Bioakumulacja wybranych metali ciężkich w kukurydzy uprawianej na paszę

• Autorzy: Wiater Józefa

Identyfikatory

DOI

10.15584/pjsd.2020.24.1.13

Warianty tytułu

EN

Bioaccumulation of selected heavy metals in maize grown for fodder

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Celem badań była ocena bioakumulacji wybranych metali ciężkich w roślinach kukurydzy, która jest uprawiana na coraz większym areale gruntów. Celem uprawy jest głównie pasza dla bydła mlecznego, którego hodowla stała się dominującym kierunkiem rozwoju rolnictwa na Podlasiu. Badania wykonano w oparciu o próbki gleb lekkich i średnich oraz próbki uprawianej kukurydzy. W próbkach gleb oznaczono zawartość ogólną kadmu, ołowiu, niklu, miedzi i cynku, oznaczono zawartość tych samych metali w roślinach. Na podstawie uzyskanych wyników obliczono współczynniki bioakumulacji w/w metali w roślinach kukurydzy. Stwierdzono, że gleby na których uprawiano kukurydzę w większości charakteryzowały się zawartością metali ciężkich na poziomie tła geochemicznego. Niewielkich część była zanieczyszczona kadmem na I poziomie wg liczb IUNG. Kukurydza ze względu na zawartość metali ciężkich spełniała wymogi opracowane dla roślin paszowych. Współczynniki bioakumulacji metali w kukurydzy były najczęściej niskie i adekwatne do niskiej ich zawartości w glebach, choć w przypadku kadmu i ołowiu wskazują na źródło poza glebowe.

EN

The aim of the study was to assess the bioaccumulation of selected heavy metals in corn plants grown on the increasing area of land used for fodder for cattle, mainly dairy cattle, whose breeding has became the dominant direction of agricultural development in Podlasie region. The study was carried out on the basis of light and medium soils samples and maize samples grown for fodder for dairy cows. The total content of cadmium, lead, nickel, copper and zinc was determined in soil samples as well as in plants. On the basis of the obtained results, the bioaccumulation coefficients of the above-mentioned metals in maize plants were calculated. It was found that the soils, on which maize was grown, were mostly characterized by the content of heavy metals at the level of geochemical background. A small part was contaminated with cadmium on the first level according to JUNG numbers. Maize, due to its heavy metal content, met the requirements for fodder plants. The bioaccumulation coefficients of metals in maize were most often low and adequate to their low content in soils, although in the case of cadmium and lead they indicate an off-soil source.

Słowa kluczowe

PL

metale ciężkie; gleby; rośliny; bioakumulacja

EN

heavy metals; soil; plants; bioaccumulation

• Wydawca: Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej w Rzeszowie, Oddział Południowo-Wschodni ; Polskie Towarzystwo Gleboznawcze Oddział w Rzeszowie
• Czasopismo: Polish Journal for Sustainable Development
• Rocznik: 2020
• Tom: T. 24, cz. 1
• Strony: 127--136
• Opis fizyczny: Bibliogr. 21 poz., tab.

Twórcy

autor

Wiater Józefa

• Katedra Technologii w Inżynierii Środowiska, Wydział Budownictwa i Nauk o Środowisku Politechnika Białostocka

Bibliografia

• 1. Baranowska-Morek A. 2003. Roślinne mechanizmy tolerancji na toksyczne działanie metali ciężkich. Kosmos. Problemy Nauk Biologicznych. 52. 283-298.
• 2. Dąbkowska-Naskręt H., Różański S. 2009. Całkowita zawartość oraz fitodostępność Zn, Cu, Mn, Fe w wybranych glebach uprawnych pojezierza gnieźnieńskiego. Zesz. Prob. Post. Nauk Roln. 541. 97-104.
• 3. Duruibe J.O., Ogwuegbu M.O.C., Egwurugwu J.N. 2007. Heavy metal pollution and human biotoxic effects. Int. J. Phys. Sci. 2. 112-118.
• 4. Gruca-Królikowska S., Wacławek W. 2006. Metale w środowisku. Cz. II. Wpływ metali ciężkich na rośliny. Chemia-Dydaktyka-Ekologia-Metrologia. 11. 41-56.
• 5. Hawkes J.S. 1997. What is a heavy metal ? J. Chem. Educat. 74. 1374-1378.
• 6. Kabata-Pendias A., Pendias H. 1999. Biogeochemia pierwiastków śladowych. Wyd. Nauk. PWN. Warszawa.
• 7. Kabata-Pendias A., Szteke B. 2006. Pierwiastki śladowe w układzie gleba-roślina. Inż. Ekol. 16. 28-29.
• 8. Kabata-Pendias A., Motowicka-Terelak H., Piotrowska M., Terelak M., Witek T. 1993. Ocena stopnia zanieczyszczenia gleb i roślin metalami ciężkimi i siarką. IUNG, Puławy, R. 53.
• 9. Kachenko A.G., Singh B. 2006. Heavy metals contamination in vegetables grown in urban and metal smelter contaminated sites in Australia. Water Air Soil Poll. 169. 101-123.
• 10. Maciejewska A., Kwiatkowska J. 2007. Migracja cynku, ołowiu i kadmu w układzie gleba-roślina. Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych. 31. 183-187.
• 11. Miclean M., Roman C., Levei E., Senila M., Abraham B., Cordos E. 2008. Heavy metals availability for plants in a mining area from North-Western Romania. Proceedings of the 15th International Congress of ISCO. 18-23 May. Budapest. 330-333.
• 12. Mocek A. 2002. Stopnie skażenia gleb Polski metalami ciężkimi. J. Res. Appl. Agr. Eng. 47. 29-34.
• 13. Moćko A., Wacławek W. 2004. Three-step extraction procedure for determination of heavy metals availability to vegetables. Anal. Bioanal. Chem. 380. 813-817.
• 14. Pavlíková D., Pavlík M., Vokáč K., Staszková L., Balík J., Száková J., Tlustoš P. 2006. The effect of cadmium on plant metabolism. Proceedings of the International Symposium on Trace Elements in the Food Chain. Budapest. Hungary. May 25-27. 256-260.
• 15. Pinel F., Leclerc-Cessac E., Staunton S. 2003. Relative contributions of soil chemistry, plant physiology and rhizosphere induced changes in speciation on Ni accumulation in plant shoots. Plant Soil 255. 619-629.
• 16. Pueyo M., Sastre J., Hernandez E., Vidal M., Lopez-Sanchez J.F., Rauret G. 2003. Prediction of trace element mobility in contaminated soils by sequential extraction. J. Environ. Qual. 32. 2054-2066.
• 17. Raport z badań monitorowych nad jakością gleb, roślin, produktów rolniczych i spożywczych w 1999. Michna W. (red.). Warszawa. 2000.
• 18. Skorbiłowicz M., Skorbiłowicz E., Wiater J. 2002. Zawartość cynku w wybranych glebach województwa podlaskiego. Zesz. Nauk Kom. „Człowiek i Środowisko”. PAN 33. 123-128.
• 19. Terelak H., Motowicka-Terelak T., Stuczyński T., Pietruch Cz. 2000. Pierwiastki śladowe (Cd, Cu, Ni, Pb, Zn) w glebach użytków rolnych Polski. Inspekcja Ochrony Środowiska. Biblioteka Monitoringu Środowiska. Warszawa.
• 20. Tomócsik A., Makádi M., Bogdányi Z., Orosz V., Márton Á. 2006. Effect of composted sewage sludge on the toxic element content of the soil and plants. Proceedings of the International Symposium on Trace Elements in the Food Chain. Budapest. Hangary. May 25-27. 215-219.
• 21. Węglarzy K. 2007. Metale ciężkie – źródła zanieczyszczeń i wpływ na środowisko. Wiadomości Zootechniczne. 3. 31-38.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).