Geneza wód leczniczych w utworach jurajskich rejonu Buska-Zdroju i Solca-Zdroju

• Autorzy: Chowaniec J. , Gągulski T. , Gorczyca G.

Warianty tytułu

EN

Origin of the therapeutic water in Jurassic formations of the Busko-Zdrój and Solec-Zdrój area

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Z badań składu chemicznego i izotopowego wód górnojurajskiego poziomu wodonośnego rejonu Buska-Zdroju i Solca- Zdroju wynika, że są to solanki pierwotne i wody słone, zasilane w okresie przedplejstoceńskim, kiedy klimat charakteryzował się długimi okresami znacznie cieplejszymi niż współcześnie. Solanki te mają zdecydowanie cięższy skład izotopowy niż wody lecznicze, siarczkowe występujące na tym obszarze w utworach kredowych (głównie cenomanu) oraz zbliżone wartości wskaźników hydrochemicznych do wód morskich.

EN

The study of the chemical and isotopic composition of the Upper Jurassic aquifer in the Busko-Zdrój and Solec-Zdrój region suggests primary nature of the brines supplied before the Pleistocene under climate conditions characterized by long and much warmer periods than today. Compared to the sulphide healing waters occurring in the Cretaceous formations, mainly of Cenomanian age, the discussed brines and salt water are characterized by a far heavier isotopic composition as well as by the values of hydrochemical indica¬tors mostly similar to those of marine waters.

Słowa kluczowe

PL

solanki; izotopy; skład wody; geneza wód; wskaźniki hydrochemiczne; jura górna

EN

brines; isotopes; water composition; groundwater origin; hydrochemical indices; Upper Jurassic

• Wydawca: Państwowy Instytut Geologiczny - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
• Rocznik: 2016
• Tom: nr 466
• Strony: 33--42
• Opis fizyczny: Bibliogr. 21 poz., rys., wykr., tab.

Twórcy

autor

Chowaniec J.

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, Oddział Karpacki, ul. Skrzatów 1, 31-560 Kraków

autor

Gągulski T.

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, Oddział Karpacki, ul. Skrzatów 1, 31-560 Kraków

autor

Gorczyca G.

• Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, Oddział Karpacki, ul. Skrzatów 1, 31-560 Kraków

Bibliografia

• 1. CHOWANIEC J., 2009 — Studium hydrogeologii zachodniej części Karpat polskich. Biul. Państw Inst. Geol., 434.
• 2. CHOWANIEC J., NAJMAN J., OLSZEWSKA B., ZUBER A., 2009 — Pochodzenie i wiek wody mineralnej w Dobrowodzie K. Buska Zdroju. Prz. Geol., 57, 4: 286-293.
• 3. DOWGIAŁŁO J., KLECZKOWSKI A.S., MACIOSZCZYK T., RÓŻKOWSKI A. (red.), 2002 — Słownik hydrogeologiczny. Państw. Inst. Geol., Warszawa.
• 4. GĄGOL J., HERMAN G., 2000 — Wody mineralne w rejonie Buska-Zdroju i Solca-Zdroju. Prz. Geol., 48, 7: 616-618.
• 5. GRABCZAK J., SZCZEPAŃSKI A., ZUBER A., 1987 — Uwagi na temat genezy wód mineralnych Buska i Solca. W: 25 lat górnictwa uzdrowiskowego: 91-99. AGH, Kraków.
• 6. KRAWCZYK J., MATEŃKO T., MĄDRY J., PORWISZ B., 1999 — Wody lecznicze Buska Zdroju w świetle dotychczasowych badań. W: Materiały IX sympozjum Współczesne problemy hydrogeologii. Biul. Państ. Inst. Geol., 388.
• 7. KULIKOWSKA J., 1976 — O pochodzeniu wód mineralnych w rejonie Buska i Solca i możliwości zwiększenia ich zasobów. Probl. Uzdrowiskowe, 6/8 (104/106): 191-222.
• 8. LIPIEC I., WIKTOROWICZ B., 2015 — Lecznicze wody siarczkowe Ponidzia. Biul. Państw Inst. Geol., 462: 171-178.
• 9. LISIK R., SZCZEPAŃSKI A., 2014 — Siarczkowe wody lecznicze w części zapadliska przedkarpackiego. Wydaw. Fundacja P05TERIS, Kielce.
• 10. MACIOSZCZYK A., 1987 — Hydrogeochemia. Wydaw. Geol., Warszawa.
• 11. OSZCZYPKO N., 1981 — Wpływ neogeńskiej przebudowy Przedgórza Karpat na warunki hydrodynamiczne i hydrochemiczne zapadliska przedkarpackiego. Biul. Inst. Geol., 325: 5-87.
• 12. OSZCZYPKO N., OSZCZYPKO-CLOWES M., 2010 —Alpejska tektonika południowej części synklinorium miechowskiego. W: Wody siarczkowe w rejonie Buska (red. R. Lisik): 109– 117. Wydaw. XYZ, Kielce.
• 13. OSZCZYPKO N., TOMAŚ A., 1978 — Charakterystyka własności zbiornikowych osadów jurajskich na przedgórzu Karpat środkowych. Kwart. Geol., 22: 585-600.
• 14. PRAŻAK J., 2010 — Szkic warunków paleohydrogeologicznych w procesie kształtowania się składu chemicznego wód mineralnych w rejonie Buska-Zdroju. W: Wody siarczkowe w rejonie Buska-Zdroju (red. R. Lisik): 205-210. Wydaw. XYZ, Kielce.
• 15. RÓŻKOWSKI J., RÓŻKOWSKI A., 2010 — Pochodzenie mineralizacji wód siarczkowych Buska – ich paleogeneza. W: Wody siarczkowe w rejonie Buska-Zdroju (red. R. Lisik): 151-184. Wydaw. XYZ, Kielce.
• 16. SAPIŃSKA-ŚLIWA A., LEWKIEWICZ-MAŁYSA A., 2011 — Wody termalne Uniejowa w świetle interpretacji wskaźników hydrochemicznych. Nafta Gaz, 28, 1/2: 359-369.
• 17. WĄTOR K., 2015 — Ocena leczniczego charakteru wód z wykorzystaniem niepewności pomiaru w wodach uzdrowiska Busko-Zdrój. Tech. Poszuk. Geol., 2: 79-88.
• 18. WINID B., 2013 — Brom jako potencjalne zagrożenie jakości środowiska wodnego w rejonach eksploatacji górniczej. Gosp. Sur. Miner., 29, 2: 125-153.
• 19. WINID B., LEWKIEWICZ-MAŁYSA A., 2010 — Mineralne wody lecznicze Wysowej w świetle badań wskaźników hydrochemicznych. Nafta Gaz, 27, 1/2: 457~66.
• 20. WITCZAK S., ŚWIĄDER A., 2010 — Analiza składników swoistych wód siarczkowych rejonu Buska-Zdroju. W: Wody siarczkowe w rejonie Buska-Zdroju (red. R. Lisik): 245-266. Wydaw. XYZ, Kielce.
• 21. ZUBER A., CHOWANIEC J., PORWISZ B., NAJMAN J., MOCHALSKI P., ŚLIWKA I., DULIŃSKI M., MATEŃKO T., 2010 — Pochodzenie i wiek wód mineralnych rejonu Buska-Zdrój, określone na podstawie znaczników środowiskowych. W: Wody siarczkowe w rejonie Buska-Zdroju (red. R. Lisik): 125-149. Wydaw. XYZ, Kielce.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę (zadania 2017).