Pałac Seherr-Thossów w Szymanowie. Nieznane śląskie dzieło Schinkla?

• Autorzy: Marynowska Alicja

Identyfikatory

DOI

10.37190/arc190403

Warianty tytułu

EN

The Seherr-Thoss palace in Szymanów (Simsdorf). An unknown Silesian creation of Schinkel?

• Języki publikacji: PL EN

Abstrakty

PL

Celem artykułu jest próba interpretacji architektury pałacu Seherr-Thossów w Szymanowie (powiat świdnicki). O wyjątkowości tego dzieła przesądziło połączenie w jego koncepcji architektonicznej trzech różnych elementów stylowo-kompozycyjnych, wywodzących się z tak różnych źródeł jak koncepcje A. Palladia (neopalladianizmu), J.-N.-L. Duranda („nowa architektura”) oraz K.F. Schinkla (jego architektura willowa). Niewielka liczba zachowanych archiwaliów uniemożliwia zarówno ścisłe datowanie powstania pałacu, jak i ustalenie twórcy jego projektu. Na podstawie przeprowadzonych badań nad pałacem można wskazać na połowę lat 20. XIX w. jako bardzo prawdopodobny czas jego realizacji oraz na architekta Ludwika Persiusa – ucznia Schinkla – jako domniemanego autora projektu.

EN

The aim of the article is to interpret the architecture of the Seherr-Thoss palace in Szymanów (Świdnica powiat – a Polish administrative unit). The uniqueness of the building is caused by the combination of three stylistic and composition elements originating from diverse sources, such as A. Palladio (neo-Palladian style), J.-N.-L. Durand (“new architecture”) and K.F. Schinkel (his villa architecture). A small number of archives makes it impossible to properly date the palace or to determine its designer. The conducted research indicates the 1820s as probable time of its erection and the architect Ludwig Persius – Schinkel’s student – as the probable author of the project.

Słowa kluczowe

PL

Schinkel Karl Friedrich; Palladio Andrea; Durand Jean-Nicolas-Louis; Śląsk; klasycyzm; pałac

EN

Schinkel Karl Friedrich; Palladio Andrea; Durand Jean-Nicolas-Louis; Silesia; Classicism; country house

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
• Czasopismo: Architectus
• Rocznik: 2019
• Tom: Nr 4 (60)
• Strony: 37--52
• Opis fizyczny: Bibliogr. 16 poz., il.

Twórcy

autor

Marynowska Alicja

• Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych Uniwersytetu Wrocławskiego / Faculty of Historical and Pedagogical Sciences, University of Wrocław

Bibliografia

• [1] Grundmann G., Karl Friedrich Schinkel: Schlesien, Deutscher Kunst verlag, Berlin 1941.
• [2] Seherr-Thoß H.Ch. von, Seherr-Thoß E.F. von, Seherr-Thoß, Freiherren von, [w:] Neue Deutsche Biographie 2010, 24, s. 165–167, https://www.deutsche-biographie.de/pnd1020811757.html#ndbcontent [accessed: 5.12.2019].
• [3] Knie J.G., Alphabetisch-Statistisch-Topographische Übersicht aller Dörfer, Flecken [...], Druck und Verlag Graß Barth und Comp., Breslau 1830.
• [4] https://mapire.eu/en/map/europe-19century-secondsurvey/?layers=158%2C164&bbox=1806774.9698112914%2C6601665.679717205%2C1814031.7101841155%2C6604054.336851118 [accessed: 1.12.2019].
• [5] Wenzel J., Lenné Peter Joseph, [w:] F. Buttlar, Volkspark und Arkadien, Nicolaische Verlagsbuchhandlung, Berlin 1989, 49–59.
• [6] Majdecki L., Historia ogrodów, PWN, Warszawa 1978.
• [7] Durand J.N., Précis des leçons d’architecture données à l’École royale polytechnique, Librairie de l’ École Polytechnique, Paris 1805.
• [8] Kania H., Moeller Hans-Herbert, Mark Brandenburg, Deutscher Kunstverlag, Berlin 1965.
• [9] Junecke H., Abri Martina, Dolgner Dieter, Börsch-Supan Eva, Karl Friedrich Schinkel. Die preussische Provinz Sachsen, Deutscher Kunstverlag, Berlin 2014.
• [10] Rottermund A., Jean-Nicolas-Louis Durand a polska architektura 1. połowy XIX wieku, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1990.
• [11] Forssman E., Karl Friedrich Schinkel, Bauwerke und Baugedanken, Schnell & Steiner, München 1981.
• [12] White R., Chiswick House and Gardens, English Heritage, London 2007.
• [13] Zeitler R., Uwagi o podstawowych ideach architektonicznych Karla Friedricha Schinkla, [w:] Z. Bania (red.), Podług nieba i zwyczaju polskiego. Studia z historii architektury, sztuki i kultury ofiarowane Adamowi Miłobędzkiemu, PWN, Warszawa 1988, 415–421.
• [14] Börsch-Supan E., Berliner Baukunst nach Schinkel 1840–1870, Prestel-Verlag, München 1977.
• [15] Walim. Dzieje i krajobraz kulturowy sudeckiej osady włókienniczej, J. Kęsik (red.), eBooki.com.pl, Wrocław 2015.
• [16] Zabłocka-Kos A., Zrozumieć miasto. Centrum Wrocławia na drodze ku nowoczesnemu city – 1807–1858, Via, Wrocław 2006.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).