DEA jako metoda oceny technologii energetycznych – porównanie wybranych technologii

• Autorzy: Grzesiak P. , Kapłan R.

Warianty tytułu

EN

DEA as a method of energy technologies assessment – a comparison of selected technologies

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Niniejsza publikacja przedstawia metodykę DEA jako narzędzie do oceny efektywności technologii energetycznych. W pierwszej części pracy ukazano podstawowe narzędzia wykorzystywane do oceny portfela projektów inwestycyjnych w przemyśle energetycznym. W dalszej części scharakteryzowano metody Data Envelopment Analysis (DEA), czyli nieparametryczne procedury ustalania efektywności technologicznej badanych obiektów pod względem analizowanych czynników. W części praktycznej – wykorzystując analizę DEA – dokonano przykładowej oceny efektywności trzynastu technologii energetycznych, w tym technologii nadkrytycznego spalania węgla, zgazowania węgla połączonego z turbiną gazową oraz samodzielnego układu turbiny gazowej. Do analizy wykorzystano model nadefektywności nieradialnej z uwzględnieniem podziału na nakłady decyzyjne, niedecyzyjne oraz produkty pożądane i niepożądane. Dodatkowo przeprowadzona została analiza wyników dla przykładowej technologii. Zostały wytłumaczone możliwe sposoby interpretacji wyników końcowych z punktu widzenia obiektów efektywnych, jak i nieefektywnych. W tym drugim przypadku przedstawiono także kalkulację rozwiązania wzorcowego dla danej instalacji wraz z wnioskami co do skali działalności.

EN

This publication presents the DEA methodology as a tool for assessing the efficiency of energy technologies. The first part of the work presents the basic tools used to assess the portfolio of projects in the energy industry. In the next part, the methods of Data Envelopment Analysis (DEA), non-parametric procedures for determining the technological efficiency, were characterized. In the practical part – using the DEA analysis – an exemplary effectiveness assessment of the of thirteen energy technologies (including the supercritical combustion of coal, gasification of coal combined with a gas turbine and an independent gas turbine system) was made. The analysis was based on the non-radial super-efficiency model, including the division into dependent and non-dependent inputs as well as desirable and undesirable products. In addition, an analysis of the results for the sample technology was carried out. The possible ways of interpreting the final results from the point of view of effective and ineffective objects have been explained. The second one also presents the calculation of the model solution for a given installation together with the applications for the scale of production activity.

Słowa kluczowe

PL

efektywność; DEA; technologie energetyczne; metoda obwiedni danych

EN

efficiency; DEA; energy technologies; data envelopment analysis

• Wydawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Czasopismo: Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Rocznik: 2018
• Tom: nr 102
• Strony: 245--259
• Opis fizyczny: Bibliogr. 23 poz., tab.

Twórcy

autor

Grzesiak P.

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Zarządzania, Katedra Zarządzania w Energetyce, Kraków

autor

Kapłan R.

• AGH Akademia Górniczo-Hutnicza, Wydział Zarządzania, Katedra Zarządzania w Energetyce, Kraków

Bibliografia

• 1. Cooper i in. 2004 – Cooper, W.W., Seiford, L.M. i Zhu, J., 2004. Handbook on Data Envelopment Analysis. Boston: Wyd. Kluwer Academic Publishers.
• 2. Cooper i in. 2007 – Cooper, W.W., Seiford, L.M. i Tone, K. 2007. Data Envelopment Analysis: A Comprehensive Text with Models, Applications, References and DEA-Solver Software. Wyd. Springer.
• 3. DOE/NETL, 2010 – Cost and Performance Baseline for Fossil Energy Plants Volume 1: Bituminous Coal and Natural Gas to Electricity. Wyd. U.S. Department of Energy.
• 4. DOE/NETL, 2010 – Cost and Performance Baseline for Fossil Energy Plants Volume 2: Coal to Synthetic Natural Gas and Ammonia. Wyd. U.S. Department of Energy.
• 5. DOE/NETL, 2011 – Cost and Performance Baseline for Fossil Energy Plants Volume 3a: Low Rank Coal to Electricity: IGCC Cases. Wyd. U.S. Department of Energy.
• 6. DOE/NETL, 2011 – Cost and Performance Baseline for Fossil Energy Plants Volume 3b: Low Rank Coal to Electricity: Combustion Cases. Wyd. U.S. Department of Energy.
• 7. DOE/NETL, 2011 – Cost and Performance Baseline for Fossil Energy Plants Volume 3c: Natural Gas Combined Cycle at Elevation. Wyd. U.S. Department of Energy.
• 8. Dziworska, K. 2000. Decyzje inwestycyjne przedsiębiorstw. Gdańsk:, Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego.
• 9. Färe i in. 1994 – Färe, R., Grosskopf, S. i Lovell, C.A.K., 1994. Production frontiers. Cambridge University Press.
• 10. Glasserman, P., 2004 – Monte Carlo methods in financial engineering, New York, Springer-Verlag.
• 11. Guzik, B. 2009a. Podstawowe modele DEA w badaniu efektywności gospodarczej i społecznej. Poznań: Wyd. Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu.
• 12. Guzik, B. 2009b. Podstawowe możliwości analityczne modelu CCR-DEA. Badania operacyjne i decyzje z. 1, s. 55–75.
• 13. Kapłan i in. 2014a – Kapłan, R., Grzesiak, P., Kwaśniewski, K. i Kopacz, M., 2014a. Ekonomiczna ocena technologii zgazowania węgla ze szczególnym uwzględnieniem sekwencji składania opcji czekania i wzrostu skali. Przegląd Górniczy t. 70, z. 14, s. 97–106.
• 14. Kapłan i in. 2014b – Kapłan R., Grzesiak P., Kwaśniewski K., Kopacz M., 2014b. Ocena efektywności ekonomicznej wybranych technologii zgazowania węgla. Karbo z. 4, s. 202–213.
• 15. Kapłan i in. 2015 – Kapłan, R., Grzesiak, P., Łebkowski, P., Kwaśniewski, K. i Kopacz, M. 2015. Modele Data Envelopment Analysis (DEA) wykorzystywane do oceny efektywności energo-chemicznego przetwórstwa węgla. Polityka Energetyczna – Energy Policy Journal t. 18 z. 2, s. 43–59.
• 16. Komisja Wspólnot Europejskich, 2006 – Zielona Księga – Europejska strategia na rzecz zrównoważonej, konkurencyjnej i bezpiecznej energii. Bruksela.
• 17. Komisja Wspólnot Europejskich, 2007 – Pakiet energetyczny. Bruksela.
• 18. Komisja Wspólnot Europejskich, 2007 – Pakiet liberalizacyjny. Bruksela.
• 19. Komisja Wspólnot Europejskich, 2008 – Pakiet klimatyczny. Bruksela.
• 20. Kwaśniewski, K. i Kopacz, M. red. 2015. Zgazowanie węgla : uwarunkowania, efektywność i perspektywy rozwoju. Kraków: Wyd. AGH.
• 21. Szapiro, T. 2000. Decyzje menedżerskie z Excelem. Warszawa: PWE.
• 22. Trigeorgis, L. 1996. Evaluating leases with complex operating options. European Journl of Operational Research Vol. 91, s. 315–329.
• 23. Wanielista i in. 2002 – Wanielista, K., Saługa, P. i Kicki, J. 2002. Wycena wartości zasobów złoża: Nowa strategia i metody wyceny. Kraków: Biblioteka Szkoły Eksploatacji Podziemnej, Seria z Lampką Górniczą nr 12, IGSMiE PAN.

Uwagi

Opracowanie w ramach umowy 509/P-DUN/2018 ze środków MNiSW przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę (2018).