Identyfikatory
Warianty tytułu
Changes of chloride and sulfates concentration in the Vistula river from the Goczałkowice reservoir to the Skawa river
Języki publikacji
Abstrakty
Początki górnictwa węgla kamiennego w regionie górnej Wisły sięgają XVI w., natomiast wydobycie na skalę przemysłową rozpoczęło się w drugiej połowie XVIII wieku. Rozwój technik i technologii górniczych umożliwił eksploatację coraz głębszych pokładów węgla kamiennego, co jest związane z koniecznością odprowadzania coraz bardziej zmineralizowanych wód kopalnianych do cieków powierzchniowych. Skutkuje to bardzo wysoką wartością zasolenia wody w miejscu ich zrzutu. Badania stopnia zasolenia Wisły są prowadzone przez wielu badaczy już od lat 70. XIX wieku. W artykule zaprezentowano wyniki badań dotyczących zawartości jonu chlorkowego i siarczanowego w Wiśle na odcinku od zbiornika Goczałkowickiego do ujścia Skawy. Podczas badań przeprowadzonych w latach 2013–2015 pobrano próbki wody z Wisły oraz jej dopływów. W Laboratorium Hydrogeochemicznym AGH oznaczono zawartość jonu chlorkowego i siarczanowego. W sierpniu 2015 roku, w trakcie długotrwałych niskich stanów wody w ciekach opróbowano cały badany odcinek Wisły w ciągu jednego dnia. Umożliwiło to pokazanie, jakie konsekwencje w trakcie skrajnie niekorzystnych warunków atmosferycznych niesie za sobą zrzut zasolonych wód kopalnianych. Dodatkowo na podstawie uzyskanych wyników laboratoryjnych oceniono zmienność zasolenia w wybranych punktach reprezentatywnych na przestrzeni 3 lat. Otrzymane wyniki wykazały wysoką zmienność tych jonów na krótkim odcinku biegu rzeki Wisły. Ich zawartość w Wiśle a zarazem zmienność zależą ściśle od ładunku soli w zrzucanych wodach kopalnianych oraz od przepływu, a także od ilości oraz jakości wód pochodzących z dopływów rzeki Wisły.
The beginnings of coal mining in the Upper Vistula River region date back to the 16th century, however the exploitation on an industrial scale started in the second half of the 18th century. The development of mining techniques and technologies allowed for the exploitation of the deeper coal seems, which resulted in the necessity of discharging more mineralized mine water into the rivers and streams. This led to a high salinity level in the place where the mine water are discharged. Research on the Vistula river salinity level has been conducted by many scientists already since the 1870s. The article presents the results of the research regarding the content of chloride and sulfate ions in the Vistula river between the Goczałkowice reservoir and the estuary of the Skawa river. During the research period (2013–2015), samples from the Vistula river and its tributaries were collected. The concentration of the chloride and sulfate ions was measured in the AGH hydrogeochemical laboratory. In August 2015, when the continuous, long term low water levels were observed, the entire part of the Vistula river was sampled during one day. This allowed the kind of consequences that can be expected from the discharge of mine water in the extremely unfavorable atmospheric conditions to be shown. Furthermore, on the basis of received laboratory results, the variability of salinity levels in the chosen representative points during the period of 3 years was evaluated. The results showed high variability of the ions concentration on the short section of the Vistula river. The water salinity rate depended on the water flow in the Vistula river, the salinity of the discharged mine water and on the water quality in the Vistula tributaries.
Rocznik
Tom
Strony
197--204
Opis fizyczny
Bibliogr. 10 poz.
Twórcy
autor
- AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków
autor
- AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków
autor
- AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków
Bibliografia
- [1] Gajowiec, B. i Różkowski, J. 1988. Charakterystyka stopnia zasolenia wód zlewni górnej Wisły. Kwart. Geol. 32, 3–4, s. 715–728.
- [2] Gruszczyński i in. 2014 – Gruszczyński, S., Motyka, J., Mikołajczak, J. i Kasprzak, A. 2014. Potrzeba wdrożenia zintegrowanego systemu monitorowania i dozowania wód kopalnianych do rzeki Wisły. Przegląd Górniczy 8, s. 142–149.
- [3] Jaros, J. 1975. Zarys dziejów górnictwa węglowego. PWN, Warszawa-Kraków.
- [4] Kułakowski, P. 1994. Skład jonowy Wisły w Krakowie w ciągu ostatnich 120 lat. Zasolenie rzeki Wisły. Mat. Symp., Kraków, s. 84–87.
- [5] Maksymiak-Lach i in. 2006 – Maksymiak-Lach, H., Lach, R. i Caruk, M. 2006. Wpływ restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego na zasolenie wód powierzchniowych zlewni górnej Wisły. Prace Naukowe GIG nr 2, s. 91–106.
- [6] Różkowski, A. i Różkowski, J. 1994. Pochodzenie zasolenia wód górnej Wisły. Zasolenie rzeki Wisły. Mat. Symp., Kraków, s. 33–37.
- [7] Olszewski, K. 1871. Rozbiór chemiczny wód studziennych i rzecznych krakowskich. Wyd. UJ, 36.
- [8] Stowarzyszenie naukowe im. St. Staszica 2015 – Opracowanie dotyczące oddziaływania skumulowanego, prognozowanego zrzutu wód kopalnianych z ZG „Janina” oraz z projektowanej kopalni „Przeciszów” na wody odbiornika – rzeki Wisły, z uwzględnieniem zrzutów wód powyżej ujścia potoku Gromieckiego – Stowarzyszenie naukowe im. Stanisława Staszica, Kraków.
- [9] PN-ISO 9297:1994 Jakość wody – Oznaczanie chlorków – Metoda miareczkowania azotanem srebra w obecności chromianu jako wskaźnika (Metoda Mohra).
- [10] Rozporządzenie MŚ 2014. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 18 listopada 2014 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi, oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz.U.2014.1800).
Uwagi
Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.
Typ dokumentu
Bibliografia
Identyfikator YADDA
bwmeta1.element.baztech-709d1f1e-a948-4858-bba4-0537171d59b6
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.