Zmiany powierzchni jezior na terenie projektowanego Pałuckiego Parku Krajobrazowego

• Autorzy: Kubiak-Wójcicka K. , Lewandowska I.

Warianty tytułu

EN

Changes of the lakes area the proposed Pałucki Landscape Park

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Na podstawie opracowanych materiałów kartograficznych z różnych lat (1889-1890. 1975 i 2010) obejmujących obszar projektowanego Pałuckiego Parku Krajobrazowego wykazano, że wystąpiła ogólna tendencja spadkowa jezior. Łączny zanik powierzchni jezior wynosił 4.15% w latach 1890-2010 lub 7% w latach 1890-1975. Są to wartości znacznie mniejsze niż dla całego Pojezierza Wielkopolsko-Kujawskiego, co wynika z usytuowania jezior w obrębie rynien subglacjalnych. Ubytek, jak i wzrost powierzchni poszczególnych akwenów zależy od indywidualnego charakteru jeziora, jego parametrów morfometrycznych oraz działalności człowieka (prace melioracyjne, podpiętrzanie jezior). Zakładając, że obecna tendencja zaniku jezior utrzyma się na niekorzystnym poziomie średnio 7% w ciągu 85 lat. całkowity zanik jezior w obrębie planowanego parku krajobrazowego nastąpi dopiero za około 1200 lat, czyli ponad 2 krotnie później niż na całym Pojezierzu Wielkopolsko-Kujawskim.

EN

On the basis of cartographic materials released in various periods (1889-1890. 1975 and 2010) covering the area of the proposed Pałucki Landscape Park, it has been proven that there is a general shrink trend in lakes. Total loss of lake surface area between 1890 and 2010 was 4.15%, or 7% between 1890 and 1975. These values are much smaller than those calculated for the entire Wielkopolsko-Kujawski Lakeland, due to the location of the lakes within the subglacial channels. Decrease or growth of individual lakes- surface area depends on the characteristics of the lake, its morphometric parameters and human activity (irrigation works, lake damming). Assuming that the current trend will be sustained at the unfavourable level of 7% over 85 years, the total disappearance of lakes within the planned landscape park will take place in 1200 years, which is over 2 times more than the whole Wielkopolsko-Kujawski Lakeland.

Słowa kluczowe

PL

zmiany powierzchni jezior; Gąsawka; Struga Foluska; Górna Noteć; projektowany Pałucki Park Krajobrazowy

EN

lake surface area change; Gąsawka; Struga Foluska; upper Noteć; proposed Pałucki Landscape Park

• Wydawca: Bydgoskie Towarzystwo Naukowe
• Czasopismo: Ekologia i Technika
• Rocznik: 2015
• Tom: R. 23, nr 1
• Strony: 25--30
• Opis fizyczny: Bibliogr. 17 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Kubiak-Wójcicka K.

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wydział Nauk o Ziemi, Katedra Hydrologii i Gospodarki Wodnej

autor

Lewandowska I.

• Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Wydział Nauk o Ziemi, Katedra Geomatyki i Kartografii

Bibliografia

• 1.Babiński Z.: Wpływ melioracji na zmiany zwierciadła i powierzchni wody jeziora Pniewite. Zygmunt Churski „Naturalne i antropogeniczne przemiany jezior w Polsce" Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń 1988: s. 101-104.
• 2.Choiński A.: Wybrane zagadnienia z limnologii fizycznej Polski. Wydawnictwo Naukowe UAM Poznań 1988.
• 3.Choiński A.: Katalog jezior Polski. Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2006.
• 4.Chmiel J., Roślimy specjalnej troski i wartościowe obszary przyrodnicze w północno-wschodniej Wielkopolsce. Prace Zakładu Taksonomii Roślin Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, nr 15, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań 2006.
• 5.Kalinowska K.: Zanikanie jezior polodowcowych w Polsce. Przegląd Geograficzny 1961, XXXIII. 3: s. 511-518.
• 6.Kaniecki A.: Problem odwodnienia Niziny Wielkopolskiej w ciągu ostatnich 200 lat i zmiany stosunków wodnych. „Ochrona i racjonalne wykorzystanie zasobów wodnych na obszarach rolniczych w regionie Wielkopolski”. Poznań 1991: s. 73-80.
• 7.Kaniecki A.: Wpływ XIX-wiecznych melioracji na zmiany poziomu wód. Adam Choiński „Wpływ antropopresji na jeziora" .Wydawnictwo Homini, Poznań-Bydgoszcz 1997: s. 67-71.
• 8.Kaniecki A.: Komentarz do mapy hydrograficznej w skali 1: 50 000 arkusz N-33-120-A, Żnin, 2003.
• 9.Kondracki J.: Geografia regionalna Polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998.
• 10.Kowalczak P.: Obszarowa i czasowa zmienność przepływów maksymalnych w dorzeczu górnej Noteci. Materiały Badawcze, Seria: Hydrologia i Oceanologia. 12, IMGW, Warszawa 1988.
• 11.Kowalewski G.: Over 200 years of drainage practices and lake level drawdown in the Uścimowskie Lowering (Łęczna-Włodawa Lakeland). Limnological Review 2012, 12, 4: s. 179-190.
• 12.Kubiak-Wójcicka K., Golba R.: Zmiany powierzchni jeziora Kuchnia w świetle materiałów kartograficznych. .Anthropogenic and natural transformations of lakes" vol. 5, Toruń 2011: s. 97- 104.
• 13.Kubiak-Wójcicka K., Marszelewski W.: Komentarz do mapy hydrograficznej w skali 1: 50 000 arkusz N-33-120-B. Barcin, 2013.
• 14.Marszelewski W.: Komentarz do mapy hydrograficznej w skali 1: 50 000 arkusz N-33- 120-D. Gąsawa. 2013.
• 15.Marszelewski W., Ptak M., Skowron R.: Antropogeniczne i naturalne uwarunkowania zaniku jezior na Pojezierzu Wielkopolsko-Kujawskim, Roczniki Gleboznawcze 2011, t. LXII, nr 2: s. 283-294.
• 16.Niewiarowski W., Sinklewicz M.: Główne cechy współczesnego środowiska geograficznego okolic Biskupina. Władysław Niewiarowski „ Zarys zmian środowiska geograficznego okolic Biskupina pod wpływem czynników naturalnych i antropogenicznych w późnym glacjale i holocenie" O.W. „Turpress”, Toruń 1995: s. 11-28
• 17.Nowacka A, Ptak M.: Zmiany powierzchni Jezior na Pojezierzu Wielkopolsko-Kujawskim w XX wieku. Badania Fizjograficzne nad Polską Zachodnią 2007, 58: s. 149-157