2-Toliloamina

• Autorzy: Szymańska J. A , Frydrych B

Warianty tytułu

EN

2-Tolyloamine

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

2-Toliloamina (o-toluidyna, CAS: 95-53-4) jest bezbarwną lub bladożółtą oleistą cieczą przypo-minającą zapachem anilinę i otrzymywaną przez redukcję nitrotoluenu. 2-Toliloaminę stosuje się m.in. do wytwarzania barwników, chemikaliów, farmaceutyków i pestycydów. Narażenie zawodowe może być związane z jej produkcją i wykorzystaniem. Skutkiem ostrego zatrucia 2-toliloaminą są: methemoglobinemia, hematuria, podrażnienie nerek i pęcherza moczowego oraz zatrzymanie moczu. Według danych z piśmiennictwa 30-minu-towe narażenie na 2-toliloaminę o stężeniu 176 mg/m3 jest przyczyną wystąpienia objawów ostrego zatrucia, natomiast narażenie na 2-toliloaminę o stężeniu 44 mg/m3 było przyczyną wystąpienia objawów zatrucia określanych jako łagodne. Zatruciom przewlekłym towarzyszy: wzrost stężenia methemoglobiny we krwi, hematuria oraz zmiany w pęcherzu moczowym prowadzące do powstania raka tego narządu. W dostępnym piśmiennictwie nie znaleziono informacji na temat badań epidemiologicznych, w których zawodowe narażenie dotyczyłoby wyłącznie 2-toliloaminy. Toksyczność ostra 2-toliloaminy dla zwierząt jest mała. Wartość DL50 tej substancji mieści się w granicach 150 ÷ 840 mg/kg masy ciała. Jednorazowe narażenie zwierząt na 2-toliloaminę w dużych dawkach powoduje: wzrost poziomu methemoglobiny, sinicę, anemię i zmiany w śledzionie. Wielokrotne narażenie szczurów na 2-toliloaminę podawaną drogą dożołądkową po-wodowało: zahamowanie przyrostu masy ciała zwierząt, zmiany w błonie śluzowej pęcherza moczowego (proliferacja, wakuolizacja, mataplazja), tworzenie depozytów barwnika w śle-dzionie, wątrobie i nerkach oraz zwiększoną liczbę padłych zwierząt. Objawom tym towarzy-szyły: methemoglobinemia, sinica, erytropenia i retikulocytoza. Na podstawie wyników badań mutagenności 2-toliloaminy z użyciem testów bakteryjnych wykazano, że związek ten wykazuje działanie mutagenne jedynie w obecności frakcji S9. Wyniki badań nad genotoksycznością dowodzą, że 2-toliloamina jest związkiem genotoksycznym powodującym m.in. mutacje genowe, aberracje chromosomowe, wymianę chromatyd siostrzanych i pękanie nici DNA. 2-Toliloamina indukuje powstawanie takich nowotworów u zwierząt, jak: naczyniaki, mięsaki, włókniakomięsaki, włókniakogruczolaki i brodawczaki różnych narządów. Na podstawie wy-ników badań nad rakotwórczym działaniem 2-toliloaminy związek ten został zaklasyfikowany w Unii Europejskiej do kategorii 2. W Polsce 2-toliloamina jest zaliczana do 2. kategorii rako-twórczości. 2-Toliloamina wchłania się przez skórę i płuca. Metabolizowana jest na drodze hydroksylacji i N-acetylacji. Powstałe metabolity (głównie 4-amino-m-krezol i N-acetylo-amino-m-krezol) ule-gają sprzęganiu z kwasem siarkowym oraz glukuronowym i w tej postaci są wydalane z moczem. Mechanizm działania toksycznego 2-toliloaminy jest związany z zahamowaniem aktywności monooksygenaz i zaburzeniem procesu detoksykacji. Powstałe w wyniku metabolizmu hy-droksylowe pochodne wykazują działanie methemoglobinotwórcze. Narażenie zawodowe na 2-toliloaminę w połączeniu z innymi aminami aromatycznymi powo-duje raka pęcherza moczowego. Zaproponowano przyjęcie stężenia 3 mg/m3 2-toliloaminy za wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) związku. Nie ma podstaw do ustalenia wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDSCh) 2-toliloaminy. Za wartość dopuszczalnego stężenia w materiale biologicznym (DSB) przyjęto poziom methemoglobiny (MetHb) wynoszący 2%. Proponuje się oznakowanie związku literami: „Sk”, „I” oraz Rakotw. Kat. 2.

EN

2-Tolyloamine (o-toluidine) is a light yellow liquid, slightly soluble in water and soluble in al-cohol and ether. o-Toluidine and its hydrochloride have been mostly used as intermediates in manufacturing a variety of dyes, rubber chemicals, pharmaceuticals and pesticides. o-Toluidine is been absorbed via the respiratory tract and skin. The body rapidly metaboliz-es o-toluidine and the metabolites are excreted largely in the urine. Oral LD50 in animals is 150-840 mg/kg bw. In animal studies, short-term administration of o-toluidine results in cyano-sis, reticulocytosis, anaemia, methaemoglobinaemia, bladder haemorrhage and vacuolization and proliferation of bladder epithelial cells. Chronic exposure results in incidences of vascular tumors (hemangiosarcomas and hemangiomas of the abdominal viscera and urinary bladder). o-Toluidine (hydrochloride) is carcinogenic in mice and rats after oral administration, produc-ing a variety of malignant tumors. o-Toluidine and its hydrochloride produces increased num-bers of chromosomal aberrations, sister-chromatid exchanges and unscheduled DNA. Human exposure to chemicals including o-toluidine in the dyestuffs industry and more recently in the rubber industry has been reported to be associated with an increased incidence of bladder cancer. The European Union has classified o-toluidine as category 2, i.e., a substance considered as car-cinogenic to humans. This classification is obligatory in Poland, too. The Expert Group has recommended an OEL-TWA of 3 mg/m3 and a biological exposure index (BEI) of 2% methaemoglobinaemia.

Słowa kluczowe

PL

2-toliloamina; narażenie zawodowe; działanie rakotwórcze; NDS; DSB

EN

2-tolyloamine; occupational exposure; carcinogenicity; OEL; BEI

• Wydawca: Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
• Czasopismo: Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
• Rocznik: 2009
• Tom: Nr 2 (60)
• Strony: 149--173
• Opis fizyczny: Bibliogr. 38 poz., rys., tab.

Twórcy

autor

Szymańska J. A

• Uniwersytet Medyczny w Łodzi 90-151 Łódź ul. J. Muszyńskiego 1

autor

Frydrych B

• Uniwersytet Medyczny w Łodzi 90-151 Łódź ul. J. Muszyńskiego 1

Bibliografia

• 1.ACGIH, American Conference of Governmental Industrial Hygienists (2005) Guide to occupa-tional exposure values.
• 2.Amlacher E., Rudolph C. (1981) The thymidine incorporation inhibiting screening system to test carcinogenic substances (A nuclear DNA synthesis suppressive short-term test). Arch. Gesch-wulstforsch 51, 606–610.
• 3.Birner G., Neumann H.G. (1988) Biomonitoring of aromatic amines. II: Haemoglobin binding of some monocyclic aromatic amines. Archives of Toxicology 62, 110–115.
• 4.Brock W.J., Hundley S.G., Lieder P.H. (1990) Hepatic macromolecular binding and tissue dis-tribution of ortho- and para-toluidyne in rats. Toxicology Letters 54, 317–325.
• 5.Cesarone C.F., Bolognesi C., Santi L. (1982) Evaluation of damage to DNA after in vivo expo-sure to different classes of chemicals. Arch. Toxicol. Suppl. 5, 355–359.
• 6.Cheever K., Richards D.E., Plotnick H.B. (1980) Metabolism of ortho-, meta-, and para- -toluidine in the adult male rat. Toxicol. Appl. Pharmacol. 56 (3), 361–369.
• 7.Czynniki szkodliwe w środowisku pracy. Wartości dopuszczalne (2003) Warszawa, CIOP. 8.Danford N. (1991) The genetic toxicology of ortho-toluidine. Mutation Research 258, 207–236.
• 9.DeBord D.G. i in. (1992) Binding characteristics of ortho-toluidine to rat hemoglobin and albu-min. Arch. Toxicol. 66 (4), 231–236.
• 10.DFG, Deutsche Forschungsgemeinschaft (2001) Occupational toxicants. 172
• 11.Fiserova-Bergerova V. i in. (1984) Effect of toluidines on drug metabolizing enzymes in rat liver, kidney and lung. Toxicology 32, 335–342.
• 12.Fiserova-Bergerova V., Pierce J.T., Droz P.O. (1990) Dermal absorption potential of industrial chemicals. Criteria for skin notation. Am. J. Ind. Med. 17, 617–635.
• 13.Gnojkowski J. in. (1984) Effect of toluidines on drug metabolizing enzymes in rat liver, kidney and lung. Toxicology 32, 335–342.
• 14.Goldblatt M.W. (1955) Research in industrial health in the chemical industry. Brit. J. Industr. Med. 12, 1–20.
• 15.HSDB, Hazardous Substances Data Bank (2005) Bethseda, National Library of Medicine. 16.IARC (1982) Monographs on the evaluation of the carcinogenic risk of chemicals to humans. Some aromatic amines anthraquinones and nitroso compounds and inorganic fluorides used in drinking-water and dental preparations 27, 155–175.
• 17.IPCS, International Programme on Chemical Safety (1998) o-Toluidine. ICSC: 0341, Geneve WHO.
• 18.Lunkin V.N. (1967) In formationfor the hygienic establishment of para- and ortho-toluidines in inland waters. Ref. Zh. Otd. Vyp. Farmakol. Khiomioter Sredstva. Toksikol. 12.54.1096 [cyt. za ACGIH 2005].
• 19.Łazariew N.W. (1954) Szkodliwe substancje w przemyśle. Tom I. Związki organiczne. War-szawa, PWT 439–440.
• 20.Malysheva M.V., Zaitseva E.P., Iwanom InV. (1983) Possibility of late effects of o-toluidine after its absorption through the skin. Gig. Tr. Prof. Zabol. 9, 47–49.
• 21.Ortho-Toluidine and ortho-toluidine hydrochloride (1982) IARC Monogr. Eval. Carcinog. Risk. Chem. Hum. 27, 155–175.
• 22.Patty´s Toxicology. Aromatic amino and nitro-amino compounds and their halogenated derivatives (2001) [Red.] E. Bingham, B. Cohrssen, C.H. Powell. 4. ed., vol. 3. Interscience Publication. New York, Wiley-Wiley & Sons, Inc. 969.
• 23.Poradnik fizykochemiczny (1974) Praca zbiorowa. 2. ed. Warszawa, Wydawnictwa Naukowo- -Techniczne.
• 24.Rozporządzenie ministra zdrowia z dnia 2 września 2003 r. w sprawie wykazu substancji nie-bezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem. DzU nr 199, poz. 1948.
• 25.RTECS, Registry of Toxic Effects of Chemical Substances Cincinnati (2005) National Institutes for Occupational Safety and Health.
• 26.Salamone M.F., Heddle J.A., Katz M. (1981) Mutagenic activity of 41 compounds in the in vivo micronucleus assey. Prog. Mutat. Res. 1, 686–687.
• 27.Sax's dangerous properties of industrial materials. o-Toluidyna [Red.] R.J. Lewis. 10. ed. Wiley-Interscience Publication. New York, Wiley & Sons, Inc.
• 28.Seiler J.P. (1977) Inhibition of testicular DNA synthesis by chemical mutagens and carcino-gens. Preliminary results in the validation of novel short term test. Mutation Research 46, 305–310.
• 29.Sellers C., Markowitz S. (1992) Reevaluating the carcinogenicity of ortho toluidine. A new conclusion and its implications. Regulatory Toxicology and Pharmacology 16, 301–317. 30.Seńczuk W., Rucińska H. (1984) Toksykodynamiczne właściwości toluidyn. Bromat. Chem. Toksykol. 17, 51–61.
• 31.Son O.S., Everett D.W., Fiala E.S. (1980) Metabolism of o-[methyl-14C]toluidyne in the F344 rat. Xenobiotica 10, 457–468.
• 32.Szymczyk I., Hanke W., Szymczak W. (2002) o-Toluidyna. Wytyczne Szacowania Ryzyka Zdro-wotnego dla Czynników Rakotwórczych. Łódź, IMP 14, 77–103.
• 33.The Merck Index. En encyclopedia of chemicals, drugs, and biologicals (2001) [Red.] S. Buda-vari. 13. ed. New York, Merck & Co., Inc., Whitehouse Station.
• 34.Topham J.C. (1980) Do induced sperm head abnormalities in mice specifically identify mam-malian mutagens rather than carcinogens? Mutat. Res. 74, 379–387.
• 35.Tsuchimoto T., Matter B.E. (1981) Activity of coded compounds in the micronucleus test. Prog. Mutat. Res. 1, 705–711.
• 36.Ward E.M. i in. (1996) Monitoring of aromatic amine exposures in workers at a chemical plant with a known bladder cancer excess. J. Natl. Cancer Inst. 88, 1046–1052.
• 37.Welzbacher U. (1998) Niebezpieczne substancje – praktyczny poradnik. o-Toluidyna. Warsza-wa, Wyd. Informacji Zawodowej, ALFA-WEKA Sp. z o.o.
• 38.Wűrgler F.E., Tong C., vet Brat S. (1985) Somatic mutation and recombination test in wings of Drosophila melanogaster. Prog. Mutat. Res. 5, 325–340.