Współczesne ruchy wysadu solnego Inowrocławia w świetle badań geodezyjnych

• Autorzy: Szczerbowski Zbigniew , Gawałkiewicz Rafał

Identyfikatory

DOI

10.7306/2020.7

Warianty tytułu

EN

Contemporary movements of the Inowrocław Salt Dome in the light of geodetic surveys

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

The paper presents results of long-standing geodetic measurements including the most recent results of levelling measurements carried out by the authors. Based on the results, a model of ground surface movements was created, which roughly reflects contemporary tectonic activity of the Inowrocław salt structure. The performance of vertical displacements of benchmarks of the research network for the last quarter-century shows its significant mobility. The results of measurements were discussed in the context of the state of art of tectonic mobility of the area and the geological structure of the dome. Unusual agreement in rates of geological processes (salt diapir uplift) determined by geodetic measurements and estimated by geological methods for a long time interval confirms trueness of previous ideas about contemporary diapir movements of the Inowrocław Salt Dome. Repeated levelling evaluated for two last time intervals provided similar regions and rates of uplifts, giving additional control of reliability of the measurements.

Słowa kluczowe

PL

wysad solny; ruchy wysadu; niwelacja; odkształcenia górnicze; subrozja

EN

salt dome; diapir movements; levelling; mining deformations; subrosion

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2020
• Tom: Vol. 68, nr 3
• Strony: 195--203
• Opis fizyczny: Bibliogr. 33 poz., rys., wykr.

Twórcy

autor

Szczerbowski Zbigniew

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

autor

Gawałkiewicz Rafał

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Geodezji Górniczej i Inżynierii Środowiska, al. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

Bibliografia

• 1. BEYSCHLAGF. 1913 -Das SalzvorkommenvonHohensalza. [W:] Der Bergbau im Osten des Konigsreichs Preussen. Festschrift zum XII Allgemeinen Deutschen Bergmannstage in Breslau, Wrocław: 7-12.
• 2. BUDRYK W. 1933 - Zapadliska na terenie miasta Inowrocławia. Prz. Gór.-Hut., 25 (8): 431-444.
• 3. BUJAKOWSKI W. 1986 - Kartograficzne opracowanie północnej części wysadu solnego Inowrocławia. Kwart. Zesz. Nauk. AGH, 10: 121-128.
• 4. BURLIGA S. 1996 - Implications for early basin dynamics of the Mid-Polish Trough from deformational structures within salt deposits in central Poland. Kwart. Geol., 40: 185-202.
• 5. DADLEZ R. 1974 - Types of local tectonic structures in the Zechstein-Mesozoic complex of northwestern Poland. Biul. Inst. Geol., 274: 149-177.
• 6. GÓRSKI J., RASAŁA M. 2009 - Warunki hydrogeologiczne w rejonie wysadów solnych i ich znaczenie dla bezpieczeństwa gospodarczego wykorzystania struktur solnych. Biul. Państw. Instyt. Geol., 436: 121-128.
• 7. HARDING R., HUUSE M. 2015-Salt on the move: Multi stage evolution of salt diapirs in the Netherlands North Sea. Marine and Petrol. Geol., 61: 39-55.
• 8. HULISZ P., KRAWIEC A., PINDRAL S., MENDYK Ł., PAWLIKOWSKA K.2017- The impact of environmental conditions on water salinity in the area of the city of Inowrocław (north-central Poland). Bull. Geogr., 13: 5-15.
• 9. HUS M., JABŁOŃSKI S., JASIŃSKI Z., LEPIARZ J. 1996 - Działalność górnicza na złożu Inowrocław w latach 1871-1995. Arch. Inowrocł. Kop. Soli Solino S.A., Inowrocław.
• 10. KOCKEL F. 2003 - Problemy diapiryzmu solnego w północnych Niemczech. Geologos, 6: 57-88.
• 11. KERSTEN T., KOBE M., GABRIEL G. 2017 - Geodetic monitoring of subrosion-induced subsidence processes in urban areas. J. App. Geodesy, 11: 21-29.
• 12. KRAWCZYK C.M. 2018- Joint project SIMULTAN - Sinkhole characterization and monitoring with supplementing geophysical methods. Proceedings, 15th Multidisciplinary Conference on Sinkholes and the Engineering and Environmental Impacts of Karst and the 3rd Appalachian Karst Symposium, Shepherdstown, West Virginia, USA; https://scholarcommons.usf.edu/cgi/viewcontent.cgi?referer=https://www.google.com/&httpsredir=1&article=1005&context=sinkhole_2018
• 13. KRZYWIEC P. 2009 - Geometria i ewolucja wybranych struktur solnych z obszaru Niżu Polskiego w świetle danych sejsmicznych. Prz. Geol., 57 (9): 812-818.
• 14. ŁĄKA M. 1981 - Dokumentacja szczegółowych badań grawimetrycznych. Temat: wysad solny Inowrocław. Arch. Przedsięb. Bad. Geofiz., Warszawa.
• 15. MAREK S., RACZYŃSKA A. 1974 - Lokalne formy strukturalne Polski środkowej. [W:] Pożaryski W. (red.), Budowa geologiczna Polski, t. 4, Tektonika, cz. 1, Niż Polski. Wyd. Geol., Warszawa: 279-313.
• 16. NEY R., ŚLIZOWSKI K. 1991 - Kopalnia Solno poligonem doświadczalnym w skali cechsztyńskiego Zagłębia solnego Europy Wschodniej. Gosp. Sur. Miner., 7 (4): 957-979.
• 17. NIEWIAROWSKI W. 1983 - Postglacjalne ruchy skorupy ziemskiej na Pojezierzu Kujawskim w świetle badań geomorfologicznych. Prz. Geogr., 55 (1): 13-27.
• 18. PIĄTKOWSKA A., SURAŁA M., PERSKI Z., GRANICZNY M. 2012 - Application of the SAR interferometric methods to identify the mobility of the area above the salt diapir in Inowrocław and the regional salt structures in central Poland. Geol., Geophys. Environ., 38 (2): 209-220.
• 19. PILECKI Z., SZCZERBOWSKI Z., KŁOSIŃSKI J., KOSTER M. 2003 - Sejsmiczne badanie stanu górotworu na terenie wysadu solnego Inowrocław. Bezp. Pr. Ochr. Środ. Gór., 5 (105): 48-50.
• 20. POBORSKA-MŁYNARSKA K. 1984 - Naturalna degradacja wysadu solnego w Inowrocławiu. Kwart. Geol., 28 (2): 341-352.
• 21. POBORSKI J. 1957-Wykształcenie czapy gipsowej i rozwój zjawisk krasowych na wysadzie solnym w Inowrocławiu. Arch. Górn., 4: 225-248.
• 22. SZCZERBOWSKI Z., GAWAŁKIEWICZ R. 2005 - Użyteczność geodezyjnych pomiarów w diagnostyce zabytkowych obiektów na przykładzie kościoła w Inowrocławiu. Prz. Budow., 2: 22-28.
• 23. SZCZERBOWSKI Z. 2005 - Initial Interpretation of Post-mining Movements of the Surface in the Area of Inowrocław. Arch. Mining Sci., 50 (2): 235-249.
• 24. SZCZERBOWSKI Z. 2007 - The evaluation of salt dome vertical movements in Inowrocław detected by classical precise levelling and GPS surveying techniques. Acta Geodynam. Geomat., 4, 4 (148): 1-10.
• 25. SZCZERBOWSKI Z. 2009a - Geodetic surveys in detection of geological features: a case study of Inowrocław area, central Poland. Ann. Soc. Geol. Polon., 79: 169-176.
• 26. SZCZERBOWSKI Z. 2009b - Toward the reliability of geodetic surveys in study of geodynamics - a problem of influence of seasonal variations. Acta Geodyn. Geomat., 6, 3 (155): 253-263.
• 27. SZCZERBOWSKI Z. 2010 - The use of land information system in geomorphostructural analysis on the example of Inowrocław. Acta Geodyn. Geomat., 7, 2 (158): 153-166.
• 28. SZCZERBOWSKI Z., PIĄTKOWSKA A. 2015- Towards Data Integration and Analysis in the Detection of Terrain Surface Deformation in the Case of the Inowrocław Salt Dome. Geomat. Environmen. Engin., 9 (4): 85-100.
• 29. TARKA R. 1992 - Tektonika wybranych złóż soli w Polsce na podstawie badań mezostrukturalnych. Pr. Państw. Inst. Geol., 147: 1-47.
• 30. TRUSHEIM F. 1957 - Über Halokinese und ihre Bedeutung für die strukturelle Entwicklung Norddeutschlands. Deutsche Geol. Gesell. Zeitschr., 109: 111-151.
• 31. WAGNER M., BURLIGA S., 2014 - Coalified bitumens from the Kłodawa Salt Structure (central Poland) as evidence of migration of hydrothermal fluids in Zechstein (Upper Permian) deposits. Geol. Quart., 58 (3): 555-564.
• 32. WILKOSZ P. 2006 - Ewolucja geologiczna i kinematyka struktury solnej Mogilno. Prz. Geol., 54 (4): 307.
• 33. ZHANG Y., KRAUSE M., MUTTI M. 2013 - The Formation and Structure Evolution of Zechstein (Upper Permian) Salt in Northeast German Basin. A Rev. Op. J. Geol., 3: 411-426; http://dx.doi.org/10.4236/ojg.2013.38047

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).