Aerozol bakteryjny w wybranych pomieszczeniach szkolnych woj. małopolskiego

• Autorzy: Frączek K. , Chmiel M. J. , Bulski K.

Warianty tytułu

EN

Bacterial Aerosol at Selected Rooms of School Bulidings of Malopolska Province

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Jakość powietrza środowisk wewnętrznych i zewnętrznych była zawsze przedmiotem szczególnego zainteresowania człowieka. W ostatnich latach coraz częściej zwraca się uwagę na badanie bioaerozolu w budynkach dydaktycznych, zwłaszcza, takich jak przedszkola i szkoły, ponieważ uczniowie i nauczyciele przebywając po kilka godzin w szkole nie mogą być narażeni na warunki szkodliwe dla ich zdrowia. Należy podkreślić, że w pomieszczeniach szkolnych, w których brak jest systemów wentylacyjnych i wentylacja odbywa się przede wszystkim metodą przewietrzania, stężenia czynników mikrobiologicznych oraz pyłów drobnych w znacznym stopniu zależą od stężeń tych zanieczyszczeń zawartych w powietrzu atmosferycznym. Celem niniejszej pracy było przeprowadzenie ilościowej analizy aerozolu bakteryjnego oraz wyznaczenia jego rozkładu ziarnowego w pomieszczeniach budynków szkolnych, położonych w południowej Polsce. Badania przeprowadzono w dziesięciu szkołach zlokalizowanych na terenie różnych miast województwa małopolskiego. Pomiarów aerozolu bakteryjnego dokonywano przy użyciu 6-stopniowego impaktora Andersena w czasie trwania zajęć lekcyjnych, w 4 naturalnie przewietrzanych pomieszczeniach szkolnych (sala lekcyjna mała, sala lekcyjna duża, sala gimnastyczna, korytarz) oraz na zewnątrz. Powierzchnię wychwytu stanowiły standardowe płytki Petriego, wypełnione agarem tryptozowo-sojowym (TSA), do oznaczania bakterii. W trakcie poboru próbek wykonywano także pomiary zapylenia przy użyciu pyłomierza DustTrak II (model 8530, TSI Inc., Shoreview, MN, USA) oraz parametrów mikroklimatycznych tj. temperatury i wilgotności względnej przy użyciu anemometru Kestrel 4000 (Nielsen-Kellerman, USA). Przeprowadzone badania wykazały, że zakres stężenia aerozolu bakteryjnego w środowisku wewnętrznym pomieszczeń szkolnych wahał się na poziomie od 7 do 27 162 jtk·m^-3 i był znacznie wyższy niż dla powietrza zewnętrznego, w którym stężenie bakterii występowało w stężeniu od 176 do 7 434 jtk·m^-3. Najwyższe stężenia aerozolu bakteryjnego obserwowano w korytarzu szkoły (27 162 jtk·m^-3) oraz małej sali lekcyjnej (20 439 jtk·m^-3), jednakże różnice te nie były istotne statystycznie. Porównując medianę stężenia bakterii pomiędzy badanymi pomieszczeniami, najwyższe różnice obserwowano między salami lekcyjnymi (mediana: 2 078 i 2 351 jtk·m^-3) a korytarzem szkolnym (mediana: 2 798 jtk·m^-3), jednak nie stwierdzono statystycznie istotnego związku (p < 0.05). Bez względu na badane środowisko, stężenia aerozolu bakteryjnego zarówno wewnątrz (w pomieszczeniach szkolnych) jak i na zewnątrz były wysokie i przekraczały proponowane wartości dopuszczalne dla tego typu wnętrz. Skutkiem tego, należałoby się zastanowić nad obligatoryjnym wyposażeniem budynków szkolnych w sprawnie działający, wydajny system wentylacji lub klimatyzacji w celu zapewnienia „czystego” powietrza w pomieszczeniach szkolnych, w których przebywają nauczyciele i uczniowie.

EN

The quality of the air of the internal and external environment has always been of particular interest to man. In recent years more and more attention has been paid to the study of bioaerosol in didactic buildings, especially such as kindergartens and schools, because students and teachers staying at school for several hours can not be exposed to conditions harmful to their health. It should be emphasized that in schools where there are no ventilation systems and ventilation is primarily a method of airing, the concentration of microbiological factors and dusts are largely determined by the concentration of these pollutants contained in atmospheric air. The aim of the study was to perform a quantitative analysis of bacterial aerosol and to determine the particle size distribution in the premises of school buildings located in southern Poland. The research was conducted in ten schools located in different cities of the Malopolska province. Measurements of bacterial aerosol were made by using Andersen's 6-stage impactor, during school hours, in 4 naturally ventilated school rooms (small classroom, large classroom, gym, corridor) and outside. The capture surface were a standard Petri dishes, filled with Tryptic Soy Agar (TSA), for the determination of bacteria. Particular matter measurements were made with the DustTrak II sampler (model 8530, TSI Inc., Shoreview, MN, USA) and microclimate parameters – temperature and relative humidity were measured using the Kestrel 4000 Anemometer (Nielsen-Kellerman, USA). Studies have shown that the concentration of bacterial aerosol in the indoor environment of school premises ranged from 7 to 27 162 cfu·m^-3 and was significantly higher than bacterial concentrations in outdoor air, where the concentration of bacteria ranged from 176 to 7 434 cfu·m^-3. The highest concentration of bacterial aerosol was observed in the school corridor (27 163 cfu·m^-3) and the small classroom (20 439 cfu·m^-3). However, these differences were not statistically significant. Comparing the median of concentration of bacteria between the examined rooms, the highest differences were observed between the classrooms (median: 2 078 and 2 351 cfu·m^-3) and the school corridor (median: 2 798 cfu·m^-3), however, there was no statistically significant association (p < 0.05). Regardless of the tested environment, bacterial aerosol concentrations inside and outside the classroom were high and exceeded the proposal limit values for this type of interiors. As a result, it should think the equipping school buildings with a functioning, efficient ventilation or air conditioning system to provide "clean" air in school premises where teachers and students are present.

Słowa kluczowe

PL

szkoły; aerozol bakteryjny; powietrze

EN

schools; bacterial aerosol; air

• Wydawca: Politechnika Koszalińska
• Czasopismo: Rocznik Ochrona Środowiska
• Rocznik: 2018
• Tom: Tom 20, cz. 2
• Strony: 1583--1596
• Opis fizyczny: Bibliogr. 22 poz., tab., rys.

Twórcy

autor

Frączek K.

• Uniwersytet Rolniczy, Kraków

autor

Chmiel M. J.

• Uniwersytet Rolniczy, Kraków

autor

Bulski K.

• Uniwersytet Rolniczy, Kraków

Bibliografia

• 1. Augustyńska, D., Pośniak, M. (red.). (2016). Czynniki szkodliwe w środowisku pracy-wartości dopuszczalne. Warszawa: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy.
• 2. Byeon, J. H., Park, Ch. W., Yoon, K. Y., Park, J. H., Hwang, J. (2008). Size distributions of total airborne particles and bioaerosols in a municipal composting facility. Bioresource Technology, 99(11), 5150-5154.
• 3. Clauβ, M. (2015). Particle size distribution of airborne microorganisms in the environment - a review. Landbauforsch Appl Agric Forestry Res. DOI: 10.3220/LBF1444216736000
• 4. Dutkiewicz, J., Górny, R.L. (2002). Biologiczne czynniki szkodliwe dla zdrowia - klasyfikacja i kryteria oceny narażenia. Medycyna Pracy, 53(1), 29-39.
• 5. Ejdys, E. (2009). Wpływ powietrza atmosferycznego na jakość bioaerozolu pomieszczeń szkolnych w okresie wiosennym i jesiennym - ocena mikolo- giczna. Ochrona Środowiska i Zasobów Naturalnych, 41, 142-150.
• 6. Fsadni, P., Frank, B., Fsadni, C., Montefort, S. (2017). The Impact of Microbiological Pollutants on School Indoor Air Quality. Journal of Geoscience and Environment Protection, 5, 54-65.
• 7. Gąska-Jędruch, U., & Dudzińska, M. R. (2009). Zanieczyszczenia mikrobiologiczne w powietrzu wewnętrznym. Polska Inżynieria Środowiska pięć lat po wstąpieniu do Unii Europejskiej. Pr. zbior. Red. J. Ozonek, A. Pawłowski. T. 2. Lublin. PAN, 31-40.
• 8. Gołofit-Szymczak, M., Górny, R.L., Ławniczek-Wałczyk, A., Cyprowski, M., Stobnicka, A. (2015). Aerozole bakteryjne i grzybowe w środowisku pracy firm sprzątających. Medycyna Pracy, 66(6), 779-791.
• 9. Górny, R.L. (2004). Cząstki grzybów i bakterii jako składniki pomieszczeń: właściwości, mechanizmy emisji, detekcja. IMPiZŚ. Sosnowiec.
• 10. Górny, R.L. (2010). Normatywy higieniczne dla szkodliwych czynników mikrobiologicznych w ochronie powietrza wewnętrznego. Instal, 4, 38-45.
• 11. Grzyb, J., Bis, H., Barabasz, W., Fraczek, K., Chmiel, M. (2004). Badania nad występowaniem bakterii w powietrzu komór sanatoryjnych w kopalniach soli w Bochni i Wieliczce. Acta Agr. et Silv,, Ser. Agr.,XLII, 163-175.
• 12. Harrison, R.M., Jones, A.M., Lawrence, R.G. (2004). Major component composition of PM10 and PM2.5 from roadside and urban background sites. Atmos. Environ., 38, 4531-4538.
• 13. Jensen, P.A., Schafer, M.P. (1998). Sampling and characterization of bioaerosols. Atlanta; National Institute for Occupational Safety and Health.
• 14. Jurado, S. R., Bankoff, A. D. P., Sanchez, A. (2014). Indoor Air Quality In Brazilian Universities. International Journal of Environmental Research and Public Health, 1, 7081-7093.
• 15. Korta-Pepłowska, M., Chmiel, M. J., Frączek, K. (2016). Zagrożenia mikrobiologiczne w środowisku pomieszczeń. Medycyna Środowiskowa, 19(2), 48-54.
• 16. Kubera, Ł., Studzińska, J., Dokładna, W., Małecka-Adamowicz, M., Donderski, W. (2015). Mikrobiologiczna jakość powietrza w wybranych przedszkolach oraz antybiotykooporność bakterii z rodzaju Staphylococcus spp. Medycyna Pracy, 66(1), 49-56.
• 17. Mainka, A., Zajusz-Zubek, E., Kozielska, B, Brągoszewska, E. (2015). Badanie zanieczyszczeń powietrza oddziałujących na dzieci w przedszkolu miejskim zlokalizowanym przy drodze o dużym natężeniu ruchu. Inżynieria i Ochrona Środowiska, 18(1), 119-133.
• 18. Pegas, P. N., Evtyugina, M. G., Alves, C. A., Nunes, T., Cerqueira, M., Pio, M. F., Freitas, M. C. (2010). Outdoor/indoor air quality in primary schools in lisbon: a preliminary study. Quim. Nova, 33(5), 1145-1149.
• 19. Ramachandran, G., Adgate, J. L., Church, T. R., Jones, D., Fischer, G., Fredrickson, A., Sexton, K. (2002). Indoor air quality in two urban elementary schools: comfort parameters and microbial concentrations in air and carpets. Proceedings: Indoor Air, 461-466.
• 20. Sheik, G. B., Rheam, A. I., Shehri, Z. S., Otaibi, O. B. M. (2015). Assessment of Bacteria and Fungi in air from College of Applied Medical Sciences (Male) at AD-Dawadmi, Saudi Arabia. International Research Journal of Biological Sciences, 4(9), 49-53.
• 21. Więcek, E. 2011. Kryteria zdrowotne pobierania próbek aerozoli w środowisku pracy. Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 2(68), 5-21.
• 22. Wlazło, A, Górny, RL, Złotowska, R, Ławniczek, A, Łudzień-Izbińska, B, Harkawy, AS, Anczyk, E. (2008). Narażenie pracowników na wybrane szkodliwe czynniki biologiczne w bibliotekach województwa śląskiego. Medycyna Pracy, 59, 159-170.

Uwagi

PL

Opracowanie rekordu w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2019).