Changes of sedimentation in the Drużno Lake based on geoarchaeological data from the Teutonic fortress in Elbląg, North Poland

Nitychoruk, J.; Szymanek, M.; Bińka, K.; Kasprzycka, M.; Zbucki, Ł.

doi:10.1515/agp-2016-0004

Artykuł - szczegóły

Tytuł artykułu

Changes of sedimentation in the Drużno Lake based on geoarchaeological data from the Teutonic fortress in Elbląg, North Poland

Autorzy

Nitychoruk J. , Szymanek M. , Bińka K. , Kasprzycka M. , Zbucki Ł.

Treść / Zawartość

Pełne teksty:

Pobierz

Identyfikatory

DOI

10.1515/agp-2016-0004

Warianty tytułu

Języki publikacji

Abstrakty

The wooden structures unearthed in 2012 during archaeological excavation in the courtyard of the Museum of Archaeology and History in Elbląg have been dated using the dendrochronological method to the period between 1245 and 1302, which allows them to be considered to be parts of a Teutonic fortress. The remains of the wooden building located directly on the prehistoric lacustrine sediments created a unique opportunity to reconstruct the near-shore sedimentation of the Drużno Lake. Geological, malacological and palynological methods were applied during the investigation. The results, compared with the ranges of both the Drużno Lake and the Vistula Lagoon, known from previous studies of the region, allowed the correlation of a phase of a deep lake with the “Roman Period”. Rapid shallowing of the lake occurred in the “Migration Period”. The final disappearance of the lake in the area of modern Elbląg occurred in the early Middle Ages.

Słowa kluczowe

lacustrine sediments Teutonic fortress malacology palynology

osady jeziorne twierdza krzyżacka malakologia palinologia

Wydawca

Faculty of Geology of the University of Warsaw
Komitet Nauk Geologicznych PAN

Czasopismo

Acta Geologica Polonica

Rocznik

2016

Tom

Vol. 66, no. 1

Strony

85--98

Opis fizyczny

Bibliogr. 44 poz., fot., rys., tab.

Twórcy

autor

Nitychoruk J.

jerzy.nitychoruk@pswbp.pl

Department of Geology, Pope John Paul II State School of Higher Education in Biała Podlaska, Sidorska 95/97, PL-21-500 Biała Podlaska, Poland

autor

Szymanek M.

Institute of Geology, University of Warsaw, Żwirki i Wigury 93, 02-089 Warszawa, Poland

autor

Bińka K.

Institute of Geology, University of Warsaw, Żwirki i Wigury 93, 02-089 Warszawa, Poland

autor

Kasprzycka M.

Museum of Archaeology and History in Elbląg, Bulwar Zygmunta Augusta 11, 82-300 Elbląg, Poland

autor

Zbucki Ł.

Department of Geology, Pope John Paul II State School of Higher Education in Biała Podlaska, Sidorska 95/97, PL-21-500 Biała Podlaska, Poland

Bibliografia

1. Alexandrowicz, S.W. 1987. Analiza malakologiczna osadów czwartorzędowych. Kwartalnik Akademii Górniczo-Hutniczej, Geologia, 12, 1–240.
2. Alexandrowicz, S.W. 1999a. Bithynia tentaculata (Linnaeus, 1758) as an indicator of age and deposition environment of Quaternary sediments. Folia Malacologica, 7, 79–88.
3. Alexandrowicz, W.P. 1999b. Evolution of the malacological assemblages in North Poland during the Late Glacial and Early Holocene. Folia Quaternaria, 70, 39–69.
4. Alexandrowicz, W.P. 2002. Mollusc assemblages of an ancient lake in Różyny near Skowarcz (Żuławy Wiślane, North Poland). Folia Malacologica, 10, 215–224.
5. Alexandrowicz, W.P. 2007. Malacofauna of Late Glacial and Holocene calcareous lake deposits in North Poland (in Polish with English abstract). Kwartalnik AGH, Geologia, 33, 395–420.
6. Alexandrowicz, W.P. 2009. Changes of environment of Lake Wigry during Late Glacial and Holocene in the light of molluscan analyses. In: J. Rutkowski and L. Krzysztofiak (Eds), Wigry Lake. History of the lake in the light of geological and paleoecological studies, pp. 227–240. Man and Nature Association; Suwałki.
7. Alexandrowicz, S.W. and Alexandrowicz, W.P. 2010. Molluscs of the Eemian Interglacial in Poland. Annales Societatis Geologorum Poloniae, 80, 69–87.
8. Alexandrowicz, S.W. and Alexandrowicz, W.P. 2011. Analiza malakologiczna. Metody badań i interpretacji. Rozprawy Wydziału Przyrodniczego PAU, 3. Wydawnictwa PAU. Kraków.
9. Aniol, R.W. 1983. Tree-ring Rusing CATRAS. Dendrochronologi a 1, 45–53.
10. Bertram, H. 1924. Die physikalische Geschichte der Weichseldeltas (In:) Das Weichsel – Nogat – Delta. Danzig.
11. Bogaczewicz-Adamczak, B. 1980. Późnoglacjalna i holoceńska flora okrzemek w osadach dennych Zalewu Wiślanego. Zeszyty Nauk. Wydz. BiNoZ Uniw. Gdańskiego, Geografia 11, 53–59.
12. Bogaczewicz-Adamczak, B. and Miotk, G. 1985. Z biostratygrafii osadów Zalewu Wiślanego. Peribalticum III, Gdańskie Towarzystwo Naukowe, pp. 113–127.
13. Długokęcki, W. 1992. Osadnictwo na Żuławach w XIII i początkach XIV wieku. Malbork.
14. Gilbertson, D.D. and Hawkins, A.B. 1978. The Pleistocene succession at Kenn, Somerset. Bulletin of the Geological Survey of Great Britain, 66, 1–41.
15. Glöer, P. 2002. Die Süßwassergastropoden Nord- und Mitteleuropas. Bestimmungsschlüssel, Lebensweise, Verbreitung. Die Tierwelt Deutschlands, 73. ConchBooks; Hackenheim.
16. Kasprzycka, M. 1999. Tło paleogeograficzne osadnictwa Żuław Elbląskich w pierwszym tysiącleciu naszej ery. In: P. Urbańczyk (Ed.), Adalbertus, 5, Warszawa.
17. Kasprzycka, M., Nitychoruk, J. and Roniewicz, P. 1996. Rekonstrukcja środowiska naturalnego w Zatoce Żuławskiej dla okresu 1000 lat BP, etap I część III. Archiwum Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk w Warszawie; Warszawa.
18. Kasprzycka, M., Nitychoruk, J. and Roniewicz, P. 1997. Rekonstrukcja środowiska naturalnego Żuław Elbląskich dla okresu 1000 lat BP, etap II część III. Archiwum Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk w Warszawie; Warszawa.
19. Kozłowska, J. 2005. Księga elbląska cz. III, Przewodnik historyczno- krajoznawczy. Fortyfikacje Elbląga. Praca zbiorowa pod redakcją J. Zaskiewicza, pp. 1–400.
20. Körnig, G. 1966. Die Molluskengessellschaften des mitteldeutschen Hügellandes. Malak. Abhandl., 11, 57–85.
21. Ložek, V. 1964. Quartärmollusken der Tschechoslowakei. Rozpravy Ústředního ústavu geologického, 31, 1–374.
22. Ložek, V. 1976. Klimaabhängige Zyklen der Sedimentation und Bodenbildung während Quartärs im Lichte malakozoologischer Untersuchungen. Rozpr. Českoslov. Akad. Věd., 86 (8), 1–97.
23. Ložek, V. 1982. Fauenengeschichtliche Grundlinien zur spätund nacheiszeitlichen Entwicklung der Molluskenbestände in Mitteleuropa. Rozpr. Českoslov. Akad. Věd., 92, 1–106.
24. Miotk-Szpiganowicz, G., Zachowicz, J. and Uścinowicz, S. 2007. Nowe spojrzenie na rozwój zbiorników przybrzeżnych południowego Bałtyku. Studia Limnologica et Telmatica, 1, 127–136.
25. Piechocki, A. 1979. Mięczaki (Mollusca). Ślimaki (Gastropoda). Fauna słodkowodna Polski, Zakład Biologii Rolnej PAN, Poznań. 7, 7–173.
26. Piechocki, A. 1985. Reliktowe stanowiska występowania Pisidium lilljeborgii Cless. (Bivalvia, Sphaeriidae) w Polsce. Przegląd Zoologiczny, 29, 481–486.
27. Piechocki, A. 1989. The Sphaeriidae of Poland (Bivalvia, Eulamellibranchiata). Annales Zoologici Fennici, 42, 249–320.
28. Piechocki, A. and Dyduch-Falniowska, A. 1993. Mięczaki (Mollusca). Małże (Bivalvia). Fauna słodkowodna Polski, 7A, 7–185.
29. Przybyłowska, W. 1973a. Analiza okrzemkowa osadów dennych Zalewu Wiślanego. Przegląd Geofizyczny, 18, 121-126.
30. Przybyłowska, W. 1973b. Wyniki analizy okrzemkowej profilu osadów dennych Zalewu Wiślanego. Przegląd Geofizyczny, 18, 121–126.
31. Przybyłowska-Lange, W. 1974. Development of the Vistula Firth in the light of diatom analysis (in Polish with English summary). Prace IMGW, 2, 129–164.
32. Rinn, F. 1989–1999. TSAP version 3.0. Reference Manual. Heidelberg.
33. Sanko, A., Gaigalas, A. and Yelovicheva, Y. 2011. Paleoclimatic and stratigraphic significance of Belgrandia marginata (Michaud) in Late Quaternary malacofauna of Belarus and Lithuania. Quaternary International, 241, 68–78.
34. Sparks, B.W. 1964. Non-marine Mollusca and Quaternary ecology. Journal of Animal Ecology, 33, 87–98.
35. Steenberg, C.M. 1917. Furesoens molluskenfauna. Köngelige Danske Viden skabernes Selskab Skrifter, 8 (III-1), 78–200.
36. Sywula, T. 1974. Małżoraczki (Ostracoda). Fauna słodkowodna Polski, 24, 5–315.
37. Uścinowicz,Sz., Miotk-Szpiganowicz, G., Gałka, M., Pawlyta, J., Piotrowska, N., Pomian, I. and Witak,M. 2013. The rise, development and destruction of the medieval port in Puck in the light of palaeoclimatic and sea level changes research. Archaeologia Polona, 49, 87–104.
38. Ważny, T. 2012. Analiza dendrochronologiczna drewna ze Starego Miasta w Elblągu (badania 2012). Archiwum Muzeum Archeologicznego i Historycznego w Elblągu, 1–3.
39. Welter-Schultes, F.W. 2012. European non-marine molluscs, a guide for species identification. Planet Poster Editions, 1–679. Göttingen.
40. Wojciechowski, A. 1999. Late Glacial and Holocene lakelevel fluctuations in the Kórnik-Zaniemyśl Lakes Area, Great Poland Lowland. Quaternary Studies in Poland, 16, 81–101.
41. Wojciechowski, A. 2000. Palaeohydrological changes In the Central Wielkopolska Lowland during the last 12 000 years on the basis of deposits of the Kórnik-Zaniemyśl Lakes. Wydawnictwo Naukowe UAM; Poznań.
42. Zachowicz, J. 1985. Z badań biostratygraficznych nad osadami Zalewu Wiślanego. Peribalticum III, Gdańskie Towarzystwo Naukowe, pp. 97–111.
43. Zachowicz, J., Przybyłowska-Lange, W. and Nagler, J. 1982. The Late-Glacial and Holocene vegetational history of the Żuławy Region, N. Poland. A biostratigraphic study of Lake Drużno sediments. Acta Palaeobotanica, 22, 141–161.
44. Zachowicz, J. and Kępińska, U. 1987. The paleoecological development of Lake Drużno (Vistula Deltoic Area). Acta Palaeobotanica, 27, 227–249.

Typ dokumentu

Bibliografia

Identyfikator YADDA

bwmeta1.element.baztech-70e6da71-a58a-4753-a381-af533ebe89cb