAR S., KRUPA J., OKRUSZKO T. 2008. Analiza zmienności parametrów klimatycznych i hydrologicznych w dolinie rzeki Biebrzy [Analysis of climatic and hydrologic parameters variability in the Biebrza River basin]. Przegląd Naukowy. Inżynieria i Kształtowanie Środowiska. T. 7. Nr 3(41) s. 59–68.
• OLAŃCZUK-NEYMAN K. 2003. Mikrobiologiczne aspekty odprowadzania ścieków do przybrzeżnych wód morskich [Microbiological aspects of wastes disposal to near-shore seawater]. Inżynieria Morska i Geotechnika. T. 2 s. 55–62.
• PICKUP R.W., RHODES G., HERMON-TAYLOR J. 2003. Monitoring bacterial pathogens in the environment: advantages of multilayered approach. Current Opinion in Biotechnology. Vol. 14. No. 3 s. 319–325.
• PN-EN ISO 9308-2:2014-06. Jakość wody. Oznaczanie ilościowe Escherichia coli i bakterii grupy coli [Water quality. Quantitative determination of Escherichia coli and Coliform bacteria].
• PODGÓRSKA B. MUDRYK Z.J., SKÓRCZEWSKI P. 2008. Abundance and production of bacteria in a marine beach (southern Baltic sea). Polish Journal of Ecology. Vol. 56. No. 3 s. 405–414.
• POLICHT-LATAWIEC A., OBRZUT D. 2013. Ocena jakości wody w zbiorniku wodnym Domaniów [Quality assessment of water in Domaniów water reservoir in terms of its bacteriological conditio]. Gaz, Woda i Technika Sanitarna. Nr 2 s. 83–86.
• ROGORA M., MOSELLO R., KAMBURSKA L., SALMASO N., CERASINO L., LEONI B., GARIBALDI L., SOLER V., LEPORI F., COLOMBO L. 2015. Recent trends in chloride and sodium concentrations in the deep subalpine lakes (Northern Italy). Environmental Science and Pollution Research. Vol. 22(23) s. 19013–19026.
• Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 listopada 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia [Order of the Minister of the Environment dated 27 November 2002 on the requirements for surface water used for drinking water for people]. Dz.U. 2002. Nr 204 poz. 1728.
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 8 kwietnia 2011 r. w sprawie prowadzenia nadzoru nad jakością wody w kąpielisku i miejscu wykorzystywanym do kąpieli [Order of the Minister of Healthcare dated 8 April 2011 on the supervision of quality of water in the recreation pool and places used for bath]. Dz.U. 2011. Nr 86 poz. 478.
• SCHLEGEL H.G. 2003. Mikrobiologia ogólna [General microbiology].Warszawa. PWN ss. 736.
• SINGLENTON P. 2000. Bakterie w biologii, biotechnologii i medycynie [Bacteria in biology, bacteriology and medicine]. Warszawa. PWN ss. 473.
• SMYŁŁA A., GŁOWACKA K., KOSTECKI M. 2002. Bakterie wskaźnikowe stanu sanitarnego i potencjalnie chorobotwórcze w wodzie zbiornika zaporowego Dzierżno Duże (województwo śląskie) [The pathogenetic bacteria in dam-reservoir Dzierżno Duże]. Archiwum Ochrony Środowiska. Vol. 28. Nr 2 s. 87–94.
• SMYŁŁA A., PIOTROWSKA-SEGET Z., TYFLEWSKA A. 2003. Pathogenic bacteria hazard in surface waters. AUMC Limnological Papers. Vol. 13. No. 110 s. 159–169.
• STANKIEWICZ A., JAMSHEER-BRATKOWSKA M., MAZIARKA D., SKOTAK K. 2011. Zasady oceny zagrożeń zdrowotnych związanych z zakwitem sinic w kąpieliskach [Health risk assessment standards of cyanobacteria bloom occurrence in bathing sites]. Medycyna Środowiskowa. T. 14. Nr 1 s. 85–92.
• SZEJNIUK B., BUDZIŃSKA K., JUREK A., TRACZYKOWSKI A., BERLEĆ K., MICHALSKA M., PIĄTKOWSKI J.K. 2013. Przeżywalność bakterii Salmonella Enteritidis w wodach powierzchniowych [Survivability of bacteria Salmonella Enteritidis in surface water]. Rocznik Ochrona Środowiska. T. 15 s. 2738–2749.
• TRACZYKOWSKI A., BERLEĆ K., RZEPCZYK B. 2009. Jakość wód powierzchniowych po rekultywacji na przykładzie Jeziora Głęboczek [Quality of surface water after renaturisation on the example of Lake Głęboczek]. Rocznik Ochrona Środowiska. T. 11 s. 507–515.
• ZELEŇÁKOVÁ M., PURCZ P., ORAVCOVÁ A. 2015. Trends in water quality in Laborec River, Slovakia. Procedia Engineering. Vol. 119 s. 1161–1170.
• ZIMOCH I., PACIEJ J. 2013. Znaczenie kontroli jakości wód powierzchniowych wykorzystywanych do rekreacji na przykładzie województwa śląskiego [The importance of quality control of surface waters used for recreation in the example of Silesian Voivodeship]. Ochrona Środowiska. Vol. 35. Nr 2 s. 15–18.