Energetyka wiatrowa jako przedmiot konfliktów lokalizacyjnych w Polsce

• Autorzy: Bednarek-Szczepańska M.

Warianty tytułu

EN

Wind energy as a subject of locational conflicts in Poland

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Energetyka wiatrowa jest jednym z głównych filarów energetyki odnawialnej. Jej rozwój wspierany i dotowany jest w Polsce ze źródeł unijnych i krajowych w celu systematycznego wzrostu udziału OZE w produkcji energii. Polskie społeczeństwo zasadniczo popiera rozwój energetyki wiatrowej, na co wskazują badania sondażowe. Okazuje się jednak, że na poziomie lokalnym konkretne inwestycje budzą duży sprzeciw społeczny. W artykule pokazano, na podstawie kwerendy prasy regionalnej i lokalnej dla lat 2007–2014 oraz innych źródeł, jak bardzo rozpowszechnione są konflikty społeczne wokół lokalizacji elektrowni wiatrowych w Polsce. Spośród wszystkich konfliktów lokalizacyjnych na obszarach wiejskich i w małych miastach w Polsce, które były przedmiotem doniesień medialnych, aż 20% dotyczyło lokalizacji elektrowni wiatrowych. Zarówno badanie mediów regionalnych i lokalnych, jak i analiza zgłoszeń samych protestujących publikowanych w Internecie wskazują, że protesty mieszkańców przeciwko lokalizacji farm wiatrowych występują, w mniejszym lub większym natężeniu, we wszystkich regionach Polski. Na podstawie analizy orzeczeń sądów administracyjnych w sferze zagospodarowania przestrzennego dla lat 2012–2014, dotyczących elektrowni wiatrowych, zidentyfikowano kontrowersyjne praktyki stosowane przy ich planowaniu i lokalizowaniu. Duże zastrzeżenia budzi lokalizowanie farm wiatrowych bez miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Powszechną kontrowersyjną praktyką jest finansowanie zmian dokumentów planistycznych przez inwestora. Powtarzającymi się zarzutami sąsiadów wobec planowanych inwestycji jest lokalizowanie wiatraków zbyt blisko zabudowań i niedostateczne uwzględnianie ich wpływu na zdrowie, a także utrata walorów krajobrazowych. Przedstawiciele społeczności lokalnych skarżą się również na nieuwzględnianie ich opinii w procesie planowania farm wiatrowych. Często dochodzi do prób lokalizowania farm wiatrowych na działkach z gruntami najwyższych klas bonitacyjnych.

EN

Wind energy is one of the main pillars of renewable energy. Its development is supported in Poland by state and European funds in order to increase the share of renewable sources in energy production. Polish society approves of development of wind energy in general (according to the national surveys). But it turns out that on local level the specific wind farm projects meet with opposition of residents in the vicinity. The study presents, on the basis of local and regional press query in the period 2007–2014, that social conflicts regarding wind farms locations are widespread. Around 20% of all locational conflicts in rural areas and small towns were conflicts regarding wind farms. They occured with different intensity in all Polish regions. Interesting is that even in the regions characterized by low level of wind energy development (lubelskie, świętokrzyskie, małopolskie) the intensity of protests against them was significant. It indicates expansion of investors on these areas. The survey among local authorities of communities in which wind farm conflicts occured show that there were two times more communities in which the wind farm was rejected that the ones in which it was established. The influence of protesters on the result of the location process was considerable. On the basis of administrative courts judgements regarding wind farms location, in the years 2012–2014, controversial practices used in the processes of planning and location of wind farms were identified. Wind farm location without area development plans raises objections. The widespraed and controversial practice is financing of planning documents by investors. The repeating objections of local society are: location of wind farms too close to residential areas and unsufficient consideration of health risk, as well as loss of landscape aesthetic. Residents also complain about ignoring their opinin in the process of wind farms.

Słowa kluczowe

PL

elektrownia wiatrowa; konflikt lokalizacyjny; zagospodarowanie przestrzenne

EN

wind farms; locational conflict; spatial management

• Wydawca: Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
• Czasopismo: Polityka Energetyczna
• Rocznik: 2016
• Tom: T. 19, z. 1
• Strony: 53--72
• Opis fizyczny: Bibliogr. 12 poz., rys.

Twórcy

autor

Bednarek-Szczepańska M.

• Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa

Bibliografia

• Akceptacja dorosłych Polaków dla energetyki wiatrowej i innych odnawialnych źródeł energii, 2011. Raport na zlecenie Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej. Szczecin.
• Banak, M. 2010. Lokalizacja elektrowni wiatrowych – uwarunkowania środowiskowe i prawne. Człowiek i Środowisko 134 (3–4), s. 117–128.
• Bednarek-Szczepańska, M. i Dmochowska-Dudek, K. 2015. Przestrzenny wymiar syndromu NIMBY na wsi i w małych miastach w Polsce. Przegląd Geograficzny 87, 4 (w druku).
• Bożętka, B. 2011. Pozyskiwanie energii wietrznej a zmiany krajobrazu. Konsekwencje dla funkcji rekreacyjnej. [W:] A. Richling (red.) Krajobrazy rekreacyjny – kształtowanie, wykorzystanie, transformacja. PAEK, Państwowa Szkoła Wyższa w Białej Podlaskiej, 27, s. 49–58.
• Damborg, S. i Krohn, S. 1999. On public attitudes towards wind power. Renewable Energy 16 (1), s. 954–960.
• Energetyka wiatrowa w Polsce, 2014. TPA Horwath, BSJP, PAIiIZ.
• Lokalizacja i budowa lądowych farm wiatrowych. Informacja o wynikach kontroli, 2014. Najwyższa Izba Kontroli. Warszawa.
• Łucki, Z. i Misiak, W. 2010. Energetyka a społeczeństwo. Aspekty socjologiczne. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Nadaï, A. i Labussière, O. 2009. Wind power planning in France (Aveyron), from state regulation to local planning. Land Use Policy 26, s. 744–754.
• Pawlas i in. 2012 – Pawlas, K., Pawlas, N. i Boroń, M. 2012. Życie w pobliżu turbin wiatrowych, ich wpływ na zdrowie – przegląd piśmiennictwa. Medycyna Środowiskowa 15 (4), s. 150–158.
• Stryjecki, M. i Mielniczuk, K. 2011. Wytyczne w zakresie prognozowania oddziaływań na środowisko farm wiatrowych. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Warszawa.
• Zwolińska i in. 2011 – Zwolińska, A., Tarka, M. i Inerowicz, W. 2011. Przeznaczanie gruntów na cele nierolne pod elektrownie wiatrowe. Czysta Energia 4.

Uwagi

Opracowanie ze środków MNiSW w ramach umowy 812/P-DUN/2016 na działalność upowszechniającą naukę.