Conditions and rate of extreme dunes abrasion at the Pomeranian Bay

• Autorzy: Tylkowski J.

Identyfikatory

DOI

http://dx.doi.org/10.12657/landfana.027.004

• Języki publikacji: EN

Abstrakty

EN

This paper presents the temporal and spatial variability of the abrasion dynamics of the dunes located on the coast of the Southern Baltic Sea within the Polish section of the Pomeranian Bay between 1986 and 2008. The study presents long-term tendencies and daily dynamics of coastal dunes abrasion, being the consequence of intensive storm surges. Systematic, quantitative measurements of the abrasion of dunes were performed by the Maritime Offices in Szczecin, Słupsk and Gdynia within the sections of the dune coast most severely affected by abrasion. To determine the origin of the abrasion of dunes, the key hydro-meteorological conditions that determine the geomorphological changes of coastal sea areas, such as types of atmospheric circulation and the maximal sea levels during storm surges, were reviewed. The study also shows the maximal sea level thresholds that can determine the potential dynamics of coastal dunes abrasion at the Pomeranian Bay.

Słowa kluczowe

EN

abrasion of dunes; extreme geomorphological events; Baltic Sea coast; storm surges; atmospheric circulation

• Wydawca: Stowarzyszenie Geomorfologów Polskich
• Czasopismo: Landform Analysis
• Rocznik: 2014
• Tom: Vol. 27
• Strony: 45--54
• Opis fizyczny: Bibliogr. 59 poz., rys.

Twórcy

autor

Tylkowski J.

• Institute of Geoecology and Geoinformation, Adam Mickiewicz University in Poznań, Poland

Bibliografia

• Bird E.F.C., 1990. Foreword. In: K.F. Nordstrom, N.P. Psuty, B. Carter (eds), Coastal dunes. Form and processes. John Wiley & Sons, Chichester: 2–5.
• Bohdziewicz L., 1963. Przegląd budowy geologicznej i typów polskich wybrzeży. Materiały do monografii polskiego brzegu morskiego. Geologia i Zagadnienia Pokrewne 5, IBW PAN, Gdańsk–Poznań: 10–41.
• Borówka R.K., 1990. Coastal dunes in Poland. In: T.W. Bakker, P.D. Jungerius, J.A. Klijn (eds.), Dunes of the European coasts. Catena Supplement 18: 25–30.
• Borówka R.K., 1999. Multi-year trends of change in intensity of potential aeolian transport on the West Pomeranian coast of the Baltic in the context of the morphology and present-day development of coastal dunes. In: R.K. Borówka (ed.), Late Glacial, Holocene and present-day evolution of the coastal geosystems of the Southern Baltic. Quaternary Studies in Poland Special Issue: 67–75.
• Carter R.W.G., 1988. The geomorphology of coastal dunes in Ireland. In: T.W. Bakker, P.D. Jungerius, J.A. Klijn (eds), Dunes of the European coasts, Catena Suplement 18: 31–40.
• Carter R.W.G., Wilson P., 1990. The geomorphological, ecological and pedological development of coastal foredunes at Magilligan Point, Northern Ireland. In: K.F. Nordstrom, N.P. Psuty, B. Carter (eds), Coastal dunes. Form and processes. John Wiley & Sons, Chichester: 129–157.
• Furmańczyk K., Dudzińska-Nowak J., 2009. Extreme storm impact on the coastline changes – South Baltic example. Journal of Coastal Research SI 56: 1637–1640.
• Furmańczyk K.K., Dudzińska–Nowak J., Furmańczyk K.A., Paplińska–Swerpel B., Brzezowska N., 2012. Critical storm thresholds for the generation of significant dune erosion at Dziwnow Spit, Poland. Geomorphology 143–144: 62–68. http://dx.doi.org/10.1016/j.geomorph.2011.09.007
• Furmańczyk K.; Musielak S., 1999. Circulation systems of the coastal zone and their role in South Baltic morphodynamic of the coast. Quaternary Studies in Poland. Special Issue: 91–94.
• Harff J., Lemke W., Lampe R., Lüth F., Lübke H., Meyer M., Tauber F., Schmölcke U., 2007. The Baltic Sea coast – A model of interrelations among geosphere, climate, and anthroposphere. In: J. Harff, W.W. Hay, D.M. Tetzlaff (eds), Coastline Changes: Interrelation of Climate and Geological Processes. Geological Society of America Special Paper 426: 1–10.
• Hünicke B., Luterbacher J., Pauling A., Zorita E., 2008. Regional differences in winter sea-level variations in the Baltic Sea for the past 200 years. Tellus 60(A2): 384–393.
• Jania J.A., Zwoliński Z., 2011. Ekstremalne zdarzenia meteorologiczne, hydrologiczne i geomorfologiczne w Polsce. Landform Analysis 15: 51–64.
• Kolander R., Morche D., Bimböse M., 2013. Quantification of moraine cliff coast erosion on Wolin Island (Baltic Sea, northwest Poland). Baltica 26(1): 37–44.
• Kondracki J., 2000: Geografia regionalna Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 1–440.
• Kostrzewski A., 1985. Variation in the particle-size distribution and degree of sand grain abrasion in morainic till of the Wolin Island, NW Poland. Quaternary Studies in Poland 6: 83–97.
• Kostrzewski A., Musielak S., 2008. Współczesna ewolucja rzeźby Południowego Bałtyku. In: L. Starkel, A. Kostrzewski, A. Kotarba, K. Krzemień (eds). Współczesne przemiany rzeźby Polski. Institute of Geography and Spatial Management of the Jagiellonian Univeristy, Kraków: 327–348.
• Kostrzewski A., Zwoliński Z., 1988. Morphodynamics of the cliffed coast, Wolin Island. Geographia Polonica 55: 69–81.
• Kostrzewski A., Zwoliński Z., 1995. Present-day morphodynamics of the cliff coasts of Wolin Island. Journal of Coastal Research SI 22: 293–303.
• Kostrzewski A., Zwoliński Z., Samołyk M., Tylkowski J., Winowski M., 2013. Morfosystem wybrzeży klifowych wyspy Wolin – monitoring ostrzegawczy, program ochrony. In: A. Kostrzewski, Z. Zwoliński, M. Winowski (eds.) Geoekosystem wybrzeży morskich, 2. Uwarunkowania i funkcjonowanie wybrzeży morskich, Poznań–Biała Góra: 59–62.
• Krygowski B., Krygowska L., Kostrzewski A., 1966. Piaski plażowe z Międzyzdrojów, Zeszyty Naukowe UAM, Geografia 6: 5–7.
• Łabuz T.A., 2002. Pokrycie plaż roślinnością wydmotwórczą wskaźnikiem dynamiki wybrzeża Zatoki Pomorskiej. Czasopismo Geograficzne 73(3): 245–256.
• Łabuz T.A., 2003. Initial foredune field as a factor of accumulative character of coastal dunes of the Swina Gate Barrier (West Polish coast). Oceanological and Hydrobiological Studies 32(1): 39–58.
• Łabuz T.A., 2004. Coastal dune development under natural and human influence on Swina Gate Barrier (Polish coast of Pomeranian Bay). In: G. Schernewski, N. Löser (eds.), Managing the Baltic Sea. Coastline Reports 2(2004) EUCC: 129–138.
• Łabuz T.A., 2005a. Present-day dune environment dynamics on coast of the Swina Gate Barrier (West Polish Coast). Estuarine Coastal and Shelf Science 62(3): 507–520. http://dx.doi.org/10.1016/j.ecss.2004.09.014.
• Łabuz T.A., 2005b. Brzegi wydmowe polskiego wybrzeża Bałtyku. Czasopismo Geograficzne 76(1–2): 19–47.
• Łabuz T.A., 2009. The West Pomerania coastal dunes – alert state of their development. Zeitschrift der Deutschen Gesellschaft für Geowissenschaften 160(2): 113–122. http://dx.doi.org/10.1127/1860-1804/2009/0160-0113.
• Łabuz T.A., 2012. Coastal Response to Climatic Changes: Discussion with Emphasis on Southern Baltic Sea. Landform Analysis 21: 43–55.
• Łabuz T.A., 2013a. Polish coastal dunes – affecting factors and morphology. Landform Analysis 22: 33–59. doi: http://dx.doi.org/10.12657/landfana.022.004.
• Łabuz T.A., 2013b. Sposoby ochrony brzegów morskich i ich wpływ na środowisko przyrodnicze polskiego wybrzeża Bałtyku. Raport WWF, 1–180.
• Łabuz T.A., Grunewald R., 2007. Studies on vegetation cover of the youngest dunes of the Świna Gate Barrier (West Polish coast). Journal of Coastal Research 23 (1): 160–172. http://dx.doi.org/10.2112/03-0119.1
• Łabuz T.A., Kowalewska-Kalkowska H., 2011. Coastal erosion on the Świna Gate Sandbar (southern Baltic Sea) caused by a heavy storm surge in November 2004. Climate Research, Special Issue 48: 93–101. http://dx.doi.org/10.3354/cr00927.
• Łabuz T.A., Olechnowicz P., 2004. Rekonstrukcja rozwoju rzeźby akumulacyjnego brzegu wydmowego na podstawie struktur sedymentacyjnych – studium przypadku z Mierzei Bramy Świny. In: M. Błaszkiewicz, P. Gierszewski (eds), Rekonstrukcja i prognoza zmian środowiska przyrodniczego w badaniach geograficznych. Prace Geograficzne 200 IG i PZ PAN Warszawa: 237–248.
• Łęcka A., Furmańczyk K., 2005. Wizualizacja trójwymiarowa w badaniach strefy brzegowej na przykładzie obliczeń objętości materiału erodowanego i akumulowanego na brzegu morskim. Roczniki Geomatyki 3 (4): 127–136.
• Milne G.A., Gehrels W.R., Hughes C.W., Tamisiea M., 2009. Identifying the causes of sea level change. Nature Geoscience 2: 471–478.
• Musielak S., 1995. Shoreline dynamics between Niechorze and Świnoujście. In: K. Rotnicki (ed.), Polish coast: past, present, future. Journal of Coastal Research SI 22: 288–291.
• Nordstrom K.F., 2000. Beaches and dunes of developing coasts. Cambridge University: 1–280. http://dx.doi.org/10.1017/CBO9780511 549519.
• Piotrowska H., 2003. Zróżnicowanie i dynamika nadmorskich lasów i zarośli w Polsce. Bogucki Wydawnictwo Naukowe Poznań–Gdańsk, 1–104.
• Piotrowska H., Gos K., 1995. Coastal dune vegetation in Poland. Diversity and development. In: H.W.J. van Dijk (ed.), Management and preservation of coastal habitats. Proceedings of multidisciplinary workshop in Jastrzębia Góra. EUCC Leiden Netherlands: 71–82.
• Plag H.P., Tsimplis M.N., 1999. Temporal variability of the seasonal sea-level cycle in the North Sea and Baltic Sea in relation to climate variability. Global and Planetary Change 20: 173–203.
• Racinowski R., 1995. Cechy litodynamiczne podbrzeża Mierzei Dziwnowskiej w świetle badań uziarnienia i składu minerałów ciężkich rumowiska. Marine Sciences 3: 7–48.
• Richter A., Groh A., Dietrich R., 2012. Geodetic observation of sea-level change and crustal deformation in the Baltic Sea region. Physics and Chemistry of the Earth 53–54: 43–53.
• Sydor P., Łabuz T.A., Mańkowska A., 2011. Struktury sedymentacyjne i uziarnienie osadów wydm i plaży wybrzeża Bałtyku w rejonie Pogorzelicy. Czasopismo Geograficzne 82(3): 213–233.
• Subotowicz W., 1982. Litodynamika brzegów klifowych wybrzeża Polski. Gdańskie Towarzystwo Naukowe Ossolineum Wrocław: 1–150.
• Sztobryn M., Stigge H.J., Wielbińska D., Weidig B., Stanisławczyk I., Kańska A., Krzysztofik K., Kowalska B., Letkiewicz B., Mykita, M., 2005. Storm Surges in the Southern Baltic Sea (western and Central Parts). Berichte des Bundesamt für Seeschiffart und Hydrgraphie 39: 1–74.
• Świątek M., 2011. Precipitation changes on the Polish coast of the Baltic Sea (1954–2003) due to changes in intensity of westerlies over Europe. Climate Research 48: 23–29.
• Tomczak A., 1995. Geological structure and Holocene evolution of the Polish coastal zone. In: K. Rotnicki (ed.), Polish Coast: Past, Present and Future. Journal of Coastal Research SI22: 15–31.
• Tylkowski J., 2011. Wpływ zmian poziomu morza na funkcjonowanie strefy brzegowej Bałtyku w Kołobrzegu. In: A. Kostrzewski, J. Szpikowski, R. Woźniak (eds), Wpływ zmian klimatu i narastającej antropopresji na rozwój Uzdrowiska Kołobrzeg. Regionalne Stowarzyszenie Turystyczno-Uzdrowiskowe w Kołobrzegu, Kołobrzeg: 53–64.
• Tylkowski J., Samołyk M., 2011: Zmienność przestrzenna powierzchniowych osadów plażowych brzegu morskiego wyspy Wolin. Badania Fizjograficzne nad Polską Zachodnią R.IIA62/2011: 151–163.
• Tylkowski J., 2013a. Temporal and spatial variability of air temperature and precipitation at the Polish coastal zone of southern Baltic Sea. Baltica 26(1): 83–94.
• Tylkowski J., 2013b: Charakterystyka rocznej temperatury powietrza, termicznych pór roku i sezonu wegetacyjnego w Dziwnowie. Monitoring Środowiska Przyrodniczego 14: 125–131.
• Tylkowski J., Kolander R., 2014. Potential hydrometeorological threshold values of the coastal hazard an example from the Polish Southern Baltic coast. Russian Meteorology and Hydrology 39(9): 614–619.
• Werner P.C., Gerstengarbe F.W., 2010. Katalog der Grosswetterlagen Europas (1881–2009). PIK Report No. 119, Potsdam Institute for Climate Impact Research: 1–146.
• Wiśniewski B., Wolski T., 2009. Katalogi wezbrań i obniżeń sztormowych poziomów morza oraz ekstremalne poziomy wód na polskim wybrzeżu. Wydawnictwo Akademii Morskiej Szczecin: 1–156.
• Wiśniewski B., Wolski T., 2011. Physical aspects of extreme storm surges and falls on the Polish coast. Oceanologia 53(1-TI): 373–390.
• Wróblewski A., 1996. Seasonal forcing of baltic water volumes by the meteorological fields over the basin from 1896 to 1970. Oceanologia 38(4): 529–541.
• Zawadzka-Kahlau E, 1999. Tendencje rozwojowe polskich brzegów Bałtyku Południowego. GTN Gdańsk: 1–147.
• Zawadzka-Kahlau E., 2012. Morfodynamika brzegów wydmowych południowego Bałtyku. Wydawnictwo UG Gdańsk: 1–353.
• Zeidler R.B., Wróblewski A., Mietus M., Dziadziuszko Z., Cyberski J., 1995. Wind, wave and storm surge regime at the Polish Baltic Coast. In: K. Rotnicki (ed.) Polish Coast- Past, Present and Future. Journal of Coastal Research SI22: 33–55.
• Zwoliński Z., 2008. Wybrane zjawiska ekstremalne pojezierzy polskich. Landform Analysis 8: 98–106.