Skały w architekturze podkrakowskich kościołów romańskich

• Autorzy: Bromowicz Jan , Magiera Janusz

Identyfikatory

DOI

10.7306/2019.43

Warianty tytułu

EN

Rocks applied in the architecture of the Romanesque churches of the northern suburbs of Kraków

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

EN

There are a few Romanesque churches (12th to mid of 13th century) located iin the close suburbs north ofKrakow which are not well known nor described, in contrast to the churches of this age located within the city. Three of them were the subject to the present study. All three churches are located close to each other, but the local geology and available building stones are different. The Romanesque walls of the Church in Prandocin are built of calcareous sandstone of light grayish shade (Neogene). Their exposures and probable past mining sites are located a few kilometers to the north of the church. Stone blocks are very neatly shaped and fitted, so the joints are smooth and very narrow. The church in Wysocice is built mainly of a local compact, white to grayish limestone with cherts (Upper Jurassic), with horizontal stripes made of a porous gray travertine (Quaternary?) adapted to retaining the wall. Sculptures are carved of a soft lithotamnium limestone (Pińczów, Leithakalk; Neogene). Both the compact Jurassic limestone and the soft Pińczów limestone are applied in the church of Kościelec Proszowicki. Decorative sculptures and carvings are made exclusively of the Pińczów limestone. The works in all three places were performed by masonry guilds, which searched for and quarried an appropriate stone material and treated it. Stonemasons had apparently high qualifications for selecting an appropriate material which, on one hand, fulfilled aesthetical requirements of the founder and, on the other, guaranteed durability of the whole structure.

Słowa kluczowe

PL

kamieniarka; kościoły romańskie; okolice Krakowa

EN

stonework; Romanesque churches; Krakow surroundings

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Przegląd Geologiczny
• Rocznik: 2019
• Tom: Vol. 67, nr 9
• Strony: 728--735
• Opis fizyczny: Bibliogr. 14 poz., rys., tab., wykr.

Twórcy

autor

Bromowicz Jan

• Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie, al. A. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

autor

Magiera Janusz

• Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie, al. A. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków

Bibliografia

• 1. BORATYN J., BRUD S. 2001 - Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski 1:50 000, ark. Słomniki (947). Państw. Inst. Geol.
• 2. BROMOWICZ J., MAGIERA J. 2015 - Kamienie wczesnośredniowiecznych budowli Krakowa, ich pochodzenie na tle geologii miasta. Wyd. AGH, Kraków.
• 3. BROMOWICZ J., MAGIERA J. 2018a - Historia zapisana w kamieniu. Kościół romański w Prandocinie pod Krakowem. Nowy Kamieniarz, 7(106): 96-104.
• 4. BROMOWICZ J., MAGIERA J. 2018b - Historia zapisana w kamieniu. Kościół romański w Wysocicach pod Krakowem. Nowy Kamieniarz, 5 (104): 96-102.
• 5. GRZYBOWSKI A. 1997 - Prandocin po stu latach badań. [W:] Ars sine scientia nihil est. Księga ofiarowana profesorowi Zygmuntowi Świechowskiemu. Dom Wydawniczy ARS, Warszawa: 94-100.
• 6. KALINOWSKI R.2013 -Wysocice, nowe spojrzenie. Komunikat. [W:] Stala K. (red.), III Forum Architecturae Poloniae Medievalis, tom 1. Wyd. Polit. Krak.: 105-130.
• 7. ŁUSZCZKIEWICZ W. 1868 - Zabytki dawnego budownictwa w Krakowskiem. Nakł. Pawła Popiela, Kraków.
• 8. ŁUSZCZKIEWICZ W. 1878 - Kościół św. Wojciecha we wsi Kościelcu pod Proszowicami, zabytek architektury XIII wieku, Kraków: 42.
• 9. ŁUSZCZKIEWICZ W. 1891 - Kościół romański we wsi Prandocin pod Słomnikami. Sprawozdania Komisyi do Badania Historyi Sztuki w Polsce, 4: 16-22.
• 10. PŁONCZYŃSKI J. 2000 - Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski 1: 50 000, ark. Skała (946). Państw. Inst. Geol.
• 11. RUTKOWSKI J., MĄDRY S. 1994 - Objaśnienia do Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski 1: 50 000, ark. Miechów (915), Państw. Inst. Geol.
• 12. SOĆKO A. 2009 - Romańska architektura kościoła pw. św. Wojciecha w Kościelcu Proszowickim - forma a znaczenie. [W:] Janik T. (red.), Architektura romańska w Polsce, nowe odkrycia i interpretacje. Gniezno: 433-453.
• 13. ŚWIECHOWSKI Z. 1988 - Pierwotny kształt i chronologia kościoła grodowego w Prandocinie. Kwart. Architek. Urbanis., XXX/ 3: 211-215.
• 14. ŚWIECHOWSKI Z. 2009 - Katalog architektury romańskiej w Polsce. DiG, Warszawa.

Uwagi

Opracowanie rekordu ze środków MNiSW, umowa Nr 461252 w ramach programu "Społeczna odpowiedzialność nauki" - moduł: Popularyzacja nauki i promocja sportu (2020).