Georadarowa identyfikacja struktur peryglacjalnych na wysoczyznach morenowych

• Autorzy: Kijowski A. , Młynarczyk Z. , Słowik M. , Zwoliński Z.

Warianty tytułu

EN

Ground penetrating radar identification of periglacial structures on morainic plateaus

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Zastosowanie zdjęć lotniczych do rejestracji struktur poligonalnych zostało przedstawione w wielu publikacjach z zakresu problematyki peryglacjalnej. W warunkach niedoboru wody w powierzchniowej warstwie gruntu na podstawie wyróżników glebowych i roślinnych zidentyfikowano struktury zmienności litologicznej. Na wysoczyznach morenowych poddanych procesom peryglacjalnym występują struktury sieci poligonalnych, które zostały w wyniku procesów postdepozycyjnych, głównie eolicznych i spływu powierzchniowego, wypełnione materiałem litologicznie odmiennym od odtoczenia. Zmienność litologiczna wypełnień uwidocznia ich układ przestrzenny. Te struktury peryglacjalne poddano na wybranych profilach badaniom teledetekcyjnym, georadarowym i sedymentologicznym. Analiza echogramów georadaru MALA ProEx pokazuje nieciągłości i modyfikacje sygnału radarowego, które są efektem odmienności litologicznej i zmienności stosunków wilgotnościowych w utworach budujących badane struktury. Wyniki badań pochodzące z interpretacji zdjęć lotniczych i pomiarów georadarowych dokumentują, że struktury peryglacjalne odzwierciedlają się w postaci zmiany fotofonu/barwy jak i sygnału radarowego. Profile georadarowe otwierają nowe możliwości badania struktur peryglacjalnych na obszarach młodoglacjalnych w celu pozyskania ich modelu trójwymiarowego.

EN

The literature on periglacial problems is abundant in papers concerning the application of aerial images in the detection of polygonal structures. In this paper we present results of investigations of polygonal structures identified in surface layer of the ground during a period of water shortage. The lithological difference of structures was detected on the basis of pedological and botanical analyses. Many morainic plateaus, which were transformed by periglacial processes, are covered with networks of polygonal structures, filled with sediments transported by wind or sheet wash. The material, which fills polygons, is lithologically different from the surrounding sediment covers. This lithological difference of fillings facilitates detection of spatial distribution of polygonal structures. Several profiles across polygonal structures were selected for ground penetrating radar (GPR) MALA ProEx surveys combined with photogrammetric and sedimentological studies. First results of the analysis of aerial images and GPR surveys show that polygonal structures are reflected by different colour and changes in GPR signal. Application of ground penetrating radar provides new opportunities in investigations of periglacial landforms covering young-glacial areas and, first of all, enables three-dimensional modelling of polygonal structures.

Słowa kluczowe

PL

georadar; echogram; zdjęcia lotnicze; kliny mrozowe; litologia

EN

GPR; echogram; aerial photos; ice wedges; lithology

• Wydawca: Zarząd Główny Stowarzyszenia Geodetów Polskich
• Czasopismo: Archiwum Fotogrametrii, Kartografii i Teledetekcji
• Rocznik: 2009
• Tom: Vol. 19
• Strony: 169--180
• Opis fizyczny: Bibliogr. 14 poz.

Twórcy

autor

Kijowski A.

• Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, tel. [phone] fax [phone]

autor

Młynarczyk Z.

• Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, tel. [phone] fax [phone]

autor

Słowik M.

• Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, tel. [phone] fax [phone]

autor

Zwoliński Z.

• Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Bibliografia

• 1. Bogdański P., Kijowski A., 1990. Phoptointerpretation of geometrty of Vistulian ice-wedge polygons: The Grabianowo and the Sulejewo sites, south of Poznań. Quaestiones Geographicae 11/12 (1985/1986), Poznań : 39-562.
• 2. Chmal R., 1997. Szczegółowa mapa geologiczna Polski, 1:50000, ark. Poznan (471) + objaśnienia. PIG, Warszawa.
• 3. Francke J.C., 2008. Report to Forman Chung & Sykes on the ultraGPR void detection survey. Florence Hall Development, Trelawny Paris, Jamaica: 1-20.
• 4. French H.M., 2007. The Periglacial Environment. Third edition. Wiley.
• 5. Fukuda M., Strelin J., Shimokawa K., Takahashi N., Sone T., Trombott D., 1992. Permafrost Occurrence of Seymour Island and James Ross Island, Antarctic Peninsula Region. W: Recent Progress in Antarctic Earth Science, Y. Yoshida et al. (eds.), TERRAPUB, Tokyo: 745-750.
• 6. Karczewski J., 2007. Zarys metody georadarowej. Uczelniane Wydawnictwa Naukowo-Dydaktyczne, Kraków: 1-246.
• 7. Kijowski A., Zwoliński Zb., 2003. Obieg wody w strefie środkowopomorskiego ciągu czołowomorenowego w świetle fotomapy Barwice-Połczyn Zdrój. W: Funkcjonowanie geoekosystemów zlewni rzecznych. Obieg wody: uwarunkowania i skutki w środowisku przyrodniczym, A.Kostrzewski, J.Szpikowski, (red.), Bogucki Wyd. Nauk., Poznań: 33-51.
• 8. Kozarski S., 1981. Stratygrafia i chronologia vistulianu Niziny Wielkopolskiej. PAN, Oddz. w Poznaniu, Geografia 6: 1-44.
• 9. Mackay J. R., 1974. Ice-wedge cracks, Garry Island, Northwest Territories. Canadian Journal of Earth Science, 11: 1366-1383.
• 10. Mojski J., 2005. Ziemie polskie w czwartorzędzie. Zarys morfogenezy. PIG, Warszawa: 1-404.
• 11. Sandmeier K.J., 2008. ReflexW Version 5.0. Windows 9x/NT/2000/XP-program for the processing of seismic, acoustic or electromagnetic reflection, refraction and transmission data: 1-476.
• 12. Skompski S. 1993 – Szczegółowa mapa geologiczna Polski, 1:50000, ark. Oborniki Wielkopolskie (433) + objaśnienia. PIG, Warszawa.
• 13. Washburn A. L. (1979): Geocryology; A survey of periglacial process and environments. London, Edward Arnold: 1-406.
• 14. Zwoliński Zb., Kostrzewski A., Stach A., 2008. Tło geograficzne współczesnej ewolucji rzeźby młodoglacjalnej. W: Współczesne przemiany rzeźby Polski. Starkel L., Kostrzewski A., Kotarba A., Krzemień K. (red), Wydawnictwo IGiGP UJ, Kraków: 271-325.