Poważne awarie przemysłowe na terenie Polski w latach 2014-2023

• Autorzy: Żarczyński Andrzej

Identyfikatory

DOI

10.15199/62.2024.11.2

Warianty tytułu

EN

Major industrial accidents in Poland in 2014-2023

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Zbadano skalę zagrożeń środowiska na terenie Polski zdarzeniami o znamionach poważnych awarii, wynikającą z funkcjonowania przemysłu chemicznego w latach 2014-2023. Między innymi podano liczby zdarzeń o skutkach kwalifikujących je do zgłoszenia do Głównego Inspektora Ochrony Środowiska (GIOŚ), a także określono rodzaje i statystykę zagrożeń będących skutkami zdarzeń. Przedstawiono rozmieszczenie zdarzeń na terenie poszczególnych województw w latach 2017-2023. Dla przykładu przytoczono liczby zakładów różnych kategorii ryzyka ujętych w rejestrze GIOŚ z podziałem na województwa dla końca lat 2017 i 2023. Następnie przeanalizowano wpływ kategorii ryzyka zakładów przemysłowych na liczbę zdarzeń w danym roku, które miały miejsce w okresie 2022-2023.

EN

The scale of the threat in Poland from major industrial accidents resulting from the functioning of the chem. industry in the years 2014-2023 was examd. on official statistical data. No. of industrial accidents in Poland decreased from 154 in 2001 to 29 in 2022. In 2023, a small increase in the accident no. (36) was obsd. The no. of serious accidents meeting the criteria of the Minister of the Environment regarding the obligation to report them to the Chief Inspector of Environmental Protection decreased in the years 2014-2023 and annually varied in the range 4-10 a year. The most accidents were recorded in road and pipeline transport. The most common causes of accidents still included human error and damage to installation components. The gas emissions or leakage of hazardous substances into the soil, sewage system or surface waters occurred most often as a result of emergency situations. The distribution of accidents in the country was not uniform and increased with the increasing no. of chem. plants in the voivodships.

Słowa kluczowe

PL

poważna awaria; zakład chemiczny; substancja niebezpieczna; transport chemikaliów; rejestry GIOŚ

EN

major hazard; chemical plant; hazardous substance; transport of chemicals; GIOŚ register

• Wydawca: Wydawnictwo SIGMA-NOT
• Czasopismo: Przemysł Chemiczny
• Rocznik: 2024
• Tom: T. 103, nr 11
• Strony: 1238--1245
• Opis fizyczny: Bibliogr. 34 poz., tab.

Twórcy

autor

Żarczyński Andrzej

• Politechnika Łódzka, Instytut Chemii Ogólnej i Ekologicznej, ul. Żeromskiego 116, 90-924 Łódź

• https://orcid.org/0000-0002-4738-1512

Bibliografia

• [1] J. Casal [in:] J. Casal, Evaluation of the Effects and Consequences of Major Accidents in Industrial Plants, Second Edition, Elsevier B.V., 2018 Chapter 3, 75-150; https://doi.org/10.1016/B978-0-444-63883-0.00003-4.
• [2] K. Rajeev, S. Soman, V. R. Renjith, P. George, Int. J. Disaster Risk Reduct. 2019, 39, e101247, https://doi.org/10.1016/j.ijdrr.2019.101247.
• [3] P. Yang, X. Huang, L. Peng, Z. Zheng, X. Wu, Ch. Xing, J. Loss Prev. Process. Ind. 2021, 69, 104346; https://doi.org/10.1016/j.jlp.2020.104346.
• [4] A. Bhusari, A. Goh, H. Ai, S. Sathanapally, M. Jalal, R. A. Mentzer, Process Saf. Prog. 2021, 40, e12158, https://doi.org/10.1002/prs.12158.
• [5] P. Schmitz, G. Reniers, P. Swuste, K. van Nunen, Process Saf. Environ. Prot. 2021, 148, 1268. https://doi.org/10.1016/j.psep.2021.02.040.
• [6] I. O. Oboh, A. S. Akpan, J.A. Adam, R. E. Emberru, A. O. Onoriode, J. Eng. Res. Rep. 2023, 25, No. 5, 31, No. JERR.101655.
• [7] J. S. Michalik, A. Gajek, Bezp. Pracy. Nauka Prakt. 2008, 3, 8.
• [8] A. Żarczyński, A. Szymczak, Ochr. Powietrza Probl. Odpadów 2009, 250, No. 3, 104.
• [9] K. Myszyńska, Eliksir 2015, 1, 17.
• [10] A. Żarczyński, M. Wilk, M. Grabarczyk-Gortat, Przem. Chem. 2015, 94, No. 1, 43.
• [11] A. Żarczyński, K. Myszyńska, BiTP 2016, 42, No. 2, 179.
• [12] A. S. Markowski, Bezpieczeństwo procesów przemysłowych, Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, Warszawa 2016.
• [13] W. Wiśniewski, G. Sobieszek, B. Połeć, BiTP 2018, 51, No. 3, 150.
• [14] A. Gajek, Przem. Chem. 2018, 97, No. 11, 1798.
• [15] A. Pecyna, Z. Krzysiak, W. Samociuk, E. Brumercikova, B. Bukova, A. Buczaj, Przem. Chem. 2019, 98, No. 8, 1330.
• [16] Z. Krzysiak, J. Caban, A. Pecyna, D. Pieniak, Przem. Chem. 2021, 100, No. 7, 660.
• [17] M. Osyra, CzOTO 2022, 4, No. 1, 47.
• [18] P. Janik, Konferencja „Przemysł Chemiczny”, Warszawa, 05–07.12.2023.
• [19] A. Pecyna, Z. Krzysiak, J. Zarajczyk, A. Buczaj, Z. Kobus, D. Pieniak, Przem. Chem. 2019, 98, No. 10, 1517.
• [20] A. Żarczyński, Ekol. Tech. 2014, 22, No. 5, 219.
• [21] A. Buczaj, Z. Krzysiak, A. Pecyna, J. Caban, F. Brumercik, Przem. Chem. 2019, 98, No. 8, 1276.
• [22] A. Gajek, O. Gałkowska, W. Zatorski, Chemik 2014, 68, No. 3, 235.
• [23] A. Ubowska, N. Nazar, Przem. Chem. 2015, 94, No. 11, 1932.
• [24] B. Biegarczyk, M. Zaborowski, A. Żarczyński, Eliksir 2016, 2, No. 3, 10.
• [25] A. Kalwar, F. Kurdziel, K. Pytel, S. Gumuła, G. Kubica, Przem. Chem. 2021, 100, No. 9, 846.
• [26] A. Gajek, Przem. Chem. 2013, 92, No. 5, 602.
• [27] Portal GIOŚ, Krajowe przepisy w zakresie przeciwdziałania poważnym awariom, https://www.gov.pl/web/gios/krajowe-przepisy-w-zakresie-przeciwdzialania-powaznym-awariom-reguluja-nastepujace-aktyprawne, access 1.08.2024.
• [28] Portal GIOŚ, Występowanie zdarzeń o znamionach poważnej awarii, https://www.gov.pl/web/gios/di-wystepowanie-zdarzen-o-znamionach-powaznej-awarii, access 2.08.2024.
• [29] Portal GIOŚ, B. Bronisz, P. Dadasiewicz (kier.), H. Jastrzębska (kier.), Raport o występowaniu zdarzeń o znamionach poważnej awarii w 2013 r., https://www.gov.pl/web/gios/rok-20116, access 25.07.2024.
• [30] Portal GIOŚ, Zakłady stwarzające zagrożenie wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, https://www.gov.pl/web/gios/di-zaklady-stwarzajace-zagrozenie-wystapienia-powaznej-awarii-przemyslowej, access 2.08.2024.
• [31] Ustawa o Inspekcji Ochrony Środowiska z dnia 20 lipca 1991 r. z późniejszymi zmianami, Dz. U. 2024, poz. 425 (tekst jednolity).
• [32] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 grudnia 2002 r. w sprawie poważnych awarii objętych obowiązkiem zgłoszenia do Głównego Inspektora Ochrony Środowiska, Dz. U. 2003, nr 5, poz. 58, Dz. U. 2021, poz. 1555.
• [33] Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej 2022, 68-71, GUS, Warszawa 2023.
• [34] Rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 29 stycznia 2016 r. w sprawie rodzajów i ilości znajdujących się w zakładzie substancji niebezpiecznych, decydujących o zaliczeniu zakładu do zakładu o zwiększonym lub dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, Dz. U. 2016, poz. 138.