Podziemne górnictwo rud żelaza w rejonie Ostrowca Świętokrzyskiego i inwentaryzacja reliktów dawnych robót górniczych

• Autorzy: Kaptur K.

Warianty tytułu

EN

Iron ore underground mining around Ostrowiec Świętokrzyski and a catalogue of old mining works relics

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Artykuł dotyczy historii górnictwa rud żelaza w rejonie Ostrowca Świętokrzyskiego, jednego z głównych ośrodków hutniczych Staropolskiego Okręgu Przemysłowego. Przedstawiono krótki zarys dziejów miejscowego górnictwa i hutnictwa żelaza, technik eksploatacji oraz zachowane relikty dawnych robót górniczych. Zwrócono uwagę na brak pełnego opracowania tematu górnictwa rud w regionie oraz potrzebę właściwej ochrony pozostałości górniczych. Relikty dawnych kopalń znajdujące się w okolicach Ostrowca są cennym zapisem górniczych tradycji regionu, jednak na skutek działalności człowieka narażone są na zniszczenie. Punktem wyjścia do zapewnienia im ochrony oraz podjęcia dalszych badań powinna być szczegółowa inwentaryzacja. W artykule opisano przebieg i wyniki pierwszego etapu terenowych prac inwentaryzacyjnych.

EN

The article embraces the history of iron ore mining near Ostrowiec Świętokrzyski – one of the major metallurgy centres of the Old-Polish Industrial Region. It presents a short historical outline of local mining and metallurgy as well as the preserved relics of the past mining works and exploitation techniques. The author emphasizes the lack of studies over the issue of iron ore mining in this region and underlines the need to protect the remnants of mining history. The relics of old mines located around Ostrowiec constitute a valuable record of the region’s mining traditions. However, they are now exposed to destruction as a result of human activities. A detailed cataloguing should be a stepping stone in ensuring protection and taking further actions to save the relics. The article describes the course and results of the first phase of terrain cataloguing works.

Słowa kluczowe

PL

górnictwo rud żelaza; relikty górnicze; inwentaryzacja; Ostrowiec Świętokrzyski

• Wydawca: Stowarzyszenie Naukowo-Edukacyjne Terra Minera
• Czasopismo: Hereditas Minariorum
• Rocznik: 2014
• Tom: Vol. 1
• Strony: 131--144
• Opis fizyczny: Bibliogr. 18 poz., rys., mapy

Twórcy

autor

Kaptur K.

• Muzeum Archeologiczne i Rezerwat „Krzemionki”, oddział Muzeum Historyczno-Archeologicznego w Ostrowcu Świętokrzyskim.

Bibliografia

• 1. BANASZEK M., 2001. Proces uprzemysłowienia majątków ziemskich na przykładzie dóbr bodzechowskich, Nad Kamienną, 5: 17–48.
• 2. BANASZEK M., BORCYCH W., KAŁAMAGA Z., RÓŻAŃSKI W., 1988. Dzieje Huty im. M. Nowotki 1813–1988, Warszawa.
• 3. BIELENIN K., 1964. Sprawozdanie z badań nad starożytnym hutnictwem żelaza w Górach Świętokrzyskich w 1962 r. Materiały Archeologiczne, 5: 225–229.
• 4. BIELENIN K., 1983. Żelazo. [W:] Kozłowski & Kozłowski (red.), Człowiek i środowisko w pradziejach. Warszawa.
• 5. BIELENIN K., 1992. Starożytne górnictwo i hutnictwo żelaza w Górach Świętokrzyskich. Kielce.
• 6. BIELENIN K., 1994a. Goździelin, Jędrzejowice, Marianków, Moczydło, Mychów, Szewna, gm. Bodzechów woj. kieleckie AZP 84–69 i 85–69?/-. Informator Archeologiczny. Badania rok 1990: 116–117.
• 7. BIELENIN K., 1994b. Pingen und Eisenerzbergbaus südlich von Ostroviec Świętokrzyski (Kleinpolen). Der Anschnitt, 46, 1: 32.
• 8. BIELENIN K., 1998. Pozostałości robót górniczych z wydobycia rud żelaza w XIX wieku występujące na południe od Ostrowca Św. [W:] Państwowe przedsiębiorstwo górniczo-hutnicze w Zagłębiu Staropolskim. Dziedzictwo i zadania 1789–1989: s. 58–71. Kielce-Sielpia.
• 9. BROCIEK W.R., 1994. Kuźnica w dobrach ostrowieckich w XVII i XVIII wieku. [W:] 400 lat Ostrowca Świętokrzyskiego 1597–1997. Materiały z konferencji naukowej 18 listopada 1994 r.: 43–60. Ostrowiec Św.
• 10. BROCIEK W.R., 2010. Górnictwo i hutnictwo żelaza w rejonie Ostrowca. [W:] Brociek W.R. (red.), Tradycje i dziedzictwo przemysłowe na Ziemi Ostrowieckiej. Materiały z sesji Europejskich Dni Dziedzictwa 17–18 września 2010 r.: 41–79. Ostrowiec Św.
• 11. FIJAŁKOWSKI J., 1998. Fizjografia Ostrowca Św. Rocznik Muzeum Historyczno-Archeologicznego w Ostrowcu Świętokrzyskim, 1: 31–51.
• 12. KOTASIAK W., 1967. Historia górnictwa rud żelaza w okolicach Ostrowca. Rękopis w archiwum Muzeum Historyczno-Archeologicznego w Ostrowcu Świętokrzyskim.
• 13. KOWALSKI J., 1997. Środowisko geograficzne. [W:] Ostrowiec Świętokrzyski. Monografia historyczna miasta. Ostrowiec Św.
• 14. ŁABĘCKI H., 1841. Górnictwo w Polsce. Opis kopalnictwa i hutnictwa polskiego, pod względem technicznym, historyczno-statystycznym i prawnym, 1. Warszawa.
• 15. MONIEWSKI J., 1995. Dobra ostrowieckie w latach 1809–1836. Wybór dokumentów. Radom.
• 16. ORZECHOWSKI S., 2013. Region żelaza. Centra hutnicze kultury przeworskiej. Kielce.
• 17. PAZDUR J., 1962. Górnictwo w Zagłębiu Staropolskim w epoce feudalnej, Rocznik Świętokrzyski, 1: 151–183.
• 18. SAMSONOWICZ J., 1929. Cechsztyn, trias i lias na północnem zboczu Łysogór. Sprawoz. PIG 5, 1–2.